Westland "Scout", 1958
W 1959 r. firma Saunders-Roe weszła w skład firmy Westland, która podjęła decyzję o kontynuowaniu prac nad śmigłowcem. W firmie Westland zbudowano następne dwa prototypy, które posiadały szereg innych zmian konstrukcyjnych i były wyposażone w silnik o dwukrotnie większej mocy. Pierwszy z nich (G-APVL) otrzymał silnik Blackburn A129 (nazwane później Bristol Siddeley ”Nimbus”) i został oblatany 9.08.1959 r. Drugi (G-APVM) został wyposażony w silnik De Havilland ”Gnome H.1000” i wykonał pierwszy lot 3.05.1960 r. Równolegle opracowano dwie wersje śmigłowca: wielozadaniowy z podwoziem płozowym dla lotnictwa wojskowego oraz wielozadaniowy i przeciwpodwodny z podwoziem kołowym dla lotnictwa morskiego, który otrzymał oznaczenie Westland ”Wasp”.
W 1959 r. ministerstwo obrony Wielkiej Brytanii zamówiło dla Army Air Corps pierwsze 7 przedseryjnych śmigłowców P.531-2 Mk.1, zasadniczo podobnych do trzeciego prototypu G-APVL, które otrzymały wojskowe oznaczenie ”Scout” AH.Mk 1. Pierwszy z nich został oblatany 4.08.1960 r. Następnie została podjęta produkcja seryjna. Śmigłowce ”Scout” weszły do eksploatacji na początku 1963 r. Te 5-miejscowe śmigłowce napędzane były silnikami ”Nimbus” Mk.101 lub Mk.102 i posiadały podwozie płozowe. Zastąpiły one śmigłowce ”Skeeter” zarówno w Wielkiej Brytanii jak i za granicą. Była to maszyna wielozadaniowa używana do transportu pasażerów, rannych lub ładunków jak również do zadań współpracy z wojskami lądowymi, zadań poszukiwawczo-ratowniczych i jako śmigłowce treningowe. Do wiosny 1968 r. zbudowano ok. 150 egz. Wg [3]- lotnictwo Wielkiej Brytanii otrzymało 139 egz. W 1982 r. śmigłowce ”Scout”, uzbrojone przeciwpancerne pociski kierowane SS.11, używane były w czasie walk na wyspach Falklandzkich przeciwko argentyńskim pojazdom opancerzonym. W 1993 r. armia brytyjska używała jeszcze 38 śmigłowców ”Scout” AH.Mk 1. Znajdowały się na wyposażeniu 658 Sqn w Netheravon, 660 Sqn w Kong Hong i Brunei i 666 Sqn (TA) w Middle Wallop.
Śmigłowce ”Scout” były używane również w:
- marynarce wojennej Australii (2 egz.),
- lotnictwa Jordanii (3 egz.),
- policji Bahrajnu (2 egz.),
- policji Ugandy (2 egz.).
W Polsce.
Opis śmigłowca Westland ”Scout” zamieściłem w mojej encyklopedii, ponieważ jego głównym konstruktorem był Polak- Tadeusz Leopold Ciastuła.
Konstrukcja:
Śmigłowiec w układzie klasycznym. Załoga- 1-2 osoby, pasażerów- 4 lub 2 rannych na noszach wewnątrz kabiny i 2 dodatkowo na zewnątrz (wg [3]- tylko 1 ranny na noszach) albo ładunek 680 kg na podwieszeniu zewnętrznym.
Wirnik nośny czterołopatowy o konstrukcji metalowej. Łopaty o obrysie prostokątnym.
Kadłub o konstrukcji metalowej z pracującym pokryciem, składa się z dwóch sekcji. W przedniej umieszczona jest załogi, zbiorniki paliwa i przedział ładunkowy, tylna część przechodzi w belkę ogonową z wirnikiem ogonowym i usterzeniem poziomym. Kabina zakryta.
Wirnik ogonowy dwułopatowy. Łopaty o konstrukcji drewnianej.
Podwozie stałe, kołowe lub płozowe.
Uzbrojenie- 2 karabiny maszynowe kal. 12.7 mm zamontowane na pylonach po bokach kadłuba lub 6 niekierowanych pocisków rakietowych kal. 70 mm albo 4 przeciwpancerne pociski kierowane SS.11,
- AH.Mk 1- masa uzbrojenia- 245 kg, podwieszane na 2 węzłach podwieszenia (opcjonalnie): 2 zasobniki z działkami kal. 20 mm lub najcięższymi karabinami maszynowymi kal. 12,7 mm albo karabinami maszynowymi kal. 7,62 mm, 2 niekierowane pociski rakietowe kal. 68 mm albo 70 mm, 2 pociski rakietowe powietrze-ziemia AS.11.
Wyposażenie- instalacje: hydrauliczna, elektryczna. Radiostacje PTR 161F i TP 1998A oraz radiostacja wojskowa B. 47/48, wyposażenie pokładowe do lotów bez widoczności.
Silnik- turbowałowy:
- pierwsze dwa prototypy- Blackburn ”Turmo 603” o mocy 242 kW (330 KM),
- trzeci prototyp- Blackburn A129 (nazwane później ”Nimbus”) o mocy 474 kW (644 KM),
- czwarty prototyp- De Havilland ”Gnome H.1000” o mocy 511 kW (695 KM),
- AH.Mk 1- Rolls-Royce ”Nimbus” Mk.101 lub Mk.102 o mocy 783 kW (1065 KM), wg [2] o mocy 721 kW (982 KM).
Dane techniczne AH.Mk 1 (wg 2):
Średnica wirnika- 9,83 m, długość z wirnikami obracającymi się- 12,29 m, długość kadłuba- 9,24 m, wysokość- 3,43 (wg [3]- 3,56) m.
Masa własna- 1456 kg, masa startowa max- 2405 (wg [3]- 2404) kg.
Prędkość max- 211 km/h, prędkość przelotowa- 196 km/h, wznoszenie- 8,5 m/s, pułap- 4085 m, zasięg- 510 km.
Źródło:
[1] Witkowski J. ”Polski wkład w technikę śmigłowcową”. ”Lotnictwo stulecie przemiany”. Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2003.[2] ”All The World's Rotorcraft”
[3] "Уголок ниэбa- Виртуальная авиационная энциклопедия"