Chance Vought V-90 "Corsair", 1926
(O2U, O3U, SU)
W połowie lat 1920-tych w firmie Chance Vought Corporation został opracowany projekt morskiego samolotu rozpoznawczego i obserwacyjnego XO2U-1. Konstruktorami samolotu byli Rex B. Beisel i Charles J. McCarthy. Prototyp O2U-1 (wg innych źródeł XO2U-1) został oblatany w 1926 r. i w tym samym roku przeszedł próby w locie. Do napędu zastosowano silnik Pratt & Whitney R-1340-88 "Wasp". Łącznie zbudowano dwa prototypy oraz 130 samolotów seryjnych O2U-1. Samolot ten dał początek całej rodzinie samolotów Chance Vought "Corsair": O2U, O3U i SU. Były to dwumiejscowe morskie samoloty lub wodnosamoloty rozpoznawcze, obserwacyjne oraz szturmowe. Samoloty mogły być wyposażone w podwozie kołowe lub pływakowe, mogły operować z lądu, wody, pokładu lotniskowca lub mogły być katapultowane z pokładów dużych okrętów wojennych.
W 1927 r. rozpoczęła się produkcja seryjna wersji O2U-1 "Corsair". W 1928 r. na bazie O2U-1 opracowano amfibię, wyposażoną w podnoszone koła montowane do pływaka głównego. W tym samym roku na O2U-1 ustanowiono cztery światowe rekordy w klasie C-2 wodnosamolotów. W 1928 r. "Corsair" stał podstawowym katapultowanym wodnosamolotem obserwacyjnym na pokładach dużych okrętów wojennych oraz na lotniskowcu USS Langley. Po raz pierwszy O2U-1 zostały zastosowane bojowo przeciwko powstańcom w Nikaragui w latach 1927-1928 r. Wspierano wówczas operację piechoty morskiej USA.
Wersje rozwojowe:
- O2U-2- 1928 r., posiadała drobne zmiany w konstrukcji płatów oraz powiększony ster kierunku. Zbudowano 37 egz. z czego 6 weszło do służby w US Coast Guard,
- O2U-3- otrzymała silnik R-1340C "Wasp", usterzenie o zmienionej konstrukcji oraz wprowadzono drobne zmiany w konstrukcji komory płatów. Zbudowano 80 egz. dla US Navy oraz pojedynczy samolot dla lotnictwa Armii dla przeprowadzenia prób. Otrzymał oznaczenie O-28,
- O2U-4- posiadała zmiany w wyposażeniu, zbudowano 42 egz. W 1930 r. jeden 02U-4 otrzymał nowe podwozie amfibijne opracowane w firmie Grumman. Podobne podwozie zastosowano później w wersji 03U-1,
- O3U-1- 1930 r., otrzymała skrzydła o zmodyfikowanej konstrukcji, silnik R-1340C. Zbudowano 87 egz., używane jako pokładowe na lotniskowcach, pancernikach i krążownikach,
- O3U-2 (SU-1)- napędzana silnikiem Pratt & Whitney R-1690 "Hornet", otrzymała zmodyfikowane podwozie, zmienioną konstrukcję kabiny oraz usterzenia pionowego. Zbudowano 29 egz.. Używane przez US Navy jako samoloty pokładowe na lotniskowcach,
- O3U-3- napędzana silnikiem Pratt & Whitney R-1340-12 "Wasp", zmieniony ster kierunku. Zbudowano 76 egz., dostawy rozpoczęły się w czerwcu 1933 r. Używane w US Navy jako pokładowe oraz operujące z baz lądowych,
- O3U-4 (SU-2, SU-3)- posiadała silnik R-1690-42 i usterzenie jak w wersji O3U-2. Zbudowano 65 egz., z tego 43 otrzymało oznaczenie SU-2 , dalsze 20 oznaczono jako SU-3,
- XSU-4- otrzymała zmienioną konstrukcję maski silnika i usterzenia, całkowicie zakryte kabiny załogi, silnik R-1690-42,
- SU-4- napędzana silnikiem R-1690-2. Zbudowano 40 egz.,
- XO3U-5- wersja doświadczalna,
- O3U-6- napędzana silnikiem R-1340-12, wersja dla lotnictwa US Marine Corps z zakrytymi kabinami. Zbudowano 32 egz.. Jeden egzemplarz eksperymentalnie został przebudowany na wodnosamolot z pojedynczym pływakiem podkadłubowym,
- V-65, V-65F- eksportowa wersja O2U, podwozie kołowe bez haka do lądowania,
- V-80- jednomiejscowa wersja eksportowa,
- V-90- dwumiejscowa wersja eksportowa,
- V-93S, V-93SA- wersja eksportowa z silnikiem R-1690-SD opracowana na bazie O3U. Uzbrojenie wariantu V-93S identyczne jak w wersji O3U. Wariant V-93SA był samolotem szturmowym uzbrojonym w 6 karabinów maszynowych kal. 7,62 mm.
Samoloty produkowane były w zakładach Chance Vought w Long Island City (O2U i jego wersje eksportowe) oraz w East Hartford (O3U i jego wersje), a także na licencji w zakładach lotniczych w Meksyku oraz w warsztatach remontowych lotnictwa wojskowego Tajlandii. Zbudowano ponad 450 egz. w USA oraz 72 egz. w Tajlandii. Produkcja ostatniej wersji O3U-6 została zakończona w styczniu 1937 r. W USA w jednostkach pierwszoliniowych używane były do końca 1941 r. Następnie wszystkie samoloty 03U i SU zostały skierowane do rezerwy oraz szkół lotniczych, gdzie były eksploatowane jeszcze przez kilka lat. Część O3U-6 została w 1940 r. przebudowana w zakładach NAF na radiokierowane tarcze strzelnicze z trójkołowym podwoziem z kołem przednim.
Samoloty "Corsair" weszły na uzbrojenie lotnictwa wojskowego:
- Argentyny,
- Brazylii,
- Chin,
- Haiti,
- Japonii,
- Kuby,
- Meksyku- dostawy rozpoczęły się w 1930 r.,
- Peru- od 1929 r.,
- Tajlandii- od 1933 r. użytkowała samoloty w wersjach V-93S i V-93SA. Był to podstawowy typ lekkich bombowców podczas syjamsko-francuskiego konfliktu w okresie od listopada 1940 r. Do stycznia 1941 r. W grudniu 1941 r. wzięły udział w bardzo krótkim starciu tajlandzkich sił zbrojnych przeciwko japońskiej agresji. Po przejściu Tajlandii na stronę sojuszników Japonii samoloty, które bazowac na północy kraju, prowadziły rozpoznanie przygranicznych rejonów Chin i Birmy. Samoloty służyły w jednostkach bojowych do 1949 r., dalsze kilka lat w szkolnictwie,
- Wielkiej Brytanii- zakupiono 1 egz. w celu przeprowadzenia prób.
W Polsce.
Dowództwo Marynarki Wojennej rozpoczęło w latach 1936-1937 poszukiwania samolotów zagranicznych, dla wyposażenia Morskiego Dywizjonu Lotniczego w Pucku, z myślą o ewentualnym produkowaniu ich w kraju na podstawie zakupionej licencji. Okazało się, że najlepiej nadający się i najnowocześniejszy sprzęt oferują wytwórnie Stanów Zjednoczonych. W wyniku przeprowadzonej selekcji wybrano następujące typy: Chance Vought V-90, Chance Vought V-156, Grumman G-21 i Consolidated PBY-1. Jednak zarówno kupno gotowych samolotów, jak i zakup licencji były stanowczo zbyt kosztownymi przedsięwzięciami.
Konstrukcja:
Dwumiejscowy dwupłat o konstrukcji mieszanej.
Skrzydła o konstrukcji drewnianej. Pokrycie płócienne, krawędź natarcia pokryta sklejką. Lotki na obu płatach.
Kadłub kratownicowy o konstrukcji spawanej z rur stalowych chromowo-molibdenowych. Kabiny odkryte, w późniejszych wersjach zakryte częściowo.
Usterzenie spawane z rur stalowych chromowo-molibdenowych, pokrycie płócienne.
Podwozie kołowe klasyczne, stałe. Podwozie pływakowe złożone z pływaka podkadłubowego oraz stabilizatorów pod płatami. W amfibii zamontowano dodatkowo podnoszone koła po obu stronach pływaka głównego.
Uzbrojenie:
- O2U-1- 1 stały karabin maszynowy kal 7,62 mm pilota oraz 1-2 ruchome karabiny maszynowe kal. 7,62 mm obserwatora. Zaczepy bomb pod skrzydłami,
- O3U-3- 1 stały karabin maszynowy kal 7,62 mm pilota oraz 2 ruchome karabiny maszynowe kal. 7,62 mm obserwatora,
- SU-4- 1 stały karabin maszynowy kal 7,62 mm pilota oraz 2 ruchome karabiny maszynowe kal. 7,62 mm obserwatora.
Silnik:
- O2U-1- gwiazdowy Pratt & Whitney R-1340-88 "Wasp" o mocy 331 kW (450 KM),
- O3U-2 (SU-1)- gwiazdowy Pratt & Whitney R-1690 "Hornet",
- O3U-3- gwiazdowy Pratt & Whitney R-1340-12 "Wasp" o mocy 404 kW (550 KM),
- SU-4- gwiazdowy Pratt & Whitney R-1690-42 "Hornet"o mocy 441 kW (600 KM).
Dane techniczne O2U-1 (wg [1]):
Rozpiętość- 10,51 m, długość- 7,46 m, wysokość- 3,09 m, powierzchnia nośna- 29,7 m2.
Masa własna- 1061 kg, masa startowa- 1651 kg.
Prędkość max- 241 km/h, czas wznoszenia na 1500 m- 3,6' , pułap- 5700 m, zasięg- 980 km.
Dane techniczne O3U-3 (wg [1]):
Rozpiętość- 10,97 m, długość- 8,31 m, wysokość- 3,5 m, powierzchnia nośna- 31,34 m2.
Masa własna- 1334 kg, masa startowa- 2021 kg.
Prędkość max- 264 km/h, czas wznoszenia na 1500 m- 4,2' , pułap- 5500 m, zasięg- 1045 km.
Dane techniczne SU-4 (wg [1]):
Rozpiętość- 10,97 m, długość- 8,37 m, wysokość- 3,45 m, powierzchnia nośna- 31,34 m2.
Masa własna- 1334 kg, masa startowa- 2021 kg.
Prędkość max- 269 km/h, czas wznoszenia na 1500 m- 4,4' , pułap- 5700 m, zasięg- 1100 km.
Dane techniczne V-93S (wg [3]):
Rozpiętość- 11,0 m, długość- 8,51 m.
Masa startowa- 2094 kg.
Prędkość max- 281 km/h, pułap- 8150 m, zasięg- 1180 km.
Galeria
Źródło:
[1] Swanborough G., Bowers P. M. "United States Navy Aircraft since 1911". Wydawnictwo Putnam. London 1990.
[2] "Some American Aircraft". Flight, April 12, 1934.
[3] Kotielnikow W. "Samolioty Wtoroj Mirowoj Wojny. Bliżnije razwiedcziki, korriektirowszcziki i szturmowiki 1939-1945". Modelist-Konstruktor Spiecwypusk nr 1/2003.
[4] Pawłowski T. ”Plany rozwoju polskiego lotnictwa morskiego 1936-1942”. Lotnictwo nr 3/2005.