Blackburn B-26 "Botha", 1938

Samolot bombowo-torpedowy, rozpoznawczy, treningowy. Wielka Brytania.
Pierwszy prototyp samolotu Blackburn B-26 ”Botha”. (Źródło: Imperial War Museums).

W 1935 r. brytyjskie Air Ministry (ministerstwo lotnictwa) ogłosiło specyfikację nr M.15/35 na morski samolot bombowo-torpedowy i rozpoznawczy bazujący na lądzie. Projekty zgłosiły dwie wytwórnie lotnicze: Bristol oraz Blackburn Aircraft Company Limited. Pierwsza zaproponowała projekt bombowca Bristol 152 ”Beaufort”, natomiast Blackburn przedstawił projekt samolotu oznaczony B-26. Obie maszyny zostały zamówione przez RAF do produkcji seryjnej wprost z desek kreślarskich, bez zbudowania i wypróbowania prototypów. Blackburn otrzymał pierwsze zamówienie na 442 egz. już w grudniu 1936 r.

Jednak wkrótce Air Ministry zmodyfikowało wymagania, zażądało m.in. zwiększenia załogi do czterech osób. Konstruktorzy firmy Blackburn musieli wprowadzić przeróbki w projekcie, polegające głównie na powiększeniu kadłuba i stanowisk załogi. Samolot Blackburn B-26 otrzymał nazwę bojową ”Botha”. Pierwszy egzemplarz wersji seryjnej ”Botha” Mk I był równocześnie jego prototypem i został oblatany 28.12.1938 r. (wg [2]- w listopadzie 1938 r.). Próby w locie wykazały wiele wad konstrukcji. Zbudowano drugi, zmodyfikowany egzemplarz, jednak większości wad nie udało się wyeliminować. Do maja 1942 r. zbudowano 580 (wg [2]- 578) egz. Zamówienia na dalsze 676 szt. zostały anulowane. Jeszcze przed wybuchem wojny powstał projekt nowej wersji ”Botha” Mk II (oznaczenie fabryczne B-27), napędzanej mocniejszymi silnikami typu Bristol ”Hercules”. Jednak nie został skierowany do realizacji.

Pierwsze seryjne egzemplarze dostarczono w grudniu 1939 r. do No 5 Maintenance Unit (MU), a w maju 1940 r. do No 1 Operational Training Unit (OTU) dla przeszkolenia załóg i personelu technicznego. Pierwszą (i jedyną) jednostką bojową uzbrojoną w ten typ samolotu został 608. North Riding Squadron Coastal Command RAF, który wymienił na ”Bothy” samoloty Avro ”Anson” poczynając od czerwca 1940 r. i w sierpniu rozpoczął loty patrolowe nad Morzem Północnym. W listopadzie 1940 r., wycofano ”Bothy” z pierwszej linii, zastępując je z powrotem ”Ansonami”. ”Botha” zdecydowanie ustępowała konkurentowi- samolotowi Bristol ”Beaufort”

Od maja 1940 r. używane były w różnych jednostkach szkolnych, treningowych i pomocniczych. Kilka samolotów służyło do celów komunikacyjnych i łącznikowych, m.in. w 24. (Communications) Squadron. Ponadto część maszyn przebudowano do zadań holowania celów powietrznych, samoloty zostały oznaczone TT.Mk I i służyły głównie w Target Towing Unit (TTU) w Abbotsinch. W sierpniu 1943 r. zostały ostatecznie wycofane, część maszyn przeznaczono do roli naziemnych stanowisk treningowych dla szkolenia mechaników.

W Polsce.

Na samolotach Blackburn ”Botha” latali również Polacy w ośrodkach szkolnych Training Command RAF, byli to przeważnie piloci bojowi, odbywający przerwy pomiędzy turami operacyjnymi. Na ”Bothach” szkolili się również strzelcy pokładowi z polskich dywizjonów bombowych. Również nawigatorzy przechodząc szkolenie w swojej specjalności zdobywali umiejętność strzelania do celów powietrznych na ”Bothach”. Polacy latali na nich m.in. w niżej szkołach:
- N°4 Air Observation School- Navigation ,
- N°10 Air Observation School, Dumfries,
- N°1 Air Gunners School, Pembrey,
- N°2 Bombing & Gunnery School, Dalcross,
- N°4 Bombing & Gunnery School, West Freugh,
- N°8 Air Gunnery School Evanton,
- N°10 Air Gunners School Barrow.

Ponadto Polacy rozprowadzali te maszyny lotem po obszarze Wielkiej Brytanii w ramach związków N°4 Ferry Pilots Pool, N°8 Ferry Pilots Pool i N°11 Ferry Pilots Pool. Ponadto samoloty ”Botha” używane były w polskich dywizjonach bombowych nr 301 i 304 do celów komunikacyjnych i łącznikowych.

W 1940 r. w Polskiej Grupie Technicznej inż. Henryk Malinowski zaprojektował podwozie gąsienicowe do samolotów do lądowania w trudnym terenie. Opracowano projekt budowy takiego podwozia w samolocie bombowym Blackburn „Botha”. Do realizacji projektu nie doszło.

Konstrukcja:
Czteromiejscowy górnopłat wolnonośny o konstrukcji metalowej. W wersji treningowej- załoga1-2 osoby plus instruktor i 4 osoby szkolone.
Pokryciem częściowo płócienne (stery, lotki, klapy).
Kabiny zakryte.
Usterzenie klasyczne wolnonośne.
Podwozie klasyczne, chowane w locie.

Uzbrojenie- 1 stały karabin maszynowy Vickers Mk V kal. 7,7 mm w przodzie kadłuba, 2 ruchome karabiny maszynowe Lewis Mk III kal. 7,7 mm w górnej obrotowej wieżyczce strzeleckiej typu Frazer Nash FN-7. Udźwig bomb lub bomb głębinowych- max 907 kg albo jedna torpeda kalibru 457 mm typu Mk XII lub Mk XIV.
W wersji treningowej- wieża obrotowa Frazer Nash FN-7 z 1 lub 2 karabinami maszynowymi Browning kal. 7,69 mm. Do szkolnych strzelań stosowano zamiast kaemu- fotokarabin.

Napęd- 2 silniki gwiazdowe w układzie podwójnej gwiazdy Bristol ”Perseus X” o mocy po 647 kW (880 KM) każdy, później Bristol ”Perseus X A” o mocy 683 kW (930 KM) każdy.

Dane techniczne Mk.I (wg [1]):
Rozpiętość- 17,98 m, długość- 15,54 (wg [2]- 15,55) m, wysokość- 4,46 (wg [2]- 4,35) m, powierzchnia nośna- 48,12 (wg [2]- 54,5) m2.
Masa własna- 5460 (wg [2]- 5400) kg, masa całkowita max- 8369 (wg [2]- 8400) kg.
Prędkość max- 354 (wg [2]- 398) km/h, prędkość przelotowa- 341 (wg [2]- 340) km/h, wznoszenie- 5,0 m/s, pułap- 5608 (wg [2]- 5340) m, zasięg- 2043 (wg [2]- 2040) km.

Galeria

  • Pierwszy prototyp samolotu Blackburn B-26 ”Botha” w widoku z tyłu. (Źródło: Imperial War Museums).
  • Samolot Blackburn B-26 ”Botha” w locie. (Źródło: archiwum).
  • Samolot Blackburn B-26 ”Botha” z No. 1 (Coastal) Operational Training Unit. (Źródło: Imperial War Museums).
  • Samolot Blackburn B-26 ”Botha” G.R. Mk.I w locie. (Źródło: Imperial War Museums).
  • Blackburn B-26 ”Botha”, rysunek w rzutach. (Źródło: archiwum).
  • nnnnn”nnnn  Podwozie gąsienicowe H. Malinowskiego do samolotu Blackburn B-26 ”Botha”. 1940 r. (Źródło: ”Polskie konstrukcje lotnicze 1939-195

Źródło:

[1] Samoloty wojskowe świata 1935-1945.
[2] Morgała A. ”Polskie samoloty wojskowe 1939-1945”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1976.
[3] Glass A., Kubalańca J. "Polskie konstrukcje lotnicze 1939- 1954". Tom 5. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2013.
blog comments powered by Disqus