Canadair CL-84 "Dynavert", 1965

Doświadczalny pionowzlot (zmiennopłat) transportowy Canadair CL-84 ”Dynavert” został skonstruowany i zbudowany w firmie Canadair Limited w pierwszej połowie lat 1960-tych na zamówienie i przy współudziale finansowym rządu kanadyjskiego. CL-84 był dwusilnikowym cywilno-wojskowym samolotem krótkiego i pionowego startu i lądowania tzw. STOl/VTOL. W przypadku pionowego startu płat była przestawiany o 90o w górę razem z silnikami. Do sterowania i stabilizacji służyło wtedy małe, poziome śmigło ogonowe.
Rozwój konstrukcji prowadzono od połowy 1963 r., a budowę pierwszego prototypu ukończono w kwietniu 1965 r. pierwszy lot wykonał 7.05.1965 r. Wkrótce powstała wersja rozwojowa Canadair CL-84-I charakteryzująca się potrójnym usterzeniem pionowym. Samolot miał być wykorzystywany zarówno do lotów transportowych jak i pasażerskich. Proponowana była również wersja uzbrojona, posiadająca 1 karabin maszynowy i 1 działko kal. 20 mm oraz 19 pocisków rakietowych.
W Polsce.
Opis przemiennopłata Canadair CL-84 ”Dynavert” zamieściłem w encyklopedii, ponieważ w pracach nad jego konstrukcją brał udział emigrant z Polski- Jacob Samuel Shapiro. Opracował on przeciwbieżne, pracujące w płaszczyźnie poziomej śmigło ogonowe.
Konstrukcja:
Napęd- 2 silniki turbinowe Lycoming T53 o mocy 1100 kW (1500 KM) każda.
Dane techniczne CL-84 (wg [2]):
Rozpiętość max (wraz z końcówkami łopat śmigła)- 10,57 m, długość łącznie ze śmigłami wirnika ogonowego- 14,41 m, wysokość przy poziomym ustawieniu płata- 4,34 m, wysokość przy pionowym ustawieniu płata- 5,22 m.
Udźwig przy lotach STOL- 2500 kg, udźwig przy lotach VTOL- 1410 kg, masa startowa- 3400 kg, masa startowa max przy lotach STOL- 6670 kg, masa startowa max przy lotach VTOL- 5530 kg.
Prędkość max w locie poziomym- 531 km/h, prędkość dopuszczalna- 667 km/h, prędkość przelotowa- 502 km/h, prędkość ekonomiczna- 370 km/h zasięg przy lotach VTOL- 700 km, zasięg przy lotach STOL- 680 km.
Źródło:
[1] Witkowski J. ”Polski wkład w technikę śmigłowcową”. ”Lotnictwo stulecie przemiany”. Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2003.[2] ”Pionowzlot (zmieniopłat) transportowy Canadair CL-84 Dynavert”. Lotnictwo- Aviation International, maj 1991.
[3] "Samolot pionowego startu Canadair CL-84". Skrzydlata Polska nr 2/1965.