SZD-29 "Zefir 3", 1965

Wysokowyczynowy szybowiec klasy otwartej. Polska.
Wysokowyczynowy szybowiec klasy otwartej SZD-29 ”Zefir 3” w locie. (Źródło: zbiory Aleksandra Lorenz via ”Fotograficzny Rejestr Szybowców”).
Mimo sukcesów odniesionych na szybowcach SZD-19-2 ”Zefir 2” podczas Szybowcowych Mistrzostw Świata w 1960 r., należało pomyśleć o budowie jeszcze lepszego szybowca na przyszłe Mistrzostwa. Postęp ogólnoświatowy szybownictwa wskazywał na konieczność zbudowania szybowca o doskonałości rzędu 40 przy dużej prędkości optymalnej, ok. 100 km/h oraz o płaskiej biegunowej zapewniającej przy prędkości przeskoku 150 km/h opadanie około 1,6 m/s. W końcu 1961 r. w Szybowcowym Zakładzie Doświadczalnym powstał projekt wstępny szybowca SZD-29 ”Zefir 3”. Autorem był mgr inż. Bogumił Szuba, konstruktor poprzednich ”Zefirów”. Pomimo tej samej nazwy konstrukcja ”Zefira 3” nie stanowiła bezpośredniego rozwinięcia ”Zefira 2”.

Konstruktor przyjął założenie dość dużego polepszenia osiągów i własności szybowca w porównaniu z ”Zefirem 2” i zdecydował się na nową koncepcję konstrukcyjną przy wykorzystaniu doświadczeń uzyskanych przy budowie poprzednich szybowców. W porównaniu z ”Zefirem 2” zwiększono rozpiętość, powierzchnię nośną i długość. Skrzydło otrzymało obrys trapezowy. Konstrukcja skrzydła odbiega od konstrukcji poprzednich ”Zefirów" (miały skrzydła z bardzo szerokimi sosnowymi dźwigarami)- była skorupowa z wielu warstw sklejki, o zmiennej grubości wzdłuż cięciwy skrzydła. Skrzydło wyposażono w klapy-poszerzacze (fowlery) na całej rozpiętości łącznie z lotkami. Usterzenie poziome płytowe bez statecznika, z klapką- było nowością w szybowcach SZD. Pozycja pilota była nadal leżąca, lecz kadłub był o przekroju eliptycznym zbliżonym do kołowego, a nie jajowym. Szybowiec został wyposażony w spadochronik hamujący. Próby ze spadochronikiem przeprowadzono na szybowcu SZD-25AZ ”Lis”.

W latach 1962-1963 zostały wykonane rysunki konstrukcyjne. W 1964 r. wykonano próby statyczne szybowca. Pierwszy prototyp SZD-29 ”Zefir 3” (SP-2465) został oblatany 26.04.1965 r. na lotnisku w Lesznie. Podczas prób kółko ogonowe zastąpiono płozą. Drugi prototyp ukończono w 1965 r. Pierwsze egzemplarze ”Zefira 3” miały być gotowe w 1964 r., lecz ze względu na nowe rozwiązania technologiczne i konstrukcyjne budowa się przedłużyła. Z tego powodu nasi szybownicy nie wystąpili na nich na Szybowcowych Mistrzostwach Świata w Wielkiej Brytanii w 1965 r. Natomiast na Szybowcowych Mistrzostwach Polski w 1965 r. Jerzy Popiel startując na ”Zefirze 3” wykazał jego dużą przewagę nad innymi naszymi szybowcami.

Konstrukcja:
Jednomiejscowy grzbietopłat o konstrukcji drewnianej.
Skrzydło dwudzielne o obrysie trapezowym. Konstrukcja skorupowa wielopodłużnicowa, bezdźwigarowa. Skrzydło składa się z noska, kesonu, spływu, slotu, lotek i klap. Nosek kryty sklejką wspartą żeberkami. Keson kryty płytą z wielu warstw sklejki, przenoszący skręcanie i zginanie, zamknięty z przodu i z tyłu ścianką, zajmuje przeszło połowę szerokości skrzydła. Klapy-poszerzacze typu Flowera na całej rozpiętości skrzydła kryte przekładką płytą ze sklejki i pianki polistyrenowej. Lotki dwuszczelinowe oryginalnej konstrukcji. Tylna część lotki przymocowana jest do slotu na dwóch prowadnicach i stanowi klapę-poszerzacz, który wysuwa się do tyłu wraz z klapą znajdującą się na pozostałej części skrzydła. .
Kadłub kształtu wrzecionowatego o przekroju eliptycznym, zbliżonym do kołowego. Przód kadłuba mocno zaostrzony. Konstrukcji półskorupowej kryty sklejką. Pokrycie przodu kadłuba i przejść skrzydło-kadłub z laminatu szklanego. Pozycja pilota leżąca. Tylna część kadłuba o dużej średnicy. W końcu kadłuba mieści się wstążkowy spadochron hamulcowy wielokrotnego użycia. Zaczep do holu u dołu kadłuba pod środkiem kabiny. Kabina zakryta.
Usterzenie poziome o obrysie trapezowym typu płytowego, dwudzielne, skorupowe, bezdźwigarowe ze sklejkowym pokryciem przekładkowym. Usterzenie pionowe trapezowe, bez skosu, bardzo wysokie. Statecznik pionowy jednodźwigarowy, kryty sklejką. Ster kierunku o sklejkowym pokryciu przekładkowym.
Podwozie jednotorowe, koło główne chowane w locie, stałe kółko ogonowe.

Dane techniczne SZD-29, obliczeniowe wg [2]:
Rozpiętość- 19,0 m, długość- 8,0 m, wysokość- 2,1 m, powierzchnia nośna- 15,7 m2.
Masa własna- 434 kg, masa startowa- 524 kg.
Prędkość dopuszczalna- 300 km/h, prędkość minimalna na klapach- 65 km/h, doskonałość max- 42 przy prędkości 103 km km/h, opadanie minimalne- 0,66 m/s przy prędkości 100 km/h.

Źródło:

[1] ”Polskie szybowce”
[2] Praca zbiorowa ”Konstrukcje lotnicze Polski Ludowej”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1965.
blog comments powered by Disqus