Tupolew ANT-25 (RD), 1933
(RDD, DB-1, RD-WW, ANT-36, DB-2, "Rodina")
W sierpniu 1932 r. rozpoczęto budowę drugiego prototypu, który był napędzany silnikiem M-34R z reduktorem o mocy nominalnej 800-900 KM. Samolot został oblatany 10.09.1933 r. Próby obu samolotów przebiegały prawie równocześnie. Próby pierwszego prototypu wykazały, że silnik bez reduktora nie zapewni odpowiedniego zasięgu. Przy prędkości - 212 km/h samolot mógł pokonać najwyżej odległość 7200 km w czasie 48 h. Dlatego cała uwaga konstruktorów została skupiona na drugim prototypie z silnikiem M-34R. próby w locie wykazały, że jego zasięg nie przewyższa 10 800 km. On również nie uzyskał projektowanego zasięgu. Przyczyną tego było faliste pokrycie skrzydła i usterzenia, które powodowało dodatkowy opór. Dla zwiększenia zasięgu i prędkości przelotowej skrzydło i usterzenie pokryto płótnem, zaszpachlowano nierówności, polakierowano i wypolerowano. Pomimo wzrostu masy startowej do 11 500 kg, długotrwałość lotu (obliczeniowa, według zużycia paliwa) miała wynosić 80,4 h i pozwolić na pokonanie 13 020 km. Zimą 1933/1934 r. zostało zamówionych 50 samolotów ANT-25 (RD), które miały być wykorzystywane do lotów rekordowych oraz jako treningowe i wojskowe. Całego zamówienia nie zrealizowano, jednak do wiosny 1936 r. ukończono 20 samolotów, w tym jeden z silnikiem diesla Junkers Jumo-4 i z silnikiem diesla AN-1 konstrukcji A. D. Czaromskogo (oznaczony jako RDD).
W dniach 10-12.09.1934 r. lotnicy M. M. Gromow, A. I. Filin i I. T. Spirin ustanowili światowy rekord długotrwałości i odległości lotu w obwodzie zamkniętym- 12 411 km w czasie 75 h 2 minut. Po tym locie rozpoczęto przygotowania do lotu rekordowego po prostej trasie. Wybrano trasę z Moskwy przez Biegun Północny do USA. W dniu 3.08.1935 r. Wcześnie rano Z. A. Lewoniewski, G. F. Bajdukow i W. I. Lewczenko rozpoczęli przelot z zamiarem lądowania w San Francisco. Jednak z powodu awarii instalacji olejowej samolot lądował na Syberii. W dniach 20-22.07.1936 r. załoga w składzie W. P. Czkałow, G. F. Bajdukow, D. W. Bieljakow wystartowała z Moskwy i lądowała na wyspie Udd (obecnie wyspa Czkałow) blisko ujścia rzeki Amur po pokonaniu 9374 km. Wynik został uznany jako rekordowy przelot w linii prostej. Rekordowy samolot został wyprodukowany w 1936 r. Nieznacznie różnił się od drugiego prototypu. W silniku M-34R moc została zwiększona do 699 kW (950 KM). Otrzymał nowocześniejsze wyposażenie. Masa startowa zwiększyła się do 11 250 kg. W dniach 18-20.06.1937 r. ta sama załoga na tym samym samolocie dokonali rekordowego przelotu z Moskwy do USA (Portland) przez Biegun Północny, pokonując ok. 10 000 km (ok. 8504 km w linii prostej) w czasie 63 h 25 minut. Na trzecim egzemplarzu samolotu RD w dniach 12-14.07.1937 r. został wykonany trzeci rekordowy przelot Moskwa-San Jacinto w Kalifornii- załoga M. M. Gromow, A. B. Jumaszew i S. A. Danilin. Pokonano ok. 11 500 km (w linii prostej 10 148 km- ustanawiając nowy rekord) w 62 h 17 minut. Wynik ten był pierwszym oficjalnym lotem przekraczającym 10 000 km w linii prostej.
Samolot RD przeznaczony był nie tylko do przelotów rekordowych. Od samego początku planowano budowę wojskowej wersji bombowca dalekiego zasięgu. W produkcji seryjnej samolot miał otrzymać oznaczenie DB-1. Wersja wojskowa RD-WW (DB-1, ANT-36) została opracowana w 1933 r. Samolot w środkowej części kadłuba, między pierwszym i drugim dźwigarem centropłata, otrzymał komorę bombową na cztery bomby po 100 kg. Za komorą bombową mieściła się kabina obserwatora-strzelca, który miał do dyspozycji karabinem maszynowym. Projekt opracował inż. N. A. Fomin wg wskazówek kierownika brygady P. O. Suchoja. Ze względu na mały udźwig bomb i niewielką prędkość przelotową wojsko odrzuciło projekt. Uwaga została skierowana na dwusilnikową wersję tego samolotu.
Wersja DB-2 (ANT 37) była dalszym rozwojem samolotu RD-WW (DB-1), była jednak wyposażona w dwa silniki. Wg założeń miał to być samolot bombowy dalekiego zasięgu, który miał przenosić 1000 kg bomb na odległość 5000 km z prędkością 250 km/h. Od grudnia 1934 r. prace projektowe prowadziła Brygada P. O. Suchoja pod ogólnym kierownictwie A. N. Tupolewa. 16.06.1935 r. został zbudowany pierwszy egzemplarz i rozpoczęto próby w locie. Samolot uległ jednak rozbiciu. Drugi prototyp DB-2 otrzymał wzmocnioną konstrukcję. Próby samolotu prowadzono w 1936 r., Samolot przenosił 1000 kg bomb na odległość 5000 km przy średniej prędkości 213 km/h. Jednak w 1936 r. jego osiągi, oprócz odległości, były już niewystarczające i samolotu nie skierowano do produkcji.
Samolot ”Rodina” (ANT-37 bis, DB-2B) był wersją rekordową samolotu DB-2 przeznaczoną do lotu na odległość 7000-8000 km. Płatowiec samolotu pozostał prawie bez zmian, ale zainstalowano mocniejsze silniki M-86 o mocy (950 KM). Zdemontowano uzbrojenie, zwiększono zapas paliwa i zamontowano wyposażenie niezbędne do rekordowego lotu. Ten trzeci egzemplarz samolotu, zbudowany w lutym 1936 r. otrzymał nazwę ŤOjczyznať. Konstruktorem samolotu był P. O. Suchoj. Budowy czwartego egzemplarza, który był kopią ”Rodinay” z jeszcze większym zapasem paliwa, nie ukończono. Na samolocie ”Rodina” został ustanowiony kobiecy rekord odległości lotu- w dniach 24-25.09.1938 r. lotniczki W. S . Grizodubowa, P. D. Osipienko i M. M. Raskowa przeleciały trasę Moskwa- wieś Kierbi o długości 5908 km w czasie 26 h 29 minut. Po tym przelocie samolot był eksploatowany w Aerofłocie i później do 1943 r. w zakładzie lotniczym w Moskwie.
W Polsce.
W 1935 r. radziecki lotnik polarny polskiego pochodzenia- Zygmunt Aleksandrowicz Lewoniewski (brat polskiego lotnika- kpt. Józefa Lewoniewskiego, który poniósł śmierć 11.09.1933 r. podczas próby pobicia rekordu długości lotu w linii prostej na trasie Warszawa- Kazań- Swierdłowsk- Omsk- Krasnojarsk. Samolot PZL-19 uległ wypadkowi pod Kazaniem) opracował plan przelotu z ZSRR do USA ponad Biegunem Północnym. W dniu 3.08.1935 r. z dwoma innymi lotnikami G. Bajdukowem i W. Lewczenko podjął pierwszą w historii próbę przelotu samolotem Tupolew ANT-25 z Moskwy nad Biegunem Północnym do San Francisco, jednakże na skutek awarii silnika lot został przerwany nad Morzem Barentsa.
Rodzice Zygmunta Lewoniewskiego (matka Teofila, ojciec Aleksander) pochodzili z Sokółki. W 1898 r. wyjechali do Petersburga w poszukiwaniu pracy. Młodszy syn państwa Lewoniewskich, Zygmunt urodził się w Sankt Petersburgu w Rosji 15.05.1902 r. W młodości mieszkał głównie w Sokółce. Pracował jako robotnik. Wziął udział po stronie bolszewików w rewolucji październikowej 1917 r. i wojnie domowej w Rosji. Od 1918 r. służył w Armii Czerwonej. Od 1921 r. służył w lotnictwie wojskowym. W 1928 r. został przeniesiony do rezerwy, po czym pracował jako instruktor w Nikołajewskiej Szkole Lotniczej organizacji paramilitarnej Osoawiachim, a od 1929 r. do 1933 r. jako naczelnik szkoły Osoawiachimu w Połtawie. Od wiosny 1933 r. pracował jako pilot w lotnictwie polarnym Gławsiewmorputi (Zarządu Północnej Drogi Morskiej).
Zygmunt Lewoniewski wykonywał loty polarne również na samolotach Dornier ”Wal”, Consolidated ”Fleetster”, Vultee V-1A, Sikorsky S-43 ”Baby Clipper”, Douglas DF, Bolchowitinow DB-A.
Konstrukcja:
Wolnonośny dolnopłat o konstrukcji metalowej. Załoga- 3-4 osoby.
Skrzydło dwudźwigarowe z dodatkowym trzecim tylnym dźwigarem. Dźwigary nitowane z rur. Pokrycie metalowe z blachy falistej ułożone na żebrach.
Kadłub składał się z dwóch części: przedniej- wykonanej jako jedna całość z centropłatem i tylnej o konstrukcji półskorupowej o przekroju owalnym. Kabina zakryta, ogrzewana.
Usterzenie metalowe, pokryte blachą falistą.
Podwozie klasyczne, chowane w locie.
Wyposażenie: zestaw przyrządów do lotu bez widoczności ziemi, radiostacja nadawczo-odbiorcza, składany teleskopowy maszt używany awaryjnie w przypadku przymusowego lądowania,
- instalacja elektryczna.
Silnik:
- pierwszy prototyp- M-34 o mocy nominalnej 551 kW (750 KM), później M-34 o mocy 643 kW (874 KM),
- drugi prototyp- M-34R o mocy nominalnej 588-662 kW (800-900 KM), zwiększonej później do 699 kW (950 KM).
Dane techniczne: