Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia (WITU)
WITU
Instytut Badań Artylerii
Instytut Techniczny Uzbrojenia
Centralny Naukowo-Badawczy Poligon Artyleryjski

W marcu 1926 r. został powołany przez Ministerstwo Spraw Wojskowych Instytut Badań Artylerii. Od 1926 r. do wybuchu II wojny światowej Instytut Badań Artylerii, przereorganizowany w 1935 r. i przemianowany na Instytut Techniczny Uzbrojenia, był centralnym ośrodkiem analiz, studiów i badań uzbrojenia. Prace realizowane w Instytucie miały duży wpływ na procesy decyzyjne dotyczące wyboru rozwiązań technicznych uzbrojenia armii polskiej. Działalność Instytutu w okresie międzywojennym koncentrowała się na badaniach sprzętu uzbrojenia i amunicji oraz adaptacji i modernizacji uzbrojenia zagranicznego , które odrodzone Wojsko Polskie odziedziczyło po zaborcach i armiach alianckich uczestniczących w I wojnie światowej. Lista opracowań konstrukcyjnych jest długa i obejmuje praktycznie cały obszar uzbrojenia przedwojennych sil zbrojnych. Niektóre z konstrukcji opracowane w Instytucie były rewelacjami technicznymi owego okresu. Stwierdzenie to z pewnością można odnieść do karabinu ppanc wz. 35 Ur znanego popularnie pod nazwą- rusznica ppanc, który miał szansę odegrać istotną rolę w wojnie 1939 r. Siła przebicia pocisku wystrzeliwanego z tego karabinu była dostatecznie duża aby mogła skutecznie zwalczać czołgi niemieckie. Błędy dystrybucyjne sprawiły, że tylko niewielka cześć produkcji tych karabinów znalazła się na polu walki. Innym rewelacyjnym rozwiązaniem opracowanym w Instytucie był karabin samopowtarzalny, działający na zasadzie odrzutu zamka przez gazy prochowe, którego prototypy zostały wyprodukowane tuż przed rozpoczęciem II wojny światowej. Autorem obydwu rozwiązań konstrukcyjnych był pracownik Instytutu inż. Józef Maroszek. Instytut zawsze dysponował świetnie wykształconą kadrą techniczną i naukową. Nazwiska niektórych pracowników ITU znajdujemy na kartach encyklopedii. Są nimi prof. dr inż. Tadeusz Urbański wybitny chemik czy prof. dr inż. Dionizy Smoleński. Wojna położyła kres oficjalnej działalności Instytutu. W czasie kampanii wrześniowej 1939 r. Instytut otrzymał polecenie ewakuacji w kierunku wschodniej granicy Rzeczypospolitej. 22.09.1939 r. we Lwowie oddział ewakuacyjny został rozformowany, zaś wielu etatowych oficerów trafiło do więzień NKWD i obozów jenieckich. Kilku z nich znajduje się na Liście Katyńskiej. W czasie okupacji hitlerowskiej pracownicy Instytutu kontynuowali swoją działalność w podziemnych strukturach Armii Krajowej. Opracowywali nowe lub kontynuowali rozpoczęte przed wojną konstrukcje, prowadzili tajne komplety przygotowujące kadrę ubrojeniowców na potrzeby walki z wrogiem. Powszechnie znany jest udział naszych pracowników w Powstaniu Warszawskim. Instytut powołany w zasadzie do działalności naukowo-badawczej, w obliczu realnej sytuacji wojennej włączył się do walk bezpośrednio z bronią w ręku.

Po zakończeniu II wojny światowej kiedy odbudowywano przemysł obronny, reaktywowano również działalność badawczą w dziedzinie uzbrojenia. Efektem tego było powołanie w Zielonce koło Warszawy Zakładu Badań Broni i Amunicji. W wyniku wielu zmian organizacyjnych w 1964 r. utworzono Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia, nawiązując w ten sposób do tradycji okresu międzywojennego. Podstawowe obowiązki statutowe pozostały praktycznie identyczne jak w okresie 1926-1939, poszerzył się tylko zakres zainteresowań o uzbrojenie rakietowe i radiolokację. W tym okresie powstało wiele prac między innymi: polowa wyrzutnia rakietowa WP-8, morska wyrzutnia rakietowa WM-18, urządzenie treningowe do rakiet taktycznych, pistolet wz. 64 CZAK, granatnik ppanc. Komar oraz amunicja ćwiczebna i artyleryjska różnych kalibrów.

Do statutowych obowiązków WITU należy zaliczyć: badania naukowe, analizy, prognozy i ekspertyzy z dziedziny uzbrojenia i środków bojowych, projektowanie nowych wzorów uzbrojenia i modernizacja już istniejących, badania certyfikacyjne i eksploatacyjne, normalizacja, opracowywanie systemów gospodarowania środkami bojowymi. Ten szeroki obszar działalności stosowany jest w dziedzinach: uzbrojenia strzeleckiego i lotniczego, artylerii i uzbrojenia rakietowego oraz radiolokacji. Opracowane i wdrożone zostały (dlatego, że interesują mnie prace z dziedziny lotnictwa i techniki rakietowej, pomijam opracowania z innych dziedzin, których było bardzo dużo):
- głowica odłamkowo-burząca TYTANIT do rakiety taktycznej,
- pancerz reaktywny do czołgu TWARDY,
- kamizelki kuloodporne,
- hełm bojowy wz.94 (z kompozytów),
- polowa artyleryjska stacja balistyczna,
- artyleryjsko-rakietowy zestaw Jod (razem z Ośrodkiem Badawczo-Rozwojowym Sprzętu Mechanicznego (OBR SM) w Tarnowie),
- granaty nasadkowe,

W latach 1990-tych opracowano w Instytucie projekty:
- 60 mm moździerz dalekonośny,
- 60 mm moździerz lekki COMMANDO,
- głowica kasetowa do rakiety M-21,
- podkalibrowy pocisk typu APDST do 23 mm armaty plot.,
- Imitator Celu Powietrznego ICP-89,
- Imitator Celu Powietrznego ICP M-140,
- Imitator Celu Powietrznego ICP-G do rakiety Grom,
- ruchoma stacja kontrolno pomiarowa do rakiety Grom,
- dokonano modyfikacji rakiet zestawów przeciwlotniczych Kub, Krug, Newa i Wołchow, tak aby możliwe były ćwiczebne strzelania na poligonie w Ustce. Montowane są w nich specjalne zespoły elektroniczne ograniczające, ze względu na rozmiary poligonu, zasięg lotu rakiety i powodujące jej samolikwidację po przeleceniu określonego dystansu,
- (wg [4]- w WITU opracowano cel powietrzny Koliber, inne źródła natomiast podają, że powstał w Instytucie Technicznym Wojsk Lotniczych).

W lutym 1995 r. Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia testował głowice śledzące rakiet NT-D. Od 1999 r. uczestniczył w programie modernizacji modernizacji sowieckiej artyleryjskiej wyrzutni rakietowej BM-21 ”Grad”, pod oznaczeniem BM-21M. System BM-21M przeszedł próby kwalifikacyjne w 2003 r., jednak nie doczekał się wdrożenia. Dlatego w 2005 r. podjęto prace nad dalszą modyfikacją- WR-40 ”Langusta”. Następnym krokiem było rozpoczęcie pracy badawczo-rozwojowej nad wyrzutnią dla rakiet systemu MLRS. Studia nad takim systemem prowadzone były, pod nazwą HIMARS-P, w WITU i Hucie Stalowa Wola S.A..

Na początku lat 2000-nych pracowano nad samobieżnym zautomatyzowanym systemem rakiet przeciwlotniczych bliskiego zasięgu uzbrojony w zestawy rakiet przeciwlotniczych ”Grom”. WITU współpracował z polskimi przedsiębiorstwami przemysłu zbrojeniowego w dziedzinie nowych rozwiązań i modernizacji sprzętu uzbrojenia, badań odbiorczych i eksploatacyjnych oraz certyfikacji wyrobów dla wojska, m.in.: z CNPEP Radwar S.A. przy przeciwlotniczej platformie rakietowej Poprad, przedsiębiorstwem Visomatik przy przeciwlotniczej rakiecie kierowanej i układzie do zabezpieczenia strzelań na poligonie, Zakładami Mechanicznymi Tarnów S.A. przy urządzeniu szkolno-treningowym do zestawu przeciwlotniczego.

WITU nawiązał również współpracę z wiodącymi europejskimi koncernami zbrojeniowymi, m.in. z: Roxel z Francji (modernizacja pocisku rakietowego), Rheinmetall Air Defence Systems z Niemiec (zautomatyzowany system rakiet przeciwlotniczych krótkiego zasięgu), LFK Lenkflugkorpersysteme GmbH z Niemiec (system obrony powietrznej krótkiego zasięgu), Sagem S.A. z Francji (przenośne systemy obrony przeciwlotniczej, systemy wykrywania i śledzenia na podczerwień). Ponadto WITU realizuje wieloletni kontrakt z partnerem algierskim dotyczący eksploatacji rakiet i szkoleń personelu technicznego kontrahenta.

W Polsce zostało powołane konsorcjum, w skład którego wchodzą: WITU, WAT, HSW SA, WB Electronics, Fabryka Produkcji Specjalnej Sp. z o.o. oraz Jelcz-Komponenty. Prowadzi ono prace nad artyleryjskim systemem rakietowym ”Homar-P”, polskim odpowiednikiem wyrzutni rakietowej MLRS.

Ok. 2008 r. Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia oraz firma Eurotech Sp. z o.o., podjęły próbę opracowania samolotowego imitatora celu powietrznego z programowalną trajektorią lotu na bazie platiormy bezzałogowej (BSL). Podstawą powstałej koncepcji jest wykorzystanie samolotu bezzałogowego MJ-7 ”Szogun” z 2007 r., skonstruowanego i wykonanego w firmie Eurotech Sp. z o.o. W 2011 r. obie firmy opracowały projekt bezpilotowego aparatu rozpoznawczo- dozorującego E310

Konstrukcje:
WP-8z, 1962, artyleryjska wyrzutnia rakietowa.
WM-18, lata 1960-te, artyleryjska wyrzutnia rakietowa.
WITU ”Osa”, cel powietrzny.
ICP-89, 1993, imitator celu powietrznego.
ICP M-140 (ICP-140)
, ok. 1996, imitator celu powietrznego.
ICP-G, cel powietrzny.
WITU-lekki, samobieżny przeciwlotniczy zestaw rakietowy krótkiego zasięgu, ok. 2000 r., przeciwlotniczy zestaw rakietowy krótkiego zasięgu.
HIMARS-P/Homar-P, 2008, artyleryjska wyrzutnia rakietowa.
MJ-7 ”Szogun”, 2007, bezzałogowy aparat latający- samolotowy imitator celu powietrznego.
Eurotech E310, 2011-2012, bezzałogowy aparat rozpoznawczy.

Źródło:

[1] ”Historia, osiągnięcia i perspektywy rozwojowe Wojskowego Instytutu Technicznego Uzbrojenia”. Nowa Technika Wojskowa nr 7/1998.
[2] Kiński A. ”Karat'98”. Nowa Technika Wojskowa nr 7/1998.
[3] Fuglewicz S. ”Huzar ma już 10 lat! Kalendarium”. Nowa Technika Wojskowa nr 9/1999.
[4] Kiński A. ”Czym bronimy polskiego nieba”. Nowa Technika Wojskowa nr 11/2000.
[5] Kiński A. ”Z optymizmem w przyszłość”. Nowa Technika Wojskowa nr 5/2007.
[6] Kiński A. ”FPS Bolechowo. Jak Feniks z popiołów”. Nowa Technika Wojskowa nr 4/2008.
[7] Szulc T. ”Następcy Katiuszy”. Nowa Technika Wojskowa nr 6 i 8/1999.
[8] „ Adaptacja pocisków S-5MO dla potrzeb szkolenia wojsk. Wykonanie i badanie imitatora celu powietrznego ICP-89”. Prace Naukowo-Badawcze.
[9] „Badania poligonowe imitatora celu powietrznego ICP-140”. Prace Naukowo-Badawcze.
blog comments powered by Disqus