Centrum Naukowo-Produkcyjne Elektroniki Profesjonalnej Radwar
CNPEP Radwar
Zakłady Radiowe T-1
WZR Rawar
Radwar

W 1954 r. powołane zostały Zakłady Radiowe T-1. Później zmieniły one nazwę na WZR Rawar, a wreszcie na Centrum Naukowo-Produkcyjne Elektroniki Profesjonalnej Radwar (CNPEP Radwar). Zakłady miały zajmować się produkcją urządzeń radiolokacyjnych. Początkowo były to radary serii Nysa: Nysa-B (wysokościomierz radiolokacyjny) i Nysa-C (stacja ostrzegawcza) o zasięgu 300 km, ą także produkowane na sowieckiej licencji radary kierowania ogniem artylerii przeciwlotniczej serii SON. Wtedy też zanotowano pierwsze sukcesy eksportowe, na początku lat 1960-tych dużą partię radarów sprzedano Indonezji, cały czas produkowano także urządzenia tego typu dla państw Układu Warszawskiego.

Centrum Naukowo-Produkcyjne Elektroniki Profesjonalnej Radwar produkował na potrzeby Wojska Polskiego, a także na eksport całą gamę systemów radiolokacyjnych, jako jeden z nielicznych producentów tego typu sprzętu na świecie. Właśnie dzięki Radwarowi i współpracującym z nim cywilnym i wojskowym placówkom naukowo-badawczym, przede wszystkim Przemysłowym Instytutem Telekomunikacji (PIT) i Wojskową Akademią Techniczną, przez cały miniony okres udało się w dużym stopniu zabezpieczyć wyposażenie wojska w nowoczesne radary ostrzegawcze i systemy dowodzenia obroną powietrzną, produkowane wyłącznie w kraju i oparte o polską myśl techniczną. W żadnej chyba dziedzinie sprzętu wojskowego Polska nie miała tak dużych osiągnięć jak właśnie w technice radiolokacyjnej. Prowadzono również produkcję na rynek cywilny, w Radwarze powstało kilkanaście typów okrętowych radarów nawigacyjnych, które niegdyś były polską specjalnością w ramach RWPG, a także kilkanaście stacji radiolokacyjnych serii Avia do kontroli ruchu powietrznego, które także były przedmiotem eksportu. Wszyscy kierowcy znają radarowe mierniki prędkości używane przez Policję, także wiele z nich powstało w warszawskich zakładach.

W latach 1960-tych rozwój techniki doprowadził do wdrożenia do produkcji nowej rodziny stacji radiolokacyjnych. Podstawową był radar ostrzegawczy Jawor, współpracujący z wysokościomierzem radiolokacyjnym Bogota. Jawory występowały w wersjach przewoźnych z aparaturą rozlokowaną na samochodach ciężarowych oraz stacjonarnych. Kolejne wersje zmodyfikowanych Jaworów produkowane były do przełomu lat 1970-tych i 1980-tych, ich nowsze warianty występowały zwykle w parze z wysokościomierzem typu Nida.

W latach 1970-tych rozpoczęto prace nad nową rodziną stacji radiolokacyjnych wykorzystujących przede wszystkim technikę półprzewodnikową oraz cyfrową obróbkę sygnału, współpracujących z wdrażanymi wówczas w Wojskach OPK zautomatyzowanymi systemami dowodzenia obroną powietrzną, zresztą niektóre z nich także produkowano w ówczesnym Rawarze. Efektem badań było rozpoczęcie wytwarzania radarów trzeciej powojennej generacji- stacji serii N (Nur), które stanowiły trzon produkcji Radwaru w latach 1990-tych. Następcą starzejących się Jaworów była dwuwspółrzędna, ostrzegawcza stacja radiolokacyjna N-31 o zasięgu ok. 200 km i pułapie wykrywania do 27000 m, produkowana w wersjach stacjonarnej i mobilnej. Trzecią współrzędną, wysokość, mierzy wysokościomierz N-41 o zasięgu ponad 300 km. Nowe zagrożenia stwarzane przez środki napadu powietrznego lecące tuż nad ziemią zmusiły konstruktorów do opracowania skutecznego środka ich wykrywania. Są to radary: N-21 wdrożony do produkcji w końcu lat 1980-tych, N-22 produkowany od połowy lat 1990-tych, N-23 produkowany od połowy lat 1980-tych, stosowany na stacjonarnych posterunkach obserwacyjnych, a także okrętowy system N-25 ze stabilizowaną anteną. Systemy te mają zasięg rzędu 120 km i przeszukują przestrzeń w zakresie wysokości od kilku metrów do 7000 m, określają dwie współrzędne celu (odległość i namiar).

W latach 1990-tych w produkcji Radwaru pojawiły się po raz pierwszy także radary określające samodzielnie wszystkie trzy współrzędne obserwowanego celu, a więc także jego wysokość. Takim systemem jest radar wczesnego ostrzegania N-11 o zasięgu 250 km i pułapie wykrywania do 30000 m. Radar N-11 ma zespół antenowy z klasycznymi antenami parabolicznymi. W latach 1990-tych Radwar przygotowywał się do rozpoczęcia produkcji nowej stacji radiolokacyjnej wczesnego ostrzegania N-12, pierwszego polskiego radaru tego typu z anteną ścianową, opracowanego przez Przemysłowy Instytut Telekomunikacji (PIT). N-12 jest radarem trójwspółrzędnym, jego zasięg wynosi 360 km, a pułap wykrywania 40000 m. System jest w stanie jednocześnie śledzić 120 celów powietrznych. W 1997 r. pierwsze tego typu stacje były na wyposażeniu wojska, ale pochodziły one z produkcji PIT.

Radwar produkował systemy dowodzenia obroną powietrzną, których zadaniem jest analizowanie stopnia zagrożenia i kierowanie środkami OPL takimi jak lotnictwo myśliwskie, czy też rakietowe systemy przeciwlotnicze. Powstają one w Radwarze od lat 1970-tych. W latach 1990-tych opracowano w Radwarze także system kierowania ogniem dla armat przeciwlotniczych kalibru 57 mm typu S-60. Radwar jest producentem systemu rozpoznawania swój-obcy (IFF), nazwanego MASTIFF, na licencji francuskiej firmy Thomson-CSF (zakupiona w połowie lat 1990-tych). MASTIFF jest instalowany na pokładach polskich samolotów i śmigłowców.

Radwar realizuje programu rządowy Loara, budowę samobieżnego artyleryjsko-rakietowego systemu obrony przeciwlotniczej wojsk. Radwar pełni w nim rolę integratora systemu w skład którego wchodzić będą komponenty opracowane w naszym kraju, a także takie których produkcja zostanie podjęta na mocy zakupionych licencji. W 1997 r. zaawansowane były prace nad systemem artyleryjskim, który oparty będzie na 35 mm armatach automatycznych Oerlikon zamontowanych w wieży umieszczonej na zmodyfikowanym podwoziu czołgu serii T-72. Radwar opracowuje dla niego m.in. radar wykrywania celów, komputer systemu kierowania ogniem z oprogramowaniem i oczywiście system swój-obcy. Produkować zapewne będzie także na mocy licencji radar śledzący.

CNPEP Radwar opracował samobieżny zestaw przeciwlotniczy Poprad. Zintegrował również mobilny przeciwlotniczy rakietowo-artyleryjski zestaw krótkiego zasięgu Kobra, przeznaczony do zwalczania różnego typu celów powietrznych.

Konstrukcje:
Loara, rakietowo-artyleryjski system obrony przeciwlotniczej.
Poprad, rakietowy system obrony przeciwlotniczej.
Kobra (Aster), rakietowo-artyleryjski system obrony przeciwlotniczej.

Źródło:

[1] Kiński A. ”Radary z Radwaru”. Nowa Technika Wojskowa nr 9/1997.
[2] Kiński A. ”Kobra wychodzi z cienia”. Nowa Technika Wojskowa nr 1/2008.
blog comments powered by Disqus