Jesienie 1956 r. pracownicy biura konstrukcyjnego Ośrodka Konstrukcji Lotniczych WSK-Mielec wysunęli myśl zbudowania szybowca całkowicie metalowej konstrukcji. Projekt otrzymał nazwę M-3 ”Pliszka”. Był to pierwszy w Polsce szybowiec konstrukcji całkowicie metalowej, a równocześnie pierwszy szybowiec konstruowany w zakładach WSK-Mielec i pierwszy projekt młodego zespołu konstrukcyjnego. Na wiosnę 1957 r. gotów był projekt wstępny, opracowany przez zespół kierowany przez inż. Zdzisława Żoka. W obliczeniach aerodynamicznych szybowca pomocy zespołowi udzielił Szybowcowy Zakład Doświadczalny z Bielska. Następnie prace zostały zahamowane i dopiero w 1958 r. ruszyły naprzód. We wrześniu 1958 r. rozpoczęto montaż pierwszych zespołów szybowca, a w marcu 1959 r. gotów był pierwszy prototyp.

Pierwszy prototyp (SP-2064) został oblatany 20.03.1959 r. Następnie szybowiec przeszedł próby fabryczne. Wykazały one, że szybowiec jest prawidłowy w pilotażu oraz że ma dobre własności w akrobacji. Osiągi okazały się lepsze od obliczeniowych: doskonałość 25 zamiast 20,9, opadanie minimalne 0,70 m/s zamiast 0,88 m/s. Próby wykazały nadmierną skuteczność hamulców aerodynamicznych, konieczność zmiany położenia zaczepu dolnego, polepszenia amortyzacji podwozia oraz zmniejszenia siły na dźwigni napędu hamulców. W celu przystosowania szybowca do transportu z przelotu wskazane było uproszczenie demontażu i montażu skrzydła i usterzenia poziomego.

Dobre własności ”Pliszki” w akrobacji podstawowej oraz stwierdzenie znacznego zapasu wytrzymałości konstrukcji, nakłoniło konstruktorów do opracowania w 1959 r wersji treningowo-akrobacyjnej szybowca oznaczonej M-3A ”Pliszka bis”. Ponieważ część elementów na następny egzemplarz szybowca była już wykonana, jako następny prototyp zbudowano ”Pliszkę” nie w wersji akrobacyjnej, lecz w wersji zbliżonej do pierwszego prototypu, z uwzględnieniem drobniejszych zmian. Tak powstał drugi prototyp do prób w locie, oznaczony M-3 ”Pliszka 60”. Szybowiec ten (SP-1980) został oblatany 5.03.1960 r. Próby fabryczne przeszedł szybowiec w czasie od maja do października 1960 r. Wykazały one osiągi wyższe od obliczeniowych, lecz niższe od niż na pierwszym prototypie. W zasadzie szybowiec miał własności w locie takie same, jak pierwszy prototyp.

Dokumentacja szybowca w wersji akrobacyjnej M-3A ”Pliszka bis” powstała w 1959 r. Wprowadzono szereg zmian, które miały na celu usunięcie usterek zauważonych w pierwszym prototypie oraz dostosowanie konstrukcji do wymagań stawianych szybowcom akrobacyjnym. W wyniku tych zmian masa szybowca wzrosła o 25 kg w porównaniu z ”Pliszką 60”. ”Pliszka bis” (SP-2244) zastała oblatana 13.05.1961 r. Wkrótce po oblataniu została uszkodzona przy lądowaniu. Szybowiec naprawiono dopiero w lecie 1962 r.

Pierwszy prototyp ”Pliszki” (SP-2064) był wystawiony w czerwcu 1959 r. na Międzynarodowych Targach Poznańskich oraz we wrześniu 1959 r. na Wystawie Lotniczej we Wrocławiu. Na Święcie Lotnictwa we wrześniu 1960 r. w Łodzi był demonstrowany w locie. ”Pliszka 60” (SP-1980) pokazana była na Wystawie Przemysłu Lotniczego w Warszawie we wrześniu 1961 r. W 1961 r. ”Pliszka 60” przeszła próbę państwową w Instytucie Lotnictwa i została dopuszczona do eksploatacji. W 1963 r. została przekazana do użytkowania w Aeroklubie Mieleckim. ”Pliszka bis” (SP-2244) nie ukończyła prób fabrycznych. Szybowce ”Pliszka” z powodu małego wydłużenia skrzydła miała osiągi na poziomie szybowców treningowych z lat 1950-1957. W związku z tendencją Aeroklubu PRL użytkowania szybowców o doskonałości powyżej 27-28, ”Pliszka” nie weszła do produkcji seryjnej. Łącznie zbudowano 3 prototypy oraz egzemplarz do prób statycznych.

Prototyp ”Pliszki bis” (SP-2244) znajduje się obecnie na Politechnice Rzeszowskiej w Zakładzie Konstrukcji i Wytrzymalości Materiałów. Egzemplarz ten jest już trochę zniszczony z uwagi na to, że wykonywane są na nim demonstracje prób wytrzymałościowych dla studentów lotnictwa. W Ustianowej znajduje się pomnik poświęcony wychowankom tamtejszej Szkoły Szybowcowej, poległym na frontach II Wojny Swiatowej. Do budowy pomnika, użyto płatów od szybowca ”Pliszka 60” (SP-1980).

Doświadczenia zdobyte dzięki ”Pliszce” zostały wykorzystane podczas prac nad projektem dwumiejscowego metalowego szybowca szkolno-treningowego PZL M-8 ”Pelikan”.

Konstrukcja:
Jednomiejscowy wolnonośny górnopłat o konstrukcji metalowej.
Skrzydło dwudzielne, o obrysie trapezowym. Wznos 3°. Konstrukcja jednodźwigarowa z kesonem krytym blachą usztywnioną podłużnicami, pracującym na zginanie. Od dźwigara głównego do tylnego okucia biegnie rura spełniająca rolę dźwigara skośnego. Za dźwigarem hamulce aerodynamiczne płytkowe. Dźwigarek lotkowy przedłużony jest do nasady skrzydła. Tylna część skrzydła kryta płótnem. Na końcach skrzydeł uchwyty. Lotki dwudzielne, szczelinowe wychylane różnicowo. Szkielet lotek i nosek z blachy, pokrycie płócienne.
Kadłub- część przednia konstrukcji półskorupowej o eliptycznym przekroju mieści kabinę pilota. Kabina zakryta. Tylna część kadłuba skorupowa w postaci bez wręgowej rury znitowanej z trzech pasów blachy. Z przodu kadłuba zaczep do holu i hak do startu z lin gumowych. Przed kółkiem- zaczep dolny.
Usterzenie wolnonośne, trapezowe. Statecznik poziomy niedzielony, trójdźwigarowy. Statecznik pionowy dwudźwigarowy. Stateczniki konstrukcji wieloobwodowej kryte blachą. Ster wysokości dwudzielny. Stery w wersji M-3 kryte blachą, w wersji M-3A płótnem.
Podwozie jednotorowe z kółkiem głównym, płozą przednią i płozą ogonową. Płoza ogonowa posiada ucho do zaczepu do startu z lin gumowych.

Wyposażenie- typowy zestaw przyrządów pokładowych.

Dane techniczne M-3 ”Pliszka” (wg [2]):
Rozpiętość- 14,16 m, długość- 6,68 m, wysokość- 1,88 m, powierzchnia nośna- 15,0 m².
Masa własna- 217 kg, masa startowa- 307 kg.
Prędkość dopuszczalna- 180 km/h, prędkość minimalna- 56 km/h, doskonałość max- 25,1 przy prędkości 71 km/h, opadanie minimalne- 0,7 m/s przy prędkości 60 km/h.

Dane techniczne M-3 ”Pliszka 60” (wg [2]):
Rozpiętość- 14,2 m, długość- 6,6 m, wysokość- 2,0 m, powierzchnia nośna- 15,0 m².
Masa własna- 226 kg, masa startowa- 316 kg.
Prędkość dopuszczalna- 180 km/h, prędkość minimalna- 51 km/h, doskonałość max- 21,7 przy prędkości 78 km/h, opadanie minimalne- 0,82 m/s przy prędkości 51 km/h.

Dane techniczne M-3A ”Pliszka bis” (wg [2]):
Rozpiętość- 14,32 m, długość- 6,74 m, wysokość- 2,14 m, powierzchnia nośna- 15,0 m².
Masa własna- 251 kg, masa startowa- 341 kg.
Prędkość dopuszczalna- 300 km/h, prędkość minimalna- 54 km/h, doskonałość max- 23,4 przy prędkości 81 km/h, opadanie minimalne- 0,9 m/s przy prędkości 67 km/h.