Sobański Antoni
Antoni Sobański, urodzony 13.06.1889 r. w Kijowie, właściciel ziemski, syn Adama z Sobanic Sobańskiego herbu Junosza, w 1860 r. dziedzica Chreptiowa (Chreptiów obejmował 1711 dziesięcin ziemi dworskiej) w pow. urzyckim, jego matką była Zofia Maria Sobieszczańska.
Jako uczeń szkoły uprawiał kolarstwo i sport motocyklowy, interesował się lotnictwem. Po ukończeniu Szkoły Morskiej w Odessie pracował w marynarce handlowej. W 1909 r. odbył w Odessie lot na samolocie Farman-IV z Michaiłem Efimowem, którego znał ze sportu motocyklowego. Później wykonywał też loty z Sergiuszem Utoczkinem. Po uzyskaniu spadku po zmarłej babce udał się do Warszawy i podjął naukę w Szkole Pilotów Warszawskiego Towarzystwa Lotniczego ”Awiata”, opanowując pilotaż samolotów Farman, Blériot-XI "La Manche" i Etrich "Taube". W 1911 r., po zdobyciu dyplomu pilota, zakupił w "Awiacie" samolot typu Etrich "Taube" i organizował w latach 1911- 1912 pokazy lotnicze, m.in. w Winnicy, Płoskurowie, a także w Besarabii, w Benderach, Kiszyniowie, Ananiewie, gdzie managerem organizującym pokazy był niejaki Szyrajew. Następnie podjął pracę pilota doświadczalnego w odeskiej wytworni samolotów Anatra, gdzie w 1913 r. poznał, sławnego już wówczas w Rosji Adama Haber-Włyńskiego, demonstrującego w Odessie akrobację lotniczą.
W swoich wspomnieniach podał, że zimą 1913/1914 podjął w Podwołoczyskach k/Kijowa budowę samolotu własnej konstrukcji, w czym pomagał mu jego mechanik Neudaczny- Rosjanin. Prac konstruktorskich nie ukończył z powodu braku środków finansowych i trudności z nabyciem odpowiednich materiałów lotniczych. Później w 1914 r. występował na pokazach lotniczych w Kamieńcu Podolskim i w Samarkandzie.
W latach I wojny światowej był pilotem 3-ej Roty Awiacyjnej w Kijowie, przeszedł przez warsztaty lotnicze Tereszczenki pod Kijowem i przez wojskowe szkoły lotnicze w Gatczynie k. Piotrogrodu i w Sewastopolu. Upadek caratu zastał go na korpusnom aerodromie w Piotrogrodzie jako specjalistę od samolotów Deperdussin typ TT.
W końcu 1918 r. w Odessie wstąpił do eskadry lotniczej armii gen. Żeligowskiego, później był oficerem 1. Eskadry Wywiadowczej w Warszawie, w 1930 r. awansowanym na kapitana. W czasie II wojny światowej służył w Polskich Siłach Powietrznych w Wielkiej Brytanii, jako pilot RAF. Po wojnie powrócił do Polski.
Konstrukcje:
Sobański samolot, 1914, samolot pionierski.
Źródło:
[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004.