WZ-XII "Kogutek II" / WZ-XIV "Kogutek III", 1937

Amatorski samolot sportowy. Polska.
Amatorski samolot sportowy WZ-XII ”Kogutek II”. (Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe).

W 1932 r. inż. Władysław Zalewski rozpoczął projektowanie samolotu WZ-XII ”Kogutek II”, stawiając sobie za zadanie zbudowanie samolotu słabosilnikowego o dobrych osiągach i dobrych cechach użytkowych. Jednocześnie małe wymiary miały ułatwić hangarowanie samolotu w stanie złożonym. Przy projektowaniu samolotu zostały wykorzystane doświadczenia zebrane z eksploatacji samolotu WZ-XI ”Kogutek”. Samolot został zbudowany z subwencji LOPP i stanowił jej własność. Był przewidziany jako tani samolot popularny. Cena samolotu przy produkcji niedużej serii miała wynosić 6- 7 tys. zł.

”Kogutek II” został zbudowany w Doświadczalnym Warsztacie Lotniczym konstruktora w Milanówku. W sierpniu 1937 r. samolot został oblatany z silnikiem WZ-18. Silnik ten był zbudowany przez inż. W. Zalewskiego w 1924 r. i był stosowany do napędu ”Kogutka I”. ”Kogutek II” został zarejestrowany jako motoszybowiec. W dniu 26.09.1937 r. był on pokazany publicznie podczas uroczystości przekazania na lotnisku mokotowskim 127 samolotów ufundowanych przez społeczeństwo. Po modyfikacji konstrukcji i po próbach fabrycznych, samolot na jesieni 1938 r. został rozbity, na początku prób w Instytucie Technicznym Lotnictwa w Warszawie. W ciągu roku wykonał on 56 lotów. Próby wykazały dużą zwrotność samolotu.

Szczątki samolotu (usterzenie i fragmenty kadłuba) były przechowane przez S. Makowskiego we Włochach k. Warszawy i w 1959 r. zostały przekazane do Muzeum Techniki w Warszawie. W dniu 11.12.2023 r. w Narodowym Muzeum Techniki w Warszawie odbyło się spotkanie w sprawie projektu odbudowy samolotu "Kogutek II". Narodowe Muzeum Techniki w Warszawie posiada w zbiorach szczątki samolotu "Kogutek II" oraz zespół dokumentów z działalności technicznej inż. Władysława Zalewskiego.

Konstruktor opracował wersje rozwojowe: akrobacyjną WZ-XIIa z silnikiem WZ-40 o mocy 29 kW (40 KM) oraz sportową WZ-XIIb z silnikiem WZ-25 (oznaczanym początkowo WZ-20) o mocy 18- 21 kW (25- 28 KM). Samoloty te miały mieć podwozie bezosiowe.

Dwumiejscowa wersja samolotu z krytą kabiną miała nosić oznaczenie WZ-XIV ”Kogutek III”. Po zakończeniu II wojny światowej Władysław Zalewski pozostał w Wielkiej Brytanii. Do ostatnich chwil życia chciał zbudować samolot "Kogutek III", na którym marzył polecieć do Polski.

Konstrukcja:
Jednomiejscowy zastrzałowy grzbietopłat o konstrukcji drewnianej.
Płat trapezowy z zaokrąglonymi końcami i o lekkim wzniosie, zastrzałowy dwudzielny jednodźwigarowy z tylnym dźwigarkiem pomocniczym i grubą listwą na krawędzi natarcia, kryty sklejką. Lotki kryte płótnem.
Kadłub o przekroju prostokątnym, konstrukcji półskorupowej z pokryciem ze sklejki. Przód kadłuba w pobliżu silnika kryty blachą aluminiową. Kabina odkryta, osłonięta wiatrochronem, ściany kabiny podwójne. Przed kabiną wieżyczka z rur stalowych, spełniająca rolę kozła przeciwkapotażowego. Za kabiną bagażnik w grzbiecie kadłuba. Kadłub, skrzydła i usterzenie- wodoszczelne, umożliwiające utrzymanie się na wodzie w razie konieczności.
Statecznik pionowy integralny z kadłubem, kryty sklejką. Kształt usterzenia pionowego podobny jak u "Kogutka I". Statecznik poziomy dzielony, składany, usztyw­niony linkami, kryty płótnem. Stery wysokości kryte płótnem.
Podwozie klasyczne stałe. Podwozie główne z rur stalowych, osiowe, dwukołowe. Płoza ogonowa drewniana.

Wyposażenie- tablica wyposażona w podstawowe przyrządy pilotażowo- nawigacyjne.

Silnik- chłodzony powietrzem, gwiazdowy, pięciocylindrowy WZ-18 o mocy startowej 12,5- 13 kW (17- 18 KM) i mocy nominalnej 12 kW (16 KM).
Śmigło drewniane, stale, o średnicy 1,44 m, konstrukcji W. Zalewskiego. Dwa zbiorniki paliwa o łącznej pojemności 40 l między silnikiem i kabiną, oddzielone od silnika i kabiny ściankami.

Dane techniczne WZ-XII (wg [1]):
Rozpiętość- 8,0 m, długość- 4,9 m, wysokość- 1,6 m, powierzchnia nośna- 8,7 m2.
Masa własna- 110 kg, masa użyteczna- 110 kg, masa całkowita- 220 kg.
Prędkość max- 100 km/h, prędkość przelotowa- 90 km/h, prędkość minimalna- 58 km/h, wznoszenie- 1,6 m/s, pułap- 1000 m, zasięg- 800 km.

Galeria

  • WZ-XII ” Kogutek II”, rysunek w rzutach. (Źródło: Glass Andrzej ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”).
  • Szczątki samolotu WZ-XII ”Kogutek II” przechowywane w Narodowym Muzeum Techniki w Warszawie. (Źródło: Narodowe Muzeum Techniki).
  • Szczątki samolotu WZ-XII ”Kogutek II” przechowywane w Narodowym Muzeum Techniki w Warszawie. (Źródło: Narodowe Muzeum Techniki).

Źródło:

[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[2] Cynk J. B. "Władysław Zalewski. Jeden z najbardziej wytrwałych pionierów lotnictwa". Skrzydła Zjazd Lotników Polskich 1978.
[3] Glass A. "Polskie konstrukcje lotnicze do 1939". Tom 3. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2008.
[4] "Samolot WZ-XII Kogutek II". Narodowe Muzeum Techniki w Warszawie.
blog comments powered by Disqus