RWD-22, 1939

Wodnosamolot patrolowo-torpedowy i treningowy. Polska.
Model kartonowy wodnosamolotu RWD-22 wykonany z zestawu CardPlane. (Źródło: Lech Kołodziejski ”Modele kartonowe. CardPlane”).

W 1938 r. kierownictwo Marynarki Wojennej zainteresowało się możliwością zamówienia dwusilnikowego wodnosamolotu dla Morskiego Dywizjonu Lotniczego. Miał on być następcą wodnosamolotów Lublin R-XIII hydro i Lublin R-VIII, a ponadto byłby również zdolny do wykonywania ataku torpedowego. W końcu 1938 r. inż. inż. Stanisław Rogalski i Andrzej Anczutin opracowali w Doświadczalnych Warsztatach Lotniczych projekt takiego samolotu na pływakach, oznaczony RWD-22.

Wg pierwszego projektu RWD-22/Argus samolot miał mieć rozpiętość 15,2 m i masę całkowitą 3000 kg, a napęd jego miały stanowić dwa silniki Argus As-10C o mocy 176 kW (240 KM) każdy. Wodnosamolot miał być przeznaczony do: szkolenia pilotów i ekonomicznego treningu na nowoczesnych samolotach wielosilnikowych, szkolenia i treningu obserwatorów w nawigacji, fotografii i łączności, szkolenia i treningu strzel­ców samolotowych, szkolenia w bom­bardowaniu, spełniania zadań rozpo­znawczych lub dozorujących wybrzeże oraz spełniania zadań lekkiej maszyny bojowej. Załoga samolotu RWD-22 miała się składać z 3 osób, które w zależności od chwilowego przeznaczenia danej maszy­ny mogły spełniać najrozmaitsze funk­cje: pilota, instruktora, Strzelca, radio­telegrafisty, nawigatora, bombardiera i obserwatora.

Drugi projekt RWD-22/Walter przewidywał rozpiętość 17 m, masę całkowitą 3750 kg i użycie silników Walter ”Minor 12 JMR" mocy 257 kW (350 KM) każdy. Oprócz zadań, jak w pierwszym projekcie, samolot ten miał być jeszcze przeznaczony do szkolenia w torpedowaniu oraz do tor­pedowania bojowego. Załoga jak w po­przedniej wersji, konstrukcja- także.

Aby spełnić wymagania stawiane przez Kierownictwo Marynarki Wojennej, opracowano następny projekt samolotu RWD-22/Mors o rozpiętości 18 m, masie całkowitej 4300 kg (max 4620 kg), o dwóch silnikach G-1620B ”Mors II” o mocy startowej 346 kW każdy. Przewidywano również, możliwość za­stosowania innych silników, jak np. Wasp "Junior" 8B o tej samej mocy.

Na wiosnę 1939 r. przystąpiono do opracowania projektu konstrukcyjnego pod kierunkiem inż. inż. Leszka Dulęby i Andrzeja Anczutina. W lecie 1939 r. w Instytucie Aerodynamicznym Politechniki Warszawskiej rozpoczęto badania aerodynamiczne modelu samolotu w trzeciej wersji z silnikami "Mors II", którą wybrano do realizacji. Prototyp miał być zbudowany w 1940 r. Budowa prototypu była finan­sowana ze środków społecznych. Akcję podjął Komitet Żwirki i Wigury założony w 1932 r. przez Zarząd Główny LOPP i Aeroklub RP. Fundusze zebrał Związek Właś­cicieli Piekarń Woj. Śląskiego i taki sam Związek Woj. Kieleckiego.

Kierownictwo Marynarki Wojennej zamierzało zamówić 12 samolotów RWD-22. Prace nad projektem przerwał jednak wybuch wojny we wrześniu 1939 r. Wg [4]- wstępne zamówienie 12 egz. najprawdopodobniej zostałoby zwiększone do 30: w tym 12 operacyjnych, 12 w rezerwie oraz 6 zapasów mobilizacyjnych.

W DWL rozważana była także możliwość budowy lądowej odmiany tego samolotu pod oznaczeniem RWD-24.

Konstrukcja:
Trzymiejscowy wolnonośny dolnopłat o konstrukcji mieszanej.
Płat trapezowy, trójdzielny, drewniany. Skrzydło środkowe połączone było z kadłubem. Skrzyd­ła zewnętrzne dwudźwigarowe mia­ły pokrycie pracujące ze sklejki uło­żonej skośnie. Wnętrze skrzydeł w postaci wielu komór wodoszczel­nych pozwalało uszkodzonemu sa­molotowi na utrzymanie się przez dłuższy czas na wodzie. Lotki były szczelinowe wyważone statycznie i dynamicznie. Klapy krokodylowe mieściły się między lotkami przecho­dząc również pod kadłubem. Łoża spawane z rur stalowych. Osłony silników pierścieniowe NACA.
Kadłub kratownicowy, spawany z rur chromomolibdenowych, w przednie części kryty sklejką, w tylnej płótnem kładzionym na oprofilowaniu z listew drewnianych. Kabiny zakryte, górne, tylne stanowisko strzelca-radiotelegrafisty odkryte.
Usterzenie drewniane, kryte sklejką. Usterzenie pionowe podwójne. Stery kierunkowe miały kompensację rogową, ster wysoko­ści zaś kompensację osiową i klap­kę Flettnera.
Podwozie- dwa pływaki metalowe z 7 grodziami wodoszczelnymi.

Uzbrojenie:
- RWD-22/Mors- 2 karabiny maszynowe kal. 7,9 mm, po jednym w stanowiskach strzeleckich: w nosie kadłuba oraz w górnym tylnym. Udźwig bomb- 450 kg lub torpeda o masie 750 (wg [4]- 700) kg,
- RWD-22/Argus- 2 karabiny maszynowe kal. 7,9 mm, po jednym w stanowiskach strzeleckich: w nosie kadłuba oraz w górnym tylnym. Udźwig bomb- 200 kg,
- RWD-22/Walter- 2 karabiny maszynowe kal. 7,9 mm, po jednym w stanowiskach strzeleckich: w nosie kadłuba oraz w górnym tylnym. Udźwig bomb- 300 kg lub torpeda o masie 685 kg.

Wyposażenie: aparat fotograficzny, radiostacja i radionamiernik goniometryczny.

Napęd:
- RWD-22/Argus- 2 silniki rzędowe w układzie odwróconego V, 8-cylindrowe, chłodzone powietrzem Argus As-10C o mocy 176 kW (240 KM) każdy,
- RWD-22/Walter - 2 silniki rzędowe, 12-cylindrowe, chłodzone powietrzem Walter ”Minor 12 JMR" mocy 257 kW (350 KM) każdy,
- RWD-22/Mors- 2 silniki gwiazdowe, 9-cylindrowe, chłodzone powietrzem PZL G-1620B ”Mors II” o mocy nominalnej 16 kW (430 KM) i mocy startowej 346 kW (470 KM) każdy. Przewidywana była możliwość zastosowania silników Pratt-Whitney ”Wasp Junior 8B” o mocy 294 kW (400 KM) każdy.
Śmigła metalowe przestawialne, Hamil­ton o średnicy 2,6 m. Zbiorniki paliwa mieściły się w skrzydle środ­kowym i miały łączną pojemność za­leżnie od wersji od 440 do 1500 l (wg [5]- pojemność zbiorników normalna 550 1, maksymalna 1200 l). Zbiorniki oleju były w gondo­lach silnikowych i zabierały od 40 do 80 l.

Dane techniczne RWD-22, silniki Argus As-10C, projektowane (wg [6]):
Rozpiętość- 15,2 m, dłu­gość- 11,2 m, powierzchnia nośna- 30,0 m2 (35,0 m2).
Masa własna- 1900 kg, masa użyteczna- 1100 kg, masa całkowita- 3000 kg.
Prędkość max- 270 km/h, prędkość przelotowa- 230 km/h, pułap praktycz­ny- 4200 m, zasięg- 1000 km.

Dane techniczne RWD-22, silniki Walter "Minor 12-JMR", projektowane (wg [6]):
Rozpiętość- 17,0 m, dłu­gość- 12,32 m, wysokość- 4,2 m, powierzchnia nośna- 40,0 m2.
Masa własna- 2320 kg, masa użyteczna- 1430 kg, masa całkowita- 3750 kg.
Prędkość max- 285 km/h, prędkość przelotowa- 240 km/h, pułap praktyczny- 5000 m, zasięg- 1150 km.

Dane techniczne RWD-22, silniki "Mors-II", projektowane (wg [1] i [5]):
Rozpiętość- 18,0 m, długość- 13,8 m, wysokość- 4,2 m, powierzchnia nośna- 40,0 m2.
Masa własna- 2600 kg, masa użyteczna- 1700- 2020 kg, masa całkowita- 4300- 4620 kg.
Prędkość max- 290 km/h, prędkość przelotowa- 250 km/h, prędkość min.- 93 km/h, wznoszenie- 4,8 m/s, pułap- 5500 m, zasięg- 1100 km, zasięg max- 2530 (wg [4]- 2500) km.

Galeria

  • Model tunelowy wodnosamolotu RWD-22. (Źródło: archiwum).
  • RWD-22 z silnikami Argus As10, rysunek w trzech rzutach. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 13/1963).
  • RWD-22 z silnikami PZL G-1620B ”Mors II”, rysunek w trzech rzutach. (Źródło: Skrzydlata Polska nr 13/1963).
  • RWD-22  z silnikami PZL G-1620B ”Mors II”, rysunek w rzutach. (Źródło: Glass Andrzej ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”).
  • Model wodnosamolotu RWD-22/Mors w barwach polskiego lotnictwa morskiego. (Źródło: model i zdjęcie Sławomir Pomikły, Bełchatów).
  • Model wodnosamolotu RWD-22/Mors w widoku z tyłu. (Źródło: model i zdjęcie Sławomir Pomikły, Bełchatów).
  • Model wodnosamolotu RWD-22/Mors w widoku z prawej strony. (Źródło: model i zdjęcie Sławomir Pomikły, Bełchatów).
  • Model wodnosamolotu RWD-22/Mors w widoku z przodu. (Źródło: model i zdjęcie Sławomir Pomikły, Bełchatów).

Źródło:

[1] Dulęba L., Glass A. ”Samoloty RWD”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1983.
[2] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[3] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939”. Wyd. Bellona. Warszawa 2003.
[4] Pawłowski T. ”Plany rozwoju polskiego lotnictwa morskiego 1936-1942”. Lotnictwo nr 3/2005.
[5] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 2. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2007.
[6] Komuda L. "Wodnosamolot RWD-22". Skrzydlata Polska nr 13/1963.
blog comments powered by Disqus