Chmieliński "Flying Machine", 1917

Projekt aerodyny bombowej i transportowej. Polska / USA.
Projekt maszyny latającej ”Flying Machine” opracowany przez Grzegorza Chmielińskiego. (Źródło: Januszewski S. ”Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918”).

Grzegorz (Gregory) Chmieliński 14.12.1917 zgłosił w USA do opatentowania ma­szynę latającą ("Flying Machine"). Patent nr 1.276.032, wydano mu 20.08.1918 r.

Wielosilnikowy samolot dwupłatowy z płatami nośnymi w układzie tandem znamienny jest rozwiązaniami:
- kadłuba budowanego w konstrukcji wręgowej, opartego na wielu obrę­czach o planie koła łączonych podłużnicami, które wychodząc poza skrajne wręgi, zbiegają i wiążą się z sobą nadając części dziobowej i rufowej kadłuba, krytego płótnem lub metalem, kształty opływowych czasz,
- kadłuba mieszczącego cztery silniki spalinowe, z których każdy, za pośred­nictwem odpowiedniej transmisji, napędza jedno śmigło ciągnące, każde pracujące na długim wale zamontowanym na wysięgnikach, parami, syme­trycznie z obu stron kadłuba.

Autor rozwiązania pragnął stworzyć bezpieczny samolot o dużym udźwigu, który mógłby służyć do prze­wozu ładunków lub pasażerów i znaleźć również zastosowania militarne (jako samolot transportowy lub bombowy). Służyć temu miało rozwiązanie kadłuba o konstrukcji wręgowej, pojemnego i lekkiego zarazem. Układ płatów w tan­dem nie tylko zwiększać miał powierzchnię nośną lecz także stateczność po­dłużną układu. Sterowność miała być zwiększona przez wykorzystanie zespo­łów nośno- napędowych do kierowania lotem drogą zmiany siły ciągu poszcze­gólnych śmigieł. Aerodynamicznie było to rozwiązanie wadliwe, zwłaszcza w odniesieniu do konstrukcji płatów nośnych i zespołów napędowo- nośnych, których idea bliska jest koncepcjom wyrastającym z ortopterycznej teorii lotu. Na uwagę zasługuje konstrukcja kadłuba, racjonalna, która to idea znalazła trwałe miejsce w dziejach techniki lotniczej.

Brak informacji, czy Chmieliński podjął prace w kierunku realizacji swego samolotu. Jakby nie było, to próbował promować swoją ideę, co w lipcu 1917 r. znalazło też wyraz na łamach chicagowskiego Dziennika Związkowego adresowanego do Polonii amerykańskiej. Jego dziennikarz zanotował, że wy­nalazca lotnictwem zainteresował się ok. 1908 r. Samolotom wróżył wielką przyszłość, studiował literaturę przedmiotu, także tę dotyczącą problematyki meteorologii. W końcu opracował projekt samolotu, którego rozwiązania opatentował. Sądził, że jego realizacja zrewolu­cjonizuje technikę lotniczą. W rozmowie z dziennikarzem Chmieliński pod­kreślał, że jego wynalazek spotkał się z zainteresowaniem środowisk lotniczych, w których zyskał miano genialnego. Podnoszono przy tym oryginal­ność jego architektury, bryły o czterech rogach, wyposażenie aparatu w 4 silniki, które pracując różnicowo mogły służyć sterowaniu lotem. Autor pro­jektu podnosił, że jego samolot jest w stanie przewieźć od 16 do 20 pasażerów, że będzie wykonany z aluminium, w innej zaś wersji ze stali, że znajdzie za­stosowania cywilne i militarne.

Co zaś najważniejsze- rozsławi imię Polaków. Wynalazca sugerował, że konstrukcją zainteresowane są władze wojskowe i podkreślał, że praw wy­nalazczych nie zbędzie na rzecz żadnego konsorcjum prywatnego. Pragnie, by owoc jego trudów pozostał w polskich rękach, „chyba, że rząd amerykański zechce go kupić.

Grzegorz Chmieliński przesłał 25.09.1919 r. do MSWojsk. ofertę budowy swojej konstrukcji. Opinia Wydziału Technicznego SŻN listopada 1919 r. była odmowna z komentarzem, że pomysł ten nie ma żadnej wartości. Załączone rysunki z dokumentacji patentowej przedstawiały surrealistyczną konstrukcję przypominającą statki powietrzne z powieści Juliusza Verne. Wynalazca działał zapewne w odosobnieniu od ukształtowanej już w pełni lotniczej myśli technicznej, projektując tak dziwny i dalece odstający od schematu statek latający.

Galeria

  • ”Flying Machine” w widoku z góry. (Źródło: Januszewski S. ”Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918”).
  • ”Flying Machine” w widoku z przodu. (Źródło: Januszewski S. ”Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918”).

Źródło:

[1] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924”. Wyd. Bellona; Wyd. Lampart. Warszawa 1997.
[2] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.
[3] Januszewski S. "Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2013.
blog comments powered by Disqus