Borodzik Feliks Edward
Feliks Edward Borodzik, urodził się 3.03.1925 r. w Dębinie (wg [7]- w Pińczowie), syn Edwarda i Zofii ze Śliwińskich.
W 1936 r. wstąpił do Mazowieckiej Drużyny Harcerzy im. Leopolda Lisa- Kuli przy Szkole Powszechnej w Sulejówku, do której uczęszczał. Po zdobyciu w 1937 r. stopnia wywiadowcy kontynuował służbę na ziemi wołyńskiej w Kowlu. W 1939 r. brał udział w Pogotowiu Harcerskim 72 WDH, w sierpniu tego roku ukończył kurs drużynowych Wołyńskiej Chorągwi ZHP w Aleksandrii koło Równego ze stopniem harcerskim ćwika.
Do Otwocka, jako przymusowo wysiedlony, przyjechał wraz z rodzicami i bratem, Andrzejem w styczniu 1941 r. Ojciec Feliksa był inżynierem- leśnikiem i otrzymał leśniczówkę w Otwocku. Kontakt z konspiracją w czasie okupacji niemieckiej nawiązał za pośrednictwem ojca Edwarda pseudonim Narcyz, który był oficerem WP. W czasie okupacji hitlerowskiej należał do ZWZ-AK (grudzień 1941- styczeń 1945 r.). W dniu 23.01.1943 r. ukończył konspiracyjną Szkołę Podchorążych Piechoty AK w Otwocku (kapral podchorąży), a w 1944 r.- tajne komplety licealne w Otwocku.
Wówczas już, jako dobrze przygotowany instruktor, rozpoczął podstawowe szkolenie pojedynczego Strzelca w pięciu różnych sekcjach, które liczyły od 6 do 10 uczestników w IV Rejonie Fromczyn VII Obwodu Obroża Armii Krajowej. W marcu 1943 r., z polecenia kpt. Romana Grotowskiego zaczął organizowanie młodzieżowego patrolu do zadań rozpoznawczo- wywiadowczych dla potrzeb Kedywu. W patrolu byli harcerze w wieku 15- 17 lat. W 1944 r. został zwolniony z funkcji instruktora prowadzącego szkolenie wojskowe i mianowany dowódcą plutonu 775a, który liczył 40 żołnierzy. Był wyznaczony do obstawiania terenu, na którym dokonywano nocą zrzutu z samolotów lecących z Anglii (rejon Natolin- Mlądz). Jako instruktor harcerski w roju Sosny Szarych Szeregów w Otwocku prowadził zajęcia z młodzieżą starszą. Organizował zastępy Grup Szturmowych (GS) w miejscowościach Celestynów, Falenica, Międzylesie, Radość, Sulejówek, Wawer, Wesoła. Używał pseudonimów Lis oraz Michał.
W końcu lipca 1944 r. dowództwo rejonu Fromczyn AK zarządziło stan pogotowia bojowego. Niespodziewane pojawienie się czołgów sowieckich uniemożliwiło przystąpienie im do Akcji Burza. 6.08.1944 r. oddziały Armii Krajowej w IV rejonie Fromczyn musiały się ujawnić. Harcerzy Szarych Szeregów i żołnierzy AK, w tym również Feliksa, nie ominęły represje sowieckiego NKWD i UB. Po ucieczce z aresztu NKWD w połowie sierpnia 1944 r. musiał opuścić Otwock.
W 1945 r. odradzało się harcerstwo. Feliks- harcerz i instruktor z prawdziwego zdarzenia, aktywnie uczestniczył w odnowie ruchu harcerskiego organizując drużyny ZHP w Wesołej, Starej Miłosnej, Woli Grzybowskiej, Sulejówku, Cechówce, Okuniewie posiadał już wówczas stopień Harcerza Orlego. W sierpniu 1945 r. na pierwszym po wojnie CAS-ie w Putee k. Pruszkowa zdobył stopień podharcmistrza (wg [7]- Harcmistrza Rzeczypospolitej).
W latach 1946- 1947 odbył służbę wojskową w Warszawie. W 1952 r. ukończył studia w Państwowej Szkole Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. H. Wawelberga i S. Rotwanda, połączonej w 1951 r. z Politechnika Warszawską, uzyskując tytuł inżyniera lotnictwa (specjalność: budowa płatowców). W marcu tego roku z nakazu pracy został zatrudniony w WSK Mielec na wydziale 50 (montażowym). Od czerwca 1952 r. został zastępcą kierownika wydziału, a następnie kierownikiem wydziału. W latach 1953- 1956 kierował zespołem, który opracował i wdrożył potokową metodę montażu przedniej części kadłuba samolotów Mikojan MiG-15 i Mikojan MiG-17, co obniżało pracochłonność montażu i przyśpieszało realizację zadania.
W 1956 r. został przeniesiony do Biura Konstrukcyjnego WSK Mielec i uczestniczył w powołaniu oraz organizacji Ośrodka Konstrukcji Lotniczych. Współpracował w konstruowaniu pierwszego polskiego szybowca metalowego PZL M3 "Pliszka", a następnie kierował pracami konstrukcyjnymi modyfikacji samolotu MiG-17 (prototypy późniejszych Lim-5 i Lim-6). Ponadto wykładał przedmioty lotnicze w Technikum Mechanicznym w Mielcu.
W listopadzie 1960 r. został przeniesiony służbowo do WSK Okęcie na stanowisko głównego konstruktora seryjnego biura konstrukcyjnego. Kierował pracami nad modyfikacją samolotu rolniczego PZL-101 "Gawron" oraz wprowadzeniem tworzyw sztucznych do budowy aparatury rolniczej samolotów PZL-101, PZL An-2 i śmigłowca PZL Mi-2.
W 1969 r. ukończył studia eksternistyczne w SGGW w Warszawie, uzyskując tytuł magistra mechanizacji rolnictwa. W kwietniu 1970 r.- w ramach reorganizacji- przeszedł z całym biurem konstrukcji agrolotniczych do Instytutu Lotnictwa w Warszawie, gdzie prowadził Zakład Agrolotniczy. M.in. kierował opracowaniem modyfikacji aparatury rolniczej do An-2 i Mi-2 oraz opracowaniem prototypów i badaniami aparatury rolniczej samolotu PZL M15 "Belfegor".
W kwietniu 1974 r. powrócił do WSK Okęcie na stanowisko zastępcy kierownika ds. agrolotnictwa i eksploatacji Zakładu Doświadczalnego. Kierował m.in. badaniami i próbami w locie aparatury lotniczej samolotu PZL-106 "Kruk". Ponadto pracował (w niepełnym wymiarze) w Dziale Badań Patentowych Instytutu Lotniczego.
W latach 1973- 1978 uczestniczył w organizowaniu Zakładu Agrolotniczego w Akademii Rolniczo- Technicznej w Olsztynie (był także jego wykładowcą) i poligonu prób agrolotniczych w Kętrzynie. W lutym 1980 r. został delegowany przez WSK Okęcie do bazy agrolotnictwa Interflug w Magdeburgu w celu zorganizowania obsługi serwisowej eksploatowanych tam samolotów PZL-106 "Kruk" i w latach 1980- 1988 pełnił tam funkcję kierownika Serwisu PZL.
Do kraju powrócił w październiku 1988 r. i z powodu braku pracy w WSK Okęcie przeszedł na emeryturę. W latach 1988- 1991 pracował w niepełnym wymiarze w Przedstawicielstwie Interflug w Warszawie, a w latach 1991- 2000 pracował (także w niepełnym wymiarze) w prywatnym przedsiębiorstwie AVIAECO w Bełchatowie na stanowisku zastępcy dyrektora do spraw współpracy z zagranicą.
W latach 1965-1984 dokonał szeregu wynalazków. Były to m.in.: Układ zawieszenia zbiornika (nr 116492), Urządzenie do pneumatycznego rozsiewania środków sypkich (129362), Filtr główny aparatury agrolotniczej (nr 137466), Samolotowy kanał transportu pneumatycznego (137693) i Lotnicze urządzenie do rozsiewania środków sypkich (171909). Jest także autorem kilku wzorów użytkowych oraz książek: Organizacja działu konstrukcyjnego (PWNT 1973), Silniki tłokowe samolotów sportowych (WKiŁ 1973), Wstęp do technologii prac agrolotniczych (PWRiL 1983) i Budowa silnika- szkolenie samolotowe (WKiŁ 1984) oraz współautorem książki Lotnictwo gospodarcze (WKiŁ 1969). Ponadto przetłumaczył z języka rosyjskiego książkę M.N. Szifrina Praktyczna aerodynamika samolotu An-2 (1979).
Z działalnością konstruktorską łączył naukę i doskonalenie latania na szybowcach i samolotach. Inauguracją był zapewne skok z wieży spadochronowej w Kowlu (1939 r.), a początkiem systematycznej edukacji kurs spadochronowy w 1946 r. w Dowództwie Wojsk Lotniczych (DWL). Także w 1946 r. zorganizował kurs szybowcowy dla podoficerów w DWL i zdobył kategorie A i B. Kolejnymi etapami edukacji lotniczej było uzyskanie kategorii C szybowcowej w Aeroklubie Warszawskim (1947 r.), licencji turystycznej samolotowej i III klasy pilota szybowcowego w Aeroklubie Mieleckim (1958 r.) oraz ponownie w Aeroklubie Warszawskim: II klasy pilota szybowcowego (1966 r.), II i I klasy pilota samolotowego (1968 r.), a także licencji zawodowej pilota samolotowego II klasy (1969 r.). Jako pilot Aeroklubu Mieleckiego, a później Warszawskiego, brał udział w zawodach i pokazach oraz m.in. w Rajdach Dziennikarzy i Pilotów (1967 i 1968 r.).
Kontynuował także, choć z przerwami, działalność harcerską. W czasie studiów był drużynowym 10 Lotniczej WDH w Warszawie i komendantem Hufca ZHP w Rembertowie. W czasie pracy w mieleckiej WSK prowadził Hufiec Mielec Rzeszowskiej Chorągwi ZHP (1957- 1959) i reprezentował mieleckich harcerzy na Walnym Zjeździe ZHP w Warszawie (18- 20.04.1959 r.) W latach 1954- 1957 był radnym PRN w Mielcu. Także jego żona Halina była harcerką i zorganizowała 12. Drużynę Żeńską Wodną ZHP w Mielcu.
Gdy w latach 1980- tych zmienił się klimat polityczny i można było ukazać etos Armii Krajowej, Feliks Borodzik włączył się wspólnie z kolegami Janem Kreusch, Adamem Kurkiewiczem, Stanisławem Kosickim, Edmundem Twardowskim i Januszem Komorowskim do pracy przy poszukiwaniu żołnierzy Armii Krajowej, gromadzeniu archiwaliów oraz tworzeniu struktury VII Obwodu Obroża AK.
W kwietniu 1991 r. zgłosił się do organizującego się Związku Harcerstwa Rzeczpospolitej w Warszawie i po weryfikacji otrzymał stopień harcmistrza. Pełnił szereg funkcji w ZHR, był m.in. zastępcą przewodniczącego Zarządu Okręgu Mazowieckiego, przewodniczącym ZHR (luty 1995- październik 1999 r.), wiceprzewodniczącym ZHR i członkiem Rady Naczelnej (październik 1999- styczeń 2003 r.). Od stycznia 2005 r. pełnił funkcję przewodniczącego Rady Porozumienia Organizacji Kombatanckich i Harcerskich.
Udzielał się także w innych stowarzyszeniach, m.in. SIMP, organizując ogólnokrajowe konferencje naukowo- techniczne w Mielcu, Poznaniu i Warszawie. Uczestniczył w tworzeniu Stowarzyszenia Szarych Szeregów i Światowego Związku Żołnierzy AK.
Wyróżniony m.in.: Krzyżem Armii Krajowej, Medalem Wojska (AK), Krzyżem Kawalerskim OOP, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Niezłomnych, Złotym Medalem Za Zasługi dla Obronności Kraju, Krzyżem Za Zasługi dla ZHP z Rozetą- Miecze, Odznaką Honorową SIMP, Odznaką Honorową NOT, Odznaką Honorową PCK IV Stopnia, Odznaką Zasłużonego Działacza Lotnictwa Sportowego i dyplomem Członka Honorowego Krajowego Towarzystwa Lotniczego AOPA Poland.
Opublikował Wskazówki dla drużynowego (Warszawa 2007) i Wskazówki dla podharcmistrza (Warszawa 2007). Odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą OOP.
Feliks Borodzik zmarł 14.08.2013 r. Pochowany na cmentarzu parafialnym w Wesołej k. Warszawy.
Konstrukcje:
PZL M-1, 1956, projekt samolotu akrobacyjnego.
Lim-5 / Lim-6, 1956, samolot myśliwski, szturmowy, rozpoznawczy.
PZL-101 ”Gawron”, 1958, samolot wielozadaniowy (szkolny, sanitarny, rolniczy).
Źródło:
[1] Butowski P., Hołyś W. ”Samolot myśliwsko-szturmowy Lim-6bis”. Seria ”Typy Broni i Uzbrojenia” nr 117. Wydawnictwo MON. Warszawa 1987.[2] Morgała A. ”Polskie samoloty wojskowe 1945-1980”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1980.
[3] Morgała A. ”Kierunki rozwoju samolotów wojskowych w Polsce w drugiej połowie XX w”. ”Lotnictwo stulecie przemiany”. Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2003.
[4] Praca zbiorowa ”Konstrukcje lotnicze Polski Ludowej”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1965.
[5] "Problemy rozwoju samolotów PZL M2 i M4 Tarpan". Polska Technika Lotnicza. Materiały Historyczne nr 20 (3/2006).
[6] Encyklopedia miasta Mielca.
[7] Komorowski J. "Harcmistrz Feliks Borodzik ps. Lis, Michał". Przegląd Pruszkowski nr 2/2013.