Supermarine "Spitfire" Mk.V, 1941
W marcu 1941 roku postanowiono rozpocząć produkcję seryjną pod oznaczeniem Supermarine ”Spitfire” Mk.V (Typ 349). Początkowo stosowano dwa typy skrzydeł, na których można było montować różne uzbrojenie, stąd powstały dwie odmiany: Mk.VA (skrzydło typ A) z 8 kaemami kal. 7,7 mm i Mk.VB (skrzydło typ B) z 2 działkami kal. 20 mm i 4 kaemy kal. 7,7 mm. Jednak po zbudowaniu w fabryce Supermarine 94 egz. Mk.VA, zaprzestano produkcji tej wersji na rzecz Mk.VB. W 1941 r. zakłady Supermarine, Castle Bromwich i Westland rozpoczęły masową produkcją wersji Mk.VB. Od października 1941 r. zaczęto stosować skrzydło typ C (pierwotnie opracowane dla wersji Mk.III), w odmianie Mk.VC, na którym można było stosować różne warianty uzbrojenia: 4 działka kal. 20 mm albo kombinacje uzbrojenia z typu A lub B. Przeważnie stosowano 2 działka kal. 20 mm oraz 4 kaemy. Ponadto można było pod każdym skrzydłem podwieszać bombę o masie do 113 kg. Od wiosny 1941 r. wyprodukowano 6479 egz., z tego 94 Mk.VA, 3923 Mk.VB i 2447 Mk.VC i 15 PR Mk.V (wg [2], wg innych źródeł- 6478 egz., wg [4]- ok. 6500 egz., ponadto ok. 180 Mk.I i Mk.II przerobiono na Mk.V, instalując w nich silniki ”Merlin 45”). W poszczególnych wytwórniach zbudowano: Castle Bromwich- 4477 egz., Supermarine Aviation- 1367 i Westland- 635. W części maszyn pod nosem zamontowano filtry na wlocie powietrza do gaźnika, przystosowując maszyny do działań w warunkach pustynnych w Północnej Afryce.
Pierwsze walki na Mk.V stoczono w maju 1941 r. Przy końcu 1941 r. Mk.V były już niemal we wszystkich dywizjonach myśliwskich RAF. Na Wyspach Brytyjskich zdecydowana większość uzbrojenia stanowiły Mk.VB. W zetknięciu się z ostatnią wersją niemieckiego myśliwca Messerschmitt Bf-109F nowy ”Spitfire” wykazał przewagę w zakresie właściwości lotno-pilotażowych, jak również w sile ognia. Prymat w tej dziedzinie został utrzymany do końca września 1941 r. W dniu 27.09.1941 r. grupa ”Spitfire” Mk.V napotkała w powietrzu nowe maszyny przeciwnika, napędzane silnikiem gwiazdowym o małym przekroju poprzecznym- Focke-Wulf Fw-190A-1. Szybsze i silniej uzbrojone wykazały wyraźną przewagę nad Mk.V. Od grudnia 1941 r. ”Spitfire” używane były również jako nocne samoloty myśliwskie. Jednak w lutym 1942 r. zaniechano stosowania ”Spitfire'ów” do działań nocnych.
Od marca do października 1942 r. 350 samolotów ”Spitfire” zostało dostarczonych na Maltę. Samoloty dostarczane były drogą lotniczą z pokładu lotniskowca, który mógł je wypuścić nie ryzykując wpływania na wody pozostające pod kontrolą nieprzyjaciela. W tym okresie intensywność walk powietrznych nad Maltą była równie wielka co nad Anglią latem 1940 r. W ciągu pół roku od dostarczenia pierwszych ”Spitfire'ów” obrona powietrzna Malty zyskała taki respekt nieprzyjaciela, że z rozpaczliwej defensywy można było przejść do działań zaczepnych. W tym celu w przystosowano ”Spitfire'y” Mk.VB do przenoszenia pod skrzydłami bomb (113 kg) i w sierpniu 1942 r. rozpoczęto ataki na lotniska na Sycylii. Było to pierwsze zastosowanie ”Spitfire'ów” do atakowania celów naziemnych. W maju 1942 r. Dywizjon 145 jako pierwszy w Afryce dostał myśliwskie ”Spitfire” Mk.V. Stosowane były do obrony powietrznej oraz eskortowania własnych bombowców, a także samolotów myśliwsko-bombowych. W miarę napływu nowszych ”Spitfire'ów” Mk.IX, samoloty wersji Mk.V stosowano jako myśliwsko-bombowe. W drugiej połowie 1943 r. samoloty ”Spitfire'ów” Mk.V trafiły na wyposażenie dywizjonów myśliwsko-rozpoznawczych Desert Air Force (po lądowaniu we Włoszech przemianowanego na 1st Tactical Air Force). Ich zadaniem było wykonywanie bliskiego rozpoznania taktycznego na rzecz własnych wojsk lądowych, a w razie potrzeby natychmiastowe niszczenie wykrytych celów naziemnych.
Ukazanie się Fw-190A-1, a później bardziej udoskonalonych wersji, oraz nowego Messerschmitt Me-109G, zachwiało równowagę sił, przechylając szalę na korzyść Niemców. W tym czasie wytwórnia Supermarine pracowała nad nowymi modelami myśliwców, wyposażonych w wysokościowe silniki. Były to kolejne warianty Supermarine ”Spitfire” Mk.VI, Mk.VII i Mk.VIII. Doświadczenia z maszynami tych odmian nie dawały jednak pożądanych rezultatów. Wobec przedłużających się prób ze wspomnianymi wariantami zabudowano tytułem eksperymentu na płatowcu ”Spitfire” Mk.VC mocniejszy silnik wysokościowy ”Merlin 61”. Maszyna ta stała się prototypem nowej wersji Supermarine ”Spitfire” Mk.IX.
W końcu 1943 r. samoloty ”Spitfire” Mk.V trafiły do Azji Południowo-Wschodniej, we wrześniu tego roku przezbrojono w nie kilka dywizjonów RAF w Birmie. Jednak już w pierwszej połowie 1944 r. zostały wymienione na ”Spitfire” Mk.VIII. W sierpniu 1942 r. ”Spitfire” Mk.V Trop. dotarły do Australii.
Przeprowadzono kilka eksperymentów dla osiągnięcia większej prędkości maksymalnej ”Spitfire” Mk.V przy ziemi. Wypróbowano wówczas silniki Rolls Royce ”Merlin 45M”, ”Merlin 50M” i ”Merlin 55M” oraz zastosowano doraźną modyfikację zmniejszając powierzchnię nośną przez odjęcie podczas remontu płatowca eliptycznych końcówek płatów. Tak zmodyfikowany ”Spitfire” otrzymał oznaczenie LF. Mk.V (standardową wersję oznaczono od tej pory jako F Mk.V). W 1942 r. większość ”Spitfire” Mk.VB została przerobiona podczas okresowych remontów na LF. Mk.VB. Zmodernizowany samolot był potem niewłaściwie oznaczany w niektórych jednostkach jako Mk.VD. Dla dodatkowego zwiększenia prędkości w kilku dywizjonach, w tym również w 316 Warszawskim i w 611, polerowano samoloty LF. Mk.VB dla zmniejszenia oporu tarcia. Maszyny te były używane od wiosny 1943 r., głównie w operacjach przedinwazyjnych- polegających na atakowaniu z lotu koszącego celów naziemnych i eskortowaniu operujących na małej wysokości lekkich bombowców amerykańskich.
W okresie II wojny światowej w ramach RAF sformowano z pilotów cudzoziemskich (z krajów wchodzących w skład Imperium Brytyjskiego, państw okupowanych, a także z lotników amerykańskich przed przystąpieniem USA do wojny) wiele dywizjonów. Pozostawały one w strukturze i podległości operacyjnej lotnictwa brytyjskiego. Samoloty Supermarine ”Spitfire” Mk.V znalazły się na wyposażeniu dywizjonów:
- Australia- 451 Squadron RAAF (1943-1944, Morze Śródziemne), 452 Squadron RAAF (1941-1945, Wyspy Brytyjskie, Australia, Pacyfik), 457 Squadron RAAF (1941-1944, Wyspy Brytyjskie, Australia, Pacyfik),
- Belgia- 349 (Belgian) Squadron RAF (1943-1944, Wyspy Brytyjskie), 350 (Belgian) Squadron RAF (1942-1943, Wyspy Brytyjskie),
- Czechosłowacja- 310 (Czechoslovak) Squadron RAF (1942-1944), 312 (Czechoslovak) Squadron RAF (1941-1944), 313 (Czechoslovak) Squadron RAF (1941-1944). Wszystkie dywizjony stacjonowały na Wyspach Brytyjskich,
- Francja- 326 (French) Squadron RAF (1943-1944, Morze Śródziemne, Europa Zachodnia), 327 (French) Squadron RAF (1943-1945, Morze Śródziemne, Europa Zachodnia), 328 (French) Squadron RAF (1943-1944, Morze Śródziemne, Europa Zachodnia), 329 (French) Squadron RAF (1944, Wyspy Brytyjskie), 340 (French) Squadron RAF (1942-1944, Wyspy Brytyjskie), 341 (French) Squadron RAF (1943-1944, Wyspy Brytyjskie), 345 (French) Squadron RAF (1944, Wyspy Brytyjskie),
- Grecja- 335 (Greek) Squadron RAF (1944-1946, Morze Śródziemne), 336 (Greek) Squadron RAF (1943-1946, Morze Śródziemne). Grecki Dywizjon 336 w grudniu 1944 r. jako pierwszy w historii użył w walce ”Spitfire'ów” uzbrojonych w rakiety.,
- Holandia- 322 (Dutch) Squadron RAF (1943-1944, Wyspy Brytyjskie),
- Jugosławii- 352 (Yugoslav) Squadron RAF (1944-1945, Morze Śródziemne). Sformowany w Północnej Afryce, gdzie w czerwcu 1944 r dostał ”Spitfire'y” Mk.V Trop.. Po zakończeniu szkolenia wszedł w skład 281 Wing RAF. Początkowo bazował we Włoszech, później na wyzwolonych wyspach należących do Jugosławii, wspierając działania Narodowej Armii Wyzwolenia Jugosławii (NOVJ). W maju 1945 r. dywizjon został oficjalnie wyłączony z RAF,
- Kanada- 401 Squadron RCAF City of Westmont; Ram (1941-1943, Wyspy Brytyjskie), 402 Squadron RCAF City of Winnipeg; Winnipeg Bear (1942-1944, Wyspy Brytyjskie), 403 Squadron RCAF Wolf (1941-1943, Wyspy Brytyjskie), 411 Squadron RCAF Grizzly Bear (1941-1943, Wyspy Brytyjskie), 412 Squadron RCAF Falcon (1941-1943, Wyspy Brytyjskie), 416 Squadron RCAF City of Oshawa (1942-1944, Wyspy Brytyjskie), 417 Squadron RCAF City of Windsor (1942-1943, Wyspy Brytyjskie, Morze Śródziemne), 421 Squadron RCAF Red Indian (1942-1943, Wyspy Brytyjskie), 441 Squadron RCAF Silver Fox (1944, Wyspy Brytyjskie), 442 Squadron RCAF City of Vancouver; Caribou (1944, Wyspy Brytyjskie), 443 Squadron RCAF Hornet (1944, Wyspy Brytyjskie),
- Norwegia- 331 (Norwegian) Squadron RAF (1942, Wyspy Brytyjskie), 332 (Norwegian) Squadron RAF (1942-1943, Wyspy Brytyjskie),
- Nowa Zelandia- 485 Squadron RNZAF (1941-1944, Wyspy Brytyjskie),
- Stany Zjednoczone- 71 Eagle Squadron RAF (1940-1941), 121 Eagle Squadron RAF (1941-1942), 133 Eagle Squadron RAF (1942). Wszystkie dywizjony stacjonowały na Wyspach Brytyjskich.
Samoloty ”Spitfire” Mk.V używane były również przez lotnictwo wojskowe:
- Australii- oprócz dywizjonów australijskich w ramach RAF (451-457), w ”Spitfire'y” Mk.VC Trop wyposażono również kilka jednostek Royal Australian Air Force. Używane były podczas wojny z Japonią. Dywizjony wykonywały loty bojowe z terytorium Australii oraz Wysp Pacyfiku,
- Egiptu- w lutym 1945 r. 2 Dywizjon Royal Egyptian Air Force przezbrojono w 12 ”Spitfire” Mk.VC Trop.. Po ogłoszeniu niepodległości państwa Izrael Egipt rozpoczął działania wojenne przeciwko siłom nowo powstałego sąsiada. ”Spitfire” Mk.V były używane do atakowania celów naziemnych,
- Francji- oficjalnie Francja zakupiła po wojnie 65 ”Spitfire'ów” Mk.V i 242 egz. Mk.IX. Samoloty ”Spitfire” Mk.V używano do szkolenia pilotów myśliwskich wojsk lotniczych oraz lotnictwa morskiego we Francji i Afryce Północnej,
- Grecji- dywizjony 335 oraz 336 RAF po wojnie przyleciały do Grecji z całym sprzętem- tj. 56 egz. Mk V. 25.04.1946 r. greckie dywizjony ostatecznie opuściły strukturę RAF, przechodząc pod pełną kontrolę lotnictwa greckiego. Podczas wojny domowej z komunistami używano ich do zadań szturmowych,
- Holandii- w latach 1946-1947 zakupiono bądź wydzierżawiono kilkanaście niesprawnych ”Spitfire'ów” różnych wersji (Mk.V, Mk.IX, Mk.XI, Mk.XIV, Mk.XVI, Mk.XIX i Mk.22) do szkolenia personelu technicznego,
- Indii- 4 Dywizjon indyjski otrzymał jeden egzemplarz Mk.VC w 1944 r. W październiku 1944 r. 8 Dywizjon otrzymał pierwsze 4 Mk.VC. Szkolenie na Mk.VC prowadzono w 151 OTU w Risalpur,
- Jugosławii- 18.05.1945 r. 352 (Yugoslav) Squadron został oficjalnie wyłączony z RAF i przeformowany w 1. Pułk Myśliwski. Pierwsza Eskadra tego pułku przejęła wszystkie sprawne ”Spitfire'y” - 17 Mk.V Trop. i 3 Mk.IX. Wkrótce Pułk rozformowano, a samoloty przekazano do magazynów w Mostarze. W okresie jesień-zima 1946 r. sześć ”Spitfire'ów” Mk.V przydzielono do 3. Dywizji Myśliwskiej. Każdy z dwóch pułków dywizji (wyposażonej w samoloty Jakowlew Jak-3) dostał po trzy ”Spitfire'y”. Chodziło o wypracowanie odpowiedniej taktyki walki ze ”Spitfire'ami” w związku z naruszeniami przestrzeni powietrznej Jugosławii przez greckie samoloty tego typu. Do wydarzeń takich dochodziło regularnie podczas wojny domowej w Grecji, jako że władze Jugosławii wspierały tamtejszych komunistycznych rebeliantów i umożliwiały im zakładanie obozów po północnej stronie granicy. W maju 1947 r. sformowano pułk rozpoznawczy wyposażony w całości w ”Spitfire'y”. Samoloty otrzymały radzieckie aparaty fotograficzne AFA-IM-F-21. Po zerwaniu przez Jugosławię braterskich stosunków z ZSRR na początku 1949 r. nastąpiła reorganizacja jugosłowiańskich sił zbrojnych. W jej ramach dotychczasowy Pułk Rozpoznawczy dostał numer 103 i został przeniesiony do Panceva, w związku ze zmianą przewidywanego kierunku agresji,
- Niemiec- w czasie wojny zdobyły sporą liczbę samolotów ”Spitfire”. Najciekawszym użytkownikiem ”Spitfire'a” Mk.V w Niemczech były zakłady doświadczalne firmy Daimler Benz. W 1943 r. przerobiono tam zdobyczny egzemplarz, instalując w nim silnik Daimler-Benz DB605 (od samolotu Messerschmitt Bf-110G). Usunięto uzbrojenie i zainstalowano niemieckie wyposażenie. Wyniki prób w locie były bardzo obiecujące, pod pewnymi względami tak zmodyfikowany ”Spitfire” przewyższał zarówno oryginalna piątkę jak i samolot Messerschmitt Me-109G napędzanego takim samym silnikiem! W ciągu 1944 r. samolot służył jako latające stanowisko badawcze silników. W sierpniu 1944 r. został zniszczony podczas amerykańskiego nalotu,
- Portugalii- na mocy traktatu dającego Brytyjczykom prawo do korzystania z baz na Azorach Portugalia miała dostać (za darmo) m.in. 36 egz. ”Spitfire” Mk.VB. Zostały one dostarczone drogą morską, między październikiem 1943 r., a styczniem 1944 r. Ostatecznie dostarczono 33 egz., które wykorzystano do sformowania dwu nowych eskadr myśliwskich. W 1947 r. zakupiono z magazynów RAF 60 dalszych ”Spitfire'ów” Mk.VB. Z części z nich sformowano jeszcze jedną eskadrę, pozostałe uzupełniły stany dotychczasowych jednostek. W 1952 r. zmieniono organizację jednostek- z trzech eskadr sformowano teraz dwie. W 1953 r. ”Spitfire” Mk.VB zostały wycofane z uzbrojenia,
- Stanów Zjednoczonych- w okresie neutralności USA utworzono w RAF tzw. Dywizjony Orłów (Eagle Squadrons) o numerach 71, 121 i .133- złożone z amerykańskiego personelu. Po przystąpieniu USA do wojny i utworzeniu w Europie 8 Armii Powietrznej USAAF jednostki te przemianowano na 334, 335 i 336 Dywizjon Myśliwski USAAF tworząc z nich 4 Grupę Myśliwską. Latała ona na ”Spitfire'ach” Mk.V do marca 1943 r., kiedy przezbrojono ją na samoloty Republic P-47 ”Thunderbolt”. Począwszy od lądowania w Afryce Północnej (listopad 1942 r.) 31 i 52 Grupa Myśliwska działały w ramach 12 Armii Powietrznej w Afryce, potem na Sycylii i we Włoszech. Obie te jednostki używały samolotów ”Spitfire” Mk.VC, Mk.VIII i Mk.IX aż do wiosny 1944 r.,
- Turcji- w okresie styczeń-marzec 1943 r. dostarczono 30 egz. Mk.VB Trop.. Wyposażono w nie 1. i 3. Kompanie Myśliwskie 6. Pułku Lotniczego stacjonującego w Izmirze. W 1944 r. dostarczono jeszcze 9 Mk.VB Trop.. W latach 1944-1945 dostarczono 69 Mk.VC Trop.. Używane były do 1949 r.,
- Włoch- w 1942 r. zdobyto pierwszy egzemplarz ”Spitfire'a” w wersji Mk.V. W wrześniu tego roku został on przekazany na próby do centrum doświadczalnego w Guidonia. Po przejściu Włoch na stronę aliantów ”Spitfire'y” trafiły na wyposażenie ich jednostek. W końcowej fazie wojny 51. Lądowy Dywizjon Myśliwski używał wersji Mk.V w ramach tzw. Italian Co-Belligerent Air Force (włoskich sprzymierzonych wojsk lotniczych). Po zakończeniu wojny pewna ich ilość pozostała we włoskim lotnictwie,
- Związku Południowej Afryki- podczas II wojny światowej używało samoloty ”Spitfire” Mk.V, Mk.VIII i Mk.IX łącznie 10 dywizjonów SAAF. Wszystkie dywizjony walczyły na froncie Śródziemnomorskim,
- Związku Radzieckiego- na początku 1943 r. dostarczono drogą przez irański port Abadan 143 ”Spitfire'y” Mk.VB. Samoloty te trafiły do kilku (co najmniej dwu) pułków myśliwskich lotnictwa frontowego. Z pułków frontowych wycofano je po kilku miesiącach uznając, że nie nadają się do wykorzystania w warunkach polowych. Część samolotów trafiła do jednostek obrony przeciwlotniczej Moskwy. Latem 1943 r. ”Spitfire'y” Mk.V przydzielono też do 3 Eskadry 7 Myśliwskiego Pułku Lotniczego lotnictwa Floty Czarnomorskiej. Prowadzono tam próby z katapultowaniem myśliwców ze specjalnych wyrzutni. Próby te kontynuowano po wojnie.
W 1942 r. po przystąpieniu do wojny Japonii, nad pływakowym wariantem samolotu ”Spitfire” Mk.V. Prototyp wyposażono w parę pływaków o długości 7,8 m. na pojedynczych wolnonośnych wspornikach. Napędzany był silnikiem ”Merlin 45” z czterołopatowytm śmigłem. W początkowej postaci nie miał uzbrojenia. Pierwszy lot wykonał 12.10.1942 r. Wiosną 1943 r. w firmie Folland Aircraft przerobiono na wodnosamoloty jeszcze dwa ”Spitfire” Mk.V. Próby pływakowego ”Spitfire”'a ukończono do końca sierpnia i samoloty uznano za nadające się do użycia bojowego. W październiku 1942 r. dostarczono je statkiem do Egiptu. Jakiś czas latały z Wielkiego Jeziora Gorzkiego, ale nie znaleziono już dla nich żadnego zastosowania bojowego.
W 1944 r. w Dywizjonie 261, który operował w rejonie Morza Śródziemnego, używany był jeden samolot ”Spitfire” Mk.V w wersji dwumiejscowej. Była to lokalna modyfikacja Z samolotu tego zdemontowano standardowe zbiorniki paliwa przed kabina, a na ich miejsce zamontowano przed normalną kabiną fotel i wiatrochron. Samolot ten prawdopodobnie miał zbiorniki paliwa w skrzydłach. Nie był to dwuster, a przednia kabina służyła wyłącznie do przejażdżek.
W Polsce.
W lipcu 1941 r. dywizjon 303 otrzymał samoloty ”Spitfire” Mk.VB. W sierpniu 1941 r. dywizjon został przeniesiony na odpoczynek i otrzymał samoloty Hawker ”Hurricane” Mk.I (wg [2]- w okresie sierpień-październik 1941 r. dywizjon posiadał również samoloty ”Spitfire” Mk.I). W październiku 1941 r. z powrotem przyjęto samoloty ”Spitfire” Mk. VB i Mk. VC.
Pod koniec sierpnia i na początku września 1941 r. I Polskie Skrzydło Myśliwskie, dywizjony 306, 308 i 315, otrzymało nowe ”Spitfire” Mk.VA i Mk.VB. W październiku dywizjon 302 otrzymał ”Spitfire” Mk.VB. Do końca roku zostały również przezbrojone w ”Spitfire” pozostałe dywizjony II Polskiego Skrzydła Myśliwskiego 316 i 317, początkowo w październiku w Mk.IIA, a później po 3-tygodniowym przeszkoleniu w Mk.VB, na których weszły do operacji bojowych. Do grudnia 1941 r. całe polskie lotnictwo myśliwskie zostało wyposażone w ”Spitfire” Mk.VB Mk.VC- najlepsze maszyny, jakimi wówczas dysponowano. W ciągu 1941 r. polskie dywizjony myśliwskie, działając przeważnie na samolotach ”Spitfire”, zestrzeliły w powietrzu 198-52-57 samolotów nieprzyjaciela.
W 1942 r. myśliwce dokonywały operacji bojowych, głównie nad terytorium nieprzyjaciela. W pierwszej połowie roku nadal eskortowano średnie bombowce, staczając pierwsze walki z najnowszymi myśliwcami niemieckimi Fw-190A. W dniu 19.08.1942 r. została przeprowadzona słynna operacja Dieppe, do której wyznaczono 56 dywizjonów myśliwskich, w tym 5 polskich: 302, 303, 306, 308 i 317- wszystkie wyposażone w ”Spitfire” Mk.V. Polacy wykonali w tym dniu 224 loty bojowe, osiągając 15 1/2-5-2 zwycięstw powietrznych. W drugiej połowie 1942 r. 1 Skrzydło składało się z 4 dywizjonów: 302, 306, 308 i 315. Na przełomie września i października pierwsze polskie dywizjony (306 i 315) weszły do akcji na nowych ”Spitfire” Mk.IX. Pozostałe dwa dywizjony 1 Skrzydła: 302 i 308, nadal wyposażone były w ”Spitfire” Mk.VB. Dywizjon 302 używał je do grudnia 1943 r. (od września razem z wersją Mk.IX), natomiast dywizjon 308 do listopada 1943 r. Skrzydło nr 2, składające się z trzech dywizjonów: 303, 316 i 317, wyposażone było w ”Spitfire” Mk.VB i Mk.VC. W dywizjonie 316 używane były do marca 1943 r., w dywizjonie 303 do lipca 1943 r., natomiast w dywizjonie 317 do września 1943 r.
Na początku 1943 r. podjęto decyzję uformowania polskiej eskadry asów myśliwskich i skierowania jednostki na front północnoafrykański. W dniu 13.02.1943 r. zorganizowano zespół 14 doborowych pilotów, który otrzymał nazwę Polish Fighting Team- Polski Zespół Bojowy. Dowódcą był mjr pil. Stanisław Skalski. W marcu 1943 r. zespół dotarł do Tunezji, gdzie został przydzielony do 145 dywizjonu RAF, jako nadetatowa trzecia eskadra C. W połowie marca sprowadzono z Egiptu 10 egz. ”Spitfire” Mk.VB Trop.. Loty operacyjne rozpoczęto 17 marca. W dniu 23.03.1943 r. PFT otrzymał samoloty ”Spitfire” Mk.IX.
W drugiej połowie 1943 r. dywizjony 303 i 316 zostały wyposażone w samoloty ”Spitfire” LF Mk. VB, przystosowane specjalnie do operowania na małych wysokościach. Dywizjon 316 otrzymał te maszyny we wrześniu, a 303 w listopadzie. Dla zwiększenia prędkości lotu mechanicy 316 dywizjonu z własnej inicjatywy polerowali powierzchnie całych płatowców L.F. Mk.VB, uzyskując w ten sposób zmniejszenie oporu tarcia. Żmudną praktykę przyjęto później w innych dywizjonach alianckich. W dniu inwazji kontynentu, 6.06.1944 r., dywizjon 303 na L.F. Mk.VB patrolował wyznaczony obszar powietrzny. W okresie po inwazji dywizjony ”Spitfirów” powróciły do bombardowania wyznaczonych celów na kontynencie oraz eskortowania średnich i ciężkich bombowców. W lipcu 1944 r. dywizjon 303 otrzymał samoloty ”Spitfire” Mk. IXE.
Samoloty ”Spitfire” Mk. V otrzymał w marcu 1944 r. 318 dywizjon rozpoznawczo-myśliwski, stacjonujący wówczas w Egipcie. W dniu 9.04.1944 r. jednostka została przeniesiona do Włoch i przydzielona do 285 skrzydła rozpoznawczego wchodzącego w skład 1 Taktycznych Sił Powietrznych (1 st Tactical Air Force) współpracujących z 8 Armią Brytyjską. Pierwsze zadanie bojowe wykonano 1.05.1944 r. na korzyść 5 korpusu 8 armii, później nawiązano współpracę z II Polskim Korpusem. W październiku 1944 r. dywizjon przezbrojono w samoloty ”Spitfire” Mk. IX.
Polscy piloci latali również na samolotach ”Spitfire” Mk. V w jednostkach brytyjskich, np.:
- 41 Dywizjon Myśliwski RAF,
- 65 Dywizjon Myśliwski RAF,
- 74 Dywizjon Myśliwski RAF,
- 602 Dywizjon Myśliwski RAF,
- 610 Dywizjon Myśliwski RAF,
- 61 OTU w Rednal.
Polscy piloci latali na ”Spitfire” Mk. V również jako oblatywacze, m.in. w Air Fighting Development Unit w Duxford, przeprowadzając tam strzelanie w locie ze ”Spitfire” Mk. VC wyposażonego eksperymentalnie w 4 działka British Hispano kal. 20 mm. Polacy oblatywali również ”Spitfire” Mk.V po remontach, adaptacjach i przeróbkach, m.in. w jednostce remontowej N°38 M.U. I/C Test Flight Llandow (wersje specjalne jak: PR Mk.IV, Mk.VB Trop., Mk.VPR). Wykonywali również loty w jednostkach szkolnych RAF, m.in. w 61 OTU.
Konstrukcja:
Jednomiejscowy dolnopłat o konstrukcji metalowej.
Skrzydła trójdzielne, jednodźwigarowe o obrysie eliptycznym. Pod skrzydłem znajdowały się chłodnice cieczy silnika. Pokryte blachą, lotek- płótnem.
Kadłub półskorupowy, pokryty blachą, składał się z trzech sekcji: centralnej, przedniej i ogonowej. Kabina zakryta.
Usterzenie wolnonośne. Pokrycie stateczników blachą duralową, pokrycie sterów płótnem lub blachą.
Podwozie klasyczne chowane w locie.
Uzbrojenie:
- Mk.VA- 8 karabinów maszynowych kal. 7,7 mm w skrzydłach,
- Mk.VB- 2 działka kal. 20 mm i 4 karabiny maszynowe kal. 7,7 mm,
- Mk.VC- można było stosować różne warianty uzbrojenia: 4 działka kal. 20 mm lub 8 karabinów maszynowych kal. 7,7 mm albo 2 działka kal. 20 mm i 4 karabiny maszynowe kal. 7,7 mm. Przeważnie stosowano 2 działka kal. 20 mm oraz 4 karabiny maszynowe kal. 7,7 mm. Ponadto można było pod każdym skrzydłem podwieszać bombę o masie do 113 kg.
Silnik- rzędowy w układzie V:
- Rolls-Royce ”Merlin 45”, 50, 55 o mocy 1081 kW (1470 KM),
- Rolls Royce ”Merlin 46”, 50A, 56 o mocy 1040 kW (1415 KM),
- Rolls Royce ”Merlin 45M”, 50M, 55M o mocy 1165 kW (1585 KM).
Z tego poszczególne odmiany miały silniki:
- Mk.VA- ”Merlin 45”,
- Mk.VB- ”Merlin 45” lub 46, kilka miało silniki 50, 50A, 55, 56,
- Mk.VC- ”Merlin 45”, 46, 50, 50A, 55 lub 56,
- L.F. Mk.VB- ”Merlin 45M”, 50M lub 55M.
Dane techniczne Mk.VA (wg [2]):
Rozpiętość- 11,23 m, długość- 9,12 m, wysokość- 3,84 m, powierzchnia nośna- 22,45 m2.
Masa własna- 2245 kg, masa całkowita- 2829 kg.
Prędkość max- 605 km/h, prędkość przelotowa- 528 km/h, wznoszenie- 13,6 m/s, czas wznoszenia na 6000 m- 7' 30", pułap- 11000 m zasięg- 760 km.
Dane techniczne Mk.VB (wg [2]):
Rozpiętość- 11,23 m, długość- 9,22 m, wysokość- 3,84 m, powierzchnia nośna- 22,45 m2.
Masa własna- 2297 kg, masa całkowita- 3007 kg.
Prędkość max- 594 km/h, prędkość przelotowa- 528 km/h, wznoszenie- 13,6 m/s, czas wznoszenia na 6000 m- 7' 30", pułap- 11000 m zasięg- 760 km, zasięg max- 1830 km.
Dane techniczne Mk.VC (wg [2]):
Rozpiętość- 11,23 m, długość- 9,22 m, wysokość- 3,84 m, powierzchnia nośna- 22,45 m2.
Masa własna- 2313 kg, masa całkowita- 3078 kg.
Prędkość max- 602 km/h, prędkość przelotowa- 528 km/h, wznoszenie- 13,6 m/s, czas wznoszenia na 6000 m- 7' 30", pułap- 11000 m zasięg- 760 km, zasięg max- 1830 km.
Dane techniczne L.F. Mk.VB (wg [2]):
Rozpiętość- 9,93 m, długość- 9,22 m, wysokość- 3,84 m, powierzchnia nośna- 21,5 m2.
Masa własna- 2291 kg, masa całkowita- 3000 kg.
Prędkość max- 574 km/h, prędkość przelotowa- 438 km/h, wznoszenie- 14,5 m/s, czas wznoszenia na 1500 m- 1' 36", pułap- 10070 m zasięg- 760 km, zasięg max- 1830 km.
Inne wersje:
Supermarine ”Spitfire” Mk.I/Mk.II/Mk.III
Supermarine ”Spitfire” PR Mk.IV/Mk.IV
Supermarine ”Spitfire” Mk.VI/Mk.VII/Mk.VIII/Mk.23
Supermarine ”Spitfire” Mk.IX
Supermarine ”Spitfire” Mk.X
Supermarine ”Spitfire” Mk.XI,
Supermarine ”Spitfire” Mk.XII (Mk.IV, Mk.XX)
Supermarine ”Spitfire” Mk.XIII
Supermarine ”Spitfire” Mk.XIV
Supermarine ”Spitfire” Mk.XVI
Supermarine ”Spitfire” Mk.XVIII
Supermarine ”Spitfire” PR.XIX
Supermarine ”Spitfire” Mk.21
Supermarine ”Spitfire” Mk.22
Supermarine ”Spitfire” Mk.24
Galeria
Źródło:
[1] ”Amerykańskie Spitfire'y”. Militaria XX wieku nr 1/2004.[2] Morgała A. ”Polskie samoloty wojskowe 1939-1945”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1976.
[3] Cumft O., Kujawa H. K. ”Księga lotników polskich. Poległych, zmarłych i zaginionych 1939-1945”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1989.
[4] Price A. ”Supermarine Spitfire cz. 1”. Seria Monografie Lotnicze nr 38. Wyd. AJ-Press. Gdańsk 1997.
[5] Matusiak W. ”Supermarine Spitfire cz. 3”. Seria Monografie Lotnicze nr 40. Wyd. AJ-Press. Gdańsk 1999.
[6] ”Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej”