Bloch MB-210, 1934
(MB-211 "Verdun")

Samolot bombowy. Francja.
Samolot bombowy nocny Bloch MB-210 lotnictwa francuskiego. (Źródło: archiwum).

Na początku lat 1930-tych dominował w lotnictwie bombowym stereotypowy układ konstrukcyjny dwu- lub trzysilnikowego górnopłata ze stałym podwoziem. Konstruktorzy francuscy stosowali przy tym bogate oszklenie nosów, galeryjki, kopułki i uskoki kadłuba poprawiające widoczność i warunki obstrzału. Taki styl ukształtował się pod wpływem doświadczeń I wojny światowej i przetrwał jeszcze do ok. 1933 r. Pierwszym francuskim bombowcem, którego konstrukcja dokonała wyłomu w utartych poglądach projektantów, był opracowany w firmie Avions Marcel Bloch w 1933 r. dolnopłat z chowanym podwoziem Bloch MB-210BN4. Nowy samolot miał funkcjonalny przestrzenny kadłub, z bogato oszklonym przodem, pozbawionym jednak poprzednio wspomnianych przesadnie rozbudowanych elementów. Samolot zbudowano na ryzyko wytwórni. Prototyp mający jeszcze podwozie stałe i napędzany silnikami gwiazdowymi Gnôme Rhône 14 Kdrs został oblatany 23.11.1934 r. Wkrótce po tym zbudowano i oblatano drugi egzemplarz MB-211 ”Verdun” z chowanym podwoziem i rzędowymi silnikami HS-12Y, ale maszyna ta nie spotkała się z zainteresowaniem ze strony odbiorców.

Jesienią 1935 r. lotnictwo francuskie złożyło zamówienie na 80 maszyn z I serii budowanej w wersji czteromiejscowej, oznaczonej MB-210BN4. Od listopada 1938 r. samolot produkowano już w wersji pięciomiejscowej MB-210BN5. Produkcję ukończono w marcu 1939 r. na 281 egz. seryjnym, z czego dostarczono dla francuskiego lotnictwa 257 egz., a 24 egz. sprzedano do Rumunii. Od lipca 1937 r. do lipca 1938 r. MB-210BN4 były produkowane w wytwórni macierzystej Avions Marcel Bloch (po upaństwowieniu- SNCASO) oraz na licencji w zakładach Renault, Potez-CAMS, Hanriot, Mureaux i Breguet.

Podczas eksploatacji w jednostkach bombowych ujawniono nie wykrytą dotychczas poważną wadę. Obciążone silniki GR-14Kdrs przegrzewały się w locie utrudniając eksploatację maszyn. Samoloty były stopniowo modernizowane, m.in. przez wymianę silników na mocniejsze GR 14N. W dniu 3.09.1939 r. lotnictwo francuskie posiadało w wyposażeniu 6 dywizjonów bombowych z ponad 100 MB-210BN5. Maszyny te były stopniowo wycofywane i zastępowane przez nowoczesne Liore et Olivier LeO-451, Amiot-357 i Douglas DB-7. W okresie dziwnej wojny od 3.09.1939 r. do 9.05.1940 r. i podczas ofensywy niemieckiej wykonano na nich kilka udanych operacji bojowych na obiekty położone w Nadrenii, Belgii, Francji i płn. Włoszech. MB-210 odegrały poważną rolę jako samoloty szkolno-treningowe dla pilotów i obserwatorów w ośrodkach szkolnych i dopasowania załóg. Po zawarciu rozejmu kilka maszyn tego typu pozostało w służbie lotnictwa Vichy we Francji i płn. Afryce.

W Polsce.

W I połowie 1940 r. na samolotach Bloch MB-210 latali również Polacy, piloci Polskich Sił Powietrznych we Francji. Używane były do lotów szkolnych w:
- 1e Escadre d'Instruction Ecole de l'Air a Caen, w czasie od stycznia 1940 r. do 18.06.1940 r,
- Ecole des Mitrailleurs w Caen,
- ośrodku szkoleniowym w Cazaux,
- Ecole de Bombardement na lotnisku Mions-Corbas koło Lyonu, gdzie kompletowano i dopasowywano załogi pierwszego polskiego dywizjinu bombowego przed przejściem na nowoczesne bombowce Martin 167A3,
- Centre d'Instruction de Bombardement de Toulouse.

Na początku czerwca 1940 r. grupa polskich lotników została skierowana na staż bojowy do francuskiego dywizjonu bombowego GB I/21. Latali tam w składzie 1 eskadry, która posiadała na uzbrojeniu przestarzałe bombowce Bloch MB-210. Polscy nawigatorzy na MB-210BN5 brali m.in. udział w większych operacjach bojowych w nocy 14, 15 i 16.06.1940 r. Kilka dni później po ogłoszeniu apelu gen. Sikorskiego, kilka opuszczonych maszyn zostało zagarniętych przez Polaków, służąc do ewakuacji polskiego i francuskiego personelu lotniczego do Afryki Północnej.

Konstrukcja:
Dolnopłat o konstrukcji metalowej. Załoga- 4-5 osób.
Podwozie klasyczne chowane w locie. W prototypie MB-210 podwozie stałe.

Uzbrojenie- 3 pojedyncze karabiny maszynowe MAC 1934 kal. 7,5 mm w wieżach: przedniej, grzbietowej i dolnej- chowanej w kadłubie. Udźwig bomb- 2600 kg oraz 4 bomby oświetlające Michelin VM-3 lub model 33.

Napęd- 2 silniki:
- MB-210- gwiazdowe Gnôme Rhône 14 Kdrs o mocy 588 kW (800 KM), później Gnôme Rhône 14N10/11 o mocy 669/699 kW (910/950 KM) każdy,
- prototyp MB-211 ”Verdun”- rzędowe Hispano-Suiza HS-12Y o mocy 632 kW (860 KM) każdy.

Dane techniczne MB-210 (wg [4]):
Rozpiętość- 22,85 m, długość- 18,84 m, wysokość- 6,7 m, powierzchnia nośna- 62,7 m2.
Masa własna- 6400 kg, masa całkowita- 9700 kg, masa całkowita max- 9700 kg.
Prędkość max- 320 km/h, prędkość przelotowa- 239 km/h, czas wznoszenia na 4000 m- 12', pułap- 9850 m, zasięg- 1290 km, zasięg max- 1690 km.

Źródło:

[1] Lalak Z. ”Zastosowanie bojowe Potezów 631, 633 i 63.11”. Nowa Technika Wojskowa nr 3/1996.
[2] Belcarz B. ”Od LeO do Martina”. Lotnictwo nr 3/2004.
[3] Belcarz B. ”Polskie lotnictwo we Francji 1940”. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2002.
[4] Morgała A. ”Polskie samoloty wojskowe 1939-1945”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1976.
blog comments powered by Disqus