Wg [1] w 1923 r. inż. Władysław Zalewski opracował projekt samolotu liniowego WZ-X. Departament Żeglugi Powietrznej MSWojsk w kwietniu 1925 r. zamówił samolot. Wg [2] w kwietniu 1925 r. zwrócono się do inż. Władysława Zalewskiego z propozycją ukończenia samolotu WZ-VIII ”DeŻePe”, albo skonstruowania nowego płatowca. Konstruktor zdecydował się na podjęcie prac nad nowym projektem WZ-X. W Wojskowej Centrali Badań Lotniczych zostało utworzone biuro konstrukcyjne. Kierownikiem biura został Władysław Zalewski,współpracownikami byli m.in. S. Grzeszczyk, J. Drzewiecki i A. Uszacki. Projekt konstrukcyjny został opracowany w latach 1925-1926.

Prototyp samolotu WZ-X/I zbudowano w Centralnych Warsztatach Lotniczych w latach 1925-1926. Podczas przewrotu majowego w 1926 r. kilka elementów płatowca uległo zniszczeniu. Prototyp oblatano 23.08.1926 r., na lotnisku Mokotowskim w Warszawie. Próby wykazały, iż samolot osiągami nie ustępował innym samolotom tej klasy używanym w Polsce, np. Breguet-XIX, a przewyższał samoloty Potez XXV, lecz miał gorsze własności eksploatacyjne. WZ-X/I był wystawiony w czerwcu 1927 r. na wystawie lotniczej w Warszawie.

W 1927 r. zostały zbudowane trzy egzemplarze WZ-X serii informacyjnej oznaczone WZ-X/II, WZ-X/III i WZ-X/IV (wg [1]). Wg [2] W 1927 r. zbudowano drugi egzemplarz WZ-X/2 przekazany do CWOL, a w 1928 r. już w PZL trzeci WZ-X/3 i czwarty WZ-X/4, przeznaczone do II Lotu Małej Ententy i Polski. Pierwsze dwa otrzymały silniki Lorraine-Dietrich, tak samo jak prototyp, zaś ostatni otrzymał silnik gwiazdowy Gnôme-Rhône ”Jupiter”. Dwa WZ-X w sierpniu 1928 r. wzięły udział w Locie Małej Ententy i Polski, lecz go nie ukończyły. WZ-X były przekazane do wojskowych szkół lotniczych: CWOL w Dęblinie i CWPPL Bydgoszczy, gdzie były użytkowane do połowy lat trzydziestych (wcześniejsze źródła, np. [3] podawały, że były używane do 1939 r.).

WZ-X był pierwszym samolotem bojowym zbudowanym w niepodległej Polsce. Do produkcji nie wszedł z powodu wcześniejszego rozwinięcia licencyjnej produkcji samolotów Potez-XXV oraz dużych zakupów samolotów Breguet-XIX.

Konstrukcja.
Dwumiejscowy dwupłat o konstrukcji drewnianej.
Płaty prostokątne, dwudźwigarowe, kryte do pierwszego dźwigara sklejką, dalej płótnem. Płat górny trójdzielny z baldachimem krytym sklejką. Płat dolny dwudzielny. Baldachim wsparty na wieżyczce z rur na kadłubie. Płaty usztywnione między sobą słupkami z rur stalowych, opro­filowanych drewnem oraz taśmami stalowymi. Połączenie słupków z płatami oprofilowane blachą aluminiową. Lotki górne i dolne połączone ze sobą słupkiem.
Kadłub o przekroju eliptycznym, drewniany, półskorupowy, kryty sklejką. Łoże silnika spa­wane z rur stalowych. Osłony silnika z blachy aluminiowej. Pod kadłubem dwie chłodnice Lamblin. Zbiornik paliwa w kadłubie za silnikiem. Kabiny odkryte, przednia- pilota, osło­nięta z przodu wiatrochronem, tylna- strzelca obserwatora.
Usterzenie drewniane. Stateczniki kryte sklejką, usztywnione cięgnami. Stery kryte płótnem.
Podwozie stałe, główne dwukołowe, osiowe, z oprofilowanymi drewnem goleniami z rur stalowych i oprofilowaniem osi w postaci skrzydełka o powierzchni 0,9 m². Amortyzacja podwozia sznurem gumowym. Płoza ogonowa ze stalowej sprężyny piórowej.

Uzbrojenie- 2 stałe karabiny maszynowe Vickers wz. 09/18 kal. 7,7 mm pilota w przodzie kadłuba, oraz 2 ruchome karabiny maszynowe Lewis kal. 7,7 mm obserwatora na obrotnicy Scarff.

Silnik:
- WZ-X/I, WZ-X/II i WZ-X/III- chłodzony wodą, 12- cylindrowy, rzędowy o układzie W typu Lorraine-Dietrich LD-12 Eb o mocy nominalnej 331 kW (450 KM)i mocy startowej 351 kW (478 KM). Śmigło dwułopatowe, drewniane, stałe,
-  WZ-X/IV- chłodzony powietrzem, 9- cylindrowy, gwiazdowy Gnôme-Rhône ”Jupiter 9A” o mocy nominalnej 353 kW (480 KM) i mocy startowej 390 kW (530 KM) (wg [1]), natomiast wg [2] o mocy 309/331 kW (420-450 KM). Śmigło czterołopatowe, drewnia­ne, stale.

Dane techniczne WZ-X/IV (wg [1]):
Rozpiętość- 11,31 m, długość- 8,21 m, wysokość- 3,07 m, powierzchnia nośna- 33,2 (wg [2]- 33,18)m².
Masa własna- 1246 kg, masa użyteczna- 669 kg, masa całkowita- 1915 kg.
Prędkość max- 205 km/h, prędkość przelotowa- 180 km/h, prędkość minimalna- km/h, wznoszenie- 5,5 m/s, pułap- 6325 m, zasięg- 800 km.