Albatros C-XV, 1918

Samolot rozpoznawczy. Niemcy.
Samolot rozpoznawczy Albatros C-XV w barwach niemieckiego lotnictwa wojskowego. (Źródło: Gray P., Thetford O. ”German Aircraft of the First World War”. Doubleday & Company, Inc. Garden City. New York 1970).

Zarzucając dotychczasową linię rozwoju samolotów klasy C wytwórnia Albatros Flugzeug-Werke G.m.b.H zbudowała wiosną 1918 r. nową konstrukcję C-XIV. Rozwój jej stanowił Albatros C-XV (po wojnie oznaczanych fabrycznie L47) skierowany do produkcji seryjnej. Oprócz zadań rozpoznawczych, miał spełniać również zadania szturmowe. Powstał zatem nowy typ wielozadaniowy przeznaczony w założeniach zarówno do rozpoznania bliskiego zasięgu, obserwacji dla artylerii (pułap do 6000 m), jak i zadań interwencyjnych na polu walki. C-XV był w istocie samolotem podobnym klasie CL, czyli lekkim rozpoznawczym bliskiego zasięgu, przeznaczonym do wsparcia piechoty.

Konstrukcyjnie nie był to już tak wyszukanie elegancki samolot, jak Albatros C-XII. Miał garbaty, kanciasty kadłub i niezbyt staranną architekturę płatowca. W tej konstrukcji względy praktyczne przeważały nad estetycznymi. Produkcję seryjną oprócz macierzystej Albatros Werke miały prowadzić również: BFW, Halberstadt i Linke-Hofmann. Produkcję rozpoczęto przed wstrzymaniem działań bojowych, jednak większość samolotów C-XV ukończono po układzie rozejmowym z 11.11.1918 r. Kilka z nich dotarło na front w ostatnich miesiącach wojny, gdzie były stosowane przeważnie od operacji wsparcia wykonywanych dotychczas przez samoloty LVG C-VI. Samolot był nie dopracowany i zebrał wiele uwag krytycznych. Wobec końca wojny prac modernizacyjnych nie podjęto.

W Polsce.

W lotnictwie polskim znajdowało się 18 samolotów Albatros C-XV (wg [1], wg [3]- zakupiono 16 egz.). Wszystkie pochodziły z zakupów dokonanych przez misję kpt. Willmana w Gdańsku. Pierwsze C-XV dotarły w sierpniu 1920 r., a ostatni w listopadzie tego samego roku. Samoloty kierowano najpierw na Ławicę, a następnie do CSL i CWL. Samoloty C-XV znalazły się w wyposażeniu eskadr: 8 EW- 2 egz. otrzymane po rozejmie; 12 EW- 2 szt., które wzięły udział w bitwie nad Niemnem oraz w akcji na Grodno i Lidę; 14 EW- w 1921 r. otrzymane z 21 EN przez połączenie eskadr; 16 EW/EW Litwy Środkowej 1 szt. + 1 rozbity, w 1920 r. udział w operacji wileńskiej gen. Żeligowskiego; 21 EN w 1920 r. 8 szt. użyte w działaniach przeciw armii konnej Budionnego. Najwięcej samolotów C-XV było zatem w wyposażeniu 21 EN, gdzie zgodnie z przeznaczeniem stosowano je zazwyczaj do operacji szturmowych.

Po wojnie C-XV jako nietypowe wycofano stosunkowo szybko. Najdłużej znajdowały się w wyposażeniu 8 EW i w WSP Grudziądz do listopada 1921 r. Ostatnie skasowano na przełomie lat 1921/1922 r. (wg [3]- ostatnie samoloty zostały skasowane do końca 1931 r.?).

Konstrukcja:
Dwumiejscowy dwupłat o konstrukcji drewnianej.
Skrzydła dwudźwigarowe, po­kryte od krawędzi natarcia do pierw­szego dźwigara sklejką, reszta płótnem. Skrzydła górne były dodatkowo usztywnione żebrami pomocniczymi, rozmieszczonymi po dwa między że­brami głównymi. Komora płatów dwuprzęsłowa, z wysuniętym gór­nym płatem o kąt 20°. Skrzydła miały lekki wznios 1,5°. Lotki tylko na górnym płacie, z kompensacją rogo­wą.
Kadłub półskorupowy, miał pokrycie z kilku warstw sklejki. Przekrój prostokątny z zaokrąglonym grzbietem. Pokrycie części górnej w przedzie na 25% długości kadłuba wykonane było z blachy aluminiowej. Kabiny odkryte.
Usterzenie klasyczne. Sta­tecznik pionowy, drewniany, połą­czony był na stałe z kadłubem, ster kierunku i usterzenia poziome, spa­wane były z rur stalowych i pokryte płótnem. Stery miały kompensację rogową. Stateczniki były usztywnio­ne pojedynczym zastrzałem.
Podwozie stałe, główne dwugoleniowe z osią, amortyzowane sprężynami spiralnymi (Spiralfelderschnur) sto­sowanymi zamiast sznurów gumo­wych. Płozę ogonową drewnianą, wsparto o płetwę podkadłubową.

Uzbrojenie- 1 stały karabin maszynowy pilota Spandau wz. 08/15 kal. 7,92 mm i 1 ruchomy karabin maszynowy obserwatora Parabellum wz. 14/17 kal. 7,92 mm. Udźwig bomb- 100 kg.

Silnik- rzędowy, 6-cylindrowy, chłodzony wodą Benz Bz-IV o mocy 147 kW (200 KM) lub Benz Bz-IVa o mocy 162 kW (220 KM). Chłodnicę skrzyniową umocowano na koźle przed górnym płatem.

Dane techniczne C-XV (wg [1]):
Rozpiętość- 11,80 m, długość- 7,47 m, wysokość- 3,33 m, powierzchnia nośna- 37,5 m2.
Masa własna- 895 kg, masa użyteczna- 430 kg, masa całkowita- 1325 kg.
Prędkość max- 165 km/h, czas wznoszenia na 1000 m- 3'15", pułap- 6000 m, zasięg- 450 km, czas lotu- 3 h.

Galeria

  • Albatros C-XV po montażu na Stacji Lotniczej Ławica.  (Źródło: Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924”).
  • Albatros C-XV nr D.414 przydzielony do 21 Eskadry Niszczycielskiej podczas montażu na lotnisku we Lwowie.  (Źródło: Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924”).
  • Albatros C-XV, rysunek w rzutach. (Źródło: Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924”).

Źródło:

[1] A. Morgała ”Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924”. Wyd. Bellona; Wyd. Lampart. Warszawa 1997.
[2] Gray P., Thetford O. ”German Aircraft of the First World War”. Doubleday & Company, Inc. Garden City. New York 1970.
[3] Chołoniewski K., Bączkowski W. "Samoloty wojskowe obcych konstrukcji 1918-1939. Tomik 1". Seria "Barwa w lotnictwie polskim" nr 6. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. Warszawa 1987.
blog comments powered by Disqus