Vickers Armstrong VC.1 "Viking", 1945
W celu zaoszczędzenia na czasie i kosztach prób konstruktor samolotu Reginald Kirshaw "Rex" Pierson, zaproponował wykorzystanie w maksymalnym stopniu elementów konstrukcji samolotu bombowego Vickers Armstrong "Wellington": silniki z zaworami tulejowymi Bristol "Hercules" o mocy 1232 kW (1675 KM) każdy, gondole, podwozie i skrzydła o konstrukcji geodetycznej. Natomiast kadłub został zaprojektowany od nowa- całkowicie metalowy z poszyciem pracującym. Samolot miał zabierać 21 pasażerów i czterech członków załogi. Kadłub nie był hermetyzowany. Pierwszy prototyp Vickers Armstrong 491 został oblatany 22.06.1945 r. Był to pierwszy powojenny cywilny samolot brytyjski, jaki wzniósł się w powietrze. Drugi i trzeci prototyp, o oznaczeniach odpowiednio Vickers Armstrong 495 i 496 zostały oblatane w tym samym roku. Samolot otrzymał nazwę "Viking".
Mimo że samolot znany od początku jako Vickers Commercial 1 (VC.1), praktyką firmy Vickers było przydzielanie każdemu klientowi własnego numeru wersji (Typ 498, Typ 604, Typ 607, Typ 610, Typ 613, Typ 614, Typ 615, Typ 616, Typ 618, Typ 620, Typ 621, Typ 623, Typ 624, Typ 626, Typ 627, Typ 628, Typ 631, Typ 632, Typ 634, Typ 635, Typ 636, Typ 637, Typ 639, Typ 641, Typ 643, Typ 644, Typ 649, Typ 651, Typ 657).
Początkowe zamówienie na 19 samolotów Vickers Armstrong 498 "Viking IA", napędzanych silnikami Bristol "Hercules 630", wpłynęło od British European Airways. Pierwszy z nich został oblatany 23.03.1946 r. Trzy samoloty wykorzystano do szkolenia załóg, pięć dostarczono British West Indian Airways do operacji z Trynidadu, a pozostałe stały się liniowcami BEA, zastępując samoloty Douglas DC-3.
BEA zamówiły następnie 13 egz. Vickers Armstrong "Viking I", przy czym samoloty te otrzymały nowe skrzydła o konstrukcji metalowej i silniki "Hercules 634". Pięć z nich przekazano użytkownikom zamorskim: trzy dla BWIA i po jednym Central African Airways i South African Airways. Do końca 1947 r. samoloty "Viking" z BEA zastąpiły DC-3 na wszystkich głównych trasach zagranicznych. Wiele samolotów "Viking IA" ze skrzydłami krytymi płótnem przebudowano później do standardu "Viking I". W dniu 5.04.1948 r. jeden z samolotów BEA rozbił się, grzebiąc 10 pasażerów. Katastrofa była wynikiem kolizji w powietrzu z radzieckim myśliwcem Jak, podczas podejścia do lądowania na lotnisku Gatow w Berlinie.
Całkowita produkcja samolotów "Viking I" / "IA" wyniosła 48 samolotów, z których 12 dostarczono Ministerstwu Zaopatrzenia jako "Viking" C.2. Cztery z nich służyły w eskadrze Kings Flight. Król i królowa mieli swój osobisty samolot, pozostałe dwa służyły do przewozu załogi pomocniczej i jako ruchomy warsztat. W lutym 1947 r. wszystkie cztery poleciały do Afryki Południowej w wielką podróż Royal Tour z królem, królową i księżniczkami Małgorzatą oraz Elżbieta. Piąty samolot dla King’s Flight został zakupiony w 1947 r.
6.08.1946 r. oblatano pierwszy samolot w wersji "Viking IB". Przednią sekcję kadłuba wydłużoną o 71,12 cm, dzięki czemu samolot mógł zabierać o trzech pasażerów więcej na krótkich trasach. BEA odebrały 47 egz., kolejne zamówienia napłynęły z armii argentyńskiej (20 egz.), Royal Australian Air Force, Central African Airways, DDL z Danii, Misrair z Egiptu, Aer Lingus z Irlandii, Air India, Iraq Airways, Arab Legion Air Force z Jordanii, lotnictwa Pakistanu i Southern Rhodesia Airways. Łącznie zbudowano 113 samolotów tej wersji, ostatnia dostawa miała miejsce w końcu 1947 r.
W styczniu 1951 r. linie BEA wprowadziły modyfikację, która pozwoliła zabrać 36 pasażerów przy masie startowej zwiększonej do 16 650 kg. British European Airways użytkowały samoloty "Viking" do 1954 r., kiedy zostały zastąpione przez samoloty turbośmigłowe Vickers Armstrong 700 "Viscount". Po wycofaniu z BEA samoloty trafiły do mniejszych przewoźników, takich jak Airwork, Eagle Aviation i Hunting Air Transport, przewożąc pasażerów, ładunki i wykonując loty czarterowe. Później do tego grona dołączyła plejada brytyjskich przewoźników turystycznych, takich jak Air Ferry. Air Safaris, Autair, BKS Air Transport, Channel Airways, Continental Air Service, Eros Airlines, Falcon Airways, Independent Air Ravel, Invicta, Orion Airways, Pegasus Airlines i Tradair. Niektóre samoloty były eksploatowane aż do końca lat 1960- tych. Znaczną liczbę eksploatował niemiecki przewoźnik czarterowy Lufttransport Union (LTU).
Jeden "Viking" został wyposażony, na zamówienie Ministerstwa Zaopatrzenia, w dwa silniki turboodrzutowe Rolls-Royce "Nene" o ciągu 2268 kG każdy, zamontowane w gondolach pod skrzydłami. W samolocie wprowadzone zostały modyfikacje: grubsze poszycie skrzydeł, stery wysokości z poszyciem metalowym zamiast krytych płótnem powierzchni sterowych, całkowicie nowe podwozie oraz zmiany w układzie paliwowym i kokpicie. Samolot Typ 618 "Nene Viking" został oblatany 6.04.1948 r. Był to pierwszy brytyjski samolot transportowy z napędem odrzutowym. Osiągał prędkość max 753 km/h i mógł lecieć z prędkością 634 km/h na odległość przeszło 640 km. 25.07.1948 r., w 39 rocznicę przelotu Louisa Bleriot nad kanałem La Manche, przeleciał z 24 pasażerami z Londynu do Paryża, w czasie 34 minuty 7 sek., co było mniej niż połową czasu rozkładowego samolotów z silnikami tłokowymi. Był również wynikiem lepszym niż poprzedni rekord lotu pomiędzy stolicami, ustanowiony przez Supermarine "Spitfire". Po wykonaniu prób został przebudowany w 1954 r. na samolot z napędem tłokowym w wersji "Viking IB".
Na bazie konstrukcji Vickers "Viking" zostały opracowane samoloty: transportowy Vickers Armstrong "Valetta" i treningowy Vickers Armstrong "Varsity".
W Polsce.
Inż. Janusz Lange był zatrudniony od 12.1940 r. do 06.1947 r. w wytwórni Vickers Armstrong w Weybridge jako kierownik grupy w biurze technicznym. Pracował nad rozwojem konstrukcji bombowców Vickers ”Wellington” i Vickers ”Warwick”. Pod koniec wojny pracował przy projektowaniu samolotów pasażerskich Vickers ”Viking” i Vickers ”Viscount”.
Polscy pilotnicy, którzy po zakończeniu II wojny światowej podjęli służbę RAF, latało na samolotach ”Spitfire” Mk.24. Byli to m.in.:
- Stanisław N. Kulczycki- w 1946 r. w Aircraft and Armament Experimental Establishment (Instytut Doświadczalny Samolotów i Uzbrojenia) w Boscombe Down,
- Władysław Potocki- w 1952 r. w Royal Aircraft Establishment.
Konstrukcja.
Wolnonośny dolnopłat o konstrukcji metalowej. Załoga- 2 osoby, pasażerów- 24- 36.
Kabiny zakryte.
Podwozie klasyczne, chowane w locie.
Napęd- 2 silniki gwiazdowe:
- "Viking IA"- Bristol "Hercules 630" mocy 1232 kW (1675 KM) każdy,
- "Viking I", "Viking IB"- Bristol "Hercules 634" o mocy 1260 kW (1690 KM) każdy.
Wersja "Nene Viking"- 2 silniki turboodrzutowe Rolls-Royce "Nene" o ciągu 2268 kG każdy.
Dane techniczne "Viking IB" (wg [3]):
Rozpiętość- 27,2 m, długość- 19,86 m, wysokość- 5,94 m, powierzchnia nośna- 80,2 m².
Masa własna- 10 546 kg, masa startowa- 15 422 kg.
Prędkość max- 423 km/h, prędkość przelotowa- 338 km/h, wznoszenie- 7,6 m/s, pułap- 7239 m, zasięg max- 2736 km.
Źródło:
[1] Morgała A. ”Polskie samoloty wojskowe 1939-1945”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1976.
[2] "Niepolskie Statki Powietrzne Polskich Lotników".
[3] "Samoloty- Encyklopedia Lotnictwa".