PZL Ł-2, 1929

Samolot obserwacyjny, łącznikowy, rajdowy. Polska.
Samolot obserwacyjny i łącznikowy PZL Ł-2. (Źródło: Babiejczuk J., Grzegorzewski J. ”Polski przemysł lotniczy 1945-1973”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1974).
W związku z zapotrzebowaniem polskiego lotnictwa wojskowego na samolot obserwacyjny i łącznikowy inż. Jerzy Dąbrowski i inż. Franciszek Kott zaprojektowali w Państwowych Zakładach Lotniczych samolot PZL Ł-2. Prototyp został oblatany przez kpt. B. Orlińskiego w grudniu 1929 r (wg [3], natomiast wg [2]- na początku 1930 r.), a w 1930 r. przeszedł próby w IBTL. Samolot przeszedł próby porównawcze z konkurencyjnymi konstrukcjami PWS-5 i Lublin R-X (wg [3], natomiast wg [2] PZL Ł-2 nie był porównywany w eliminacjach konkursowych z R-X i PWS-5, które miały miejsce w październiku 1929 r., ale wobec nienajlepszej opinii o tamtych samolotach wszedł w ich miejsce). Stwierdzono równorzędność właściwości i osiągów Lublin R-X i PZL Ł-2. W maju i czerwcu 1930 r. prototyp wziął udział w pokazach w Brnie i Bukareszcie. Natomiast w grudniu 1930 r. został on wystawiony na Międzynarodowym Salonie Lotniczym w Paryżu.

Wytwórnia otrzymała zamówienie na 60 egz. Produkcję uruchomiono w kwietniu 1930 r., a ukończono w sierpniu 1931 r. po zbudowaniu 30 samolotów (wg [2] i [4], natomiast wg [1] i [3]- 25 samolotów). PZL Ł-2 wziął udział w II konkursie na samolot towarzyszący w lipcu 1931 r. Jako konkurencyjne konstrukcje wystąpiły PWS-6 i Lublin R-XIII. W pilotażu, jak również w zakresie innych cech użytkowych, ustępował konkurencyjnemu R-XIII, ponadto w PZL miała być rozwijana przede wszystkim produkcja samolotów myśliwskich. Ponadto był budowany z deficytowego duralu. Komisja Departamentu Aeronautyki zamówiła samoloty typu Lublin R-XIII. W tej sytuacji wojsko cofnęło zamówienie na następne 30 egz. PZL Ł-2 stanowiły, w latach 1931-1932, wyposażenie 13 ET z 1 PL, 43 ET z 4 PL i 63 ET z 6 PL, samodzielnego plutonu towarzyszącego w 2 PL. Jeden PZL Ł-2 używany był do 1933 r. przez Dyon Doświadczalny IBTL. Od 1932 r. zaczęto wycofywać PZL Ł-2 z jednostek, przeznaczając je do zadań szkolno-treningowych. Otrzymały je: CWOL/OSP, Sztabowa ET i ET w 3 PL. jeden samolot przystosowano do holowania szybowców w WOS. Od 1934 r. były stopniowo wycofywane, ostatnie zdemontowano do końca 1935 r.

W 1930 r. jeden egzemplarz przebudowano na samolot rajdowy i zarejestrowano jako SP-AFA. W okresie od l.02. do 5.05.1931 r. kpt. Stanisław Skarżyński z obserwatorem inż. Andrzejem Markiewiczem wykonał na nim lot dookoła Afryki o długości 25 050 km na trasie: Warszawa-Kair-Chartum-Juba-Elisabethville-Leopoldville-Lagos-Dakar-Casablanca-Bordeaux-Paryż-Warszawa. Był to pierwszy długi rajd na samolocie polskiej konstrukcji. Samolot SP-AFA służył też do jednych z pierwszych w Polsce lotów z szybowcem na holu, m.in. w lipcu 1932 r. holował polskie szybowce SG-21 i SG-28 na Międzynarodowych Zawodach Szybowcowych w Rhön. Był używany w Wojskowym Obozie Szybowcowym w Ustianowej, a następnie w Sztabowej Eskadrze Treningowej 1 PL. Został skasowany 30.05.1933 r.

We wrześniu 1930 r. PZL zaproponowały Kierownictwu Marynarki Wojennej pływakową odmianę PZL Ł-2 oznaczoną PZL-9, a w lipcu 1931 r. projekt zastrzałowego dolnopłata PZL-15, do którego miały być wykorzystane elementy konstrukcji od PZL Ł-2. Aby wykorzystać wyprodukowane elementy dla kilku następnych egzemplarzy seryjnych zbudowano mały samolot pasażerski PZL-16.

Konstrukcja.
Dwumiejscowy górnopłat zastrzałowy o konstrukcji metalowej.
Płat dwudźwigarowy, dwudzielny o konstrukcji duralowej. Pokrycie noska blachą, reszta płótnem. Do transportu skrzydła były demontowane i mocowane wzdłuż kadłuba.
Kadłub kratownica z rur duralowych. Grzbiet i boki lekko oprofilowane na owal. Pokrycie przodu blachą duralową, reszta płótnem na drewnianych listwach. Kabiny odkryte.
Usterzenie duralowe z noskiem pokrytym blachą, reszta płótnem. Do transportu usterzenie poziome składane do góry.
Podwozie klasyczne stałe.

Uzbrojenie- 1 ruchomy karabin maszynowy Lewis kal. 7,7 mm obserwatora.

Wyposażenie- możliwość zastosowania aparatu radiowego lub aparatu fotograficznego oraz podchwytywacza meldunków.

Silnik- gwiazdowy Wright ”Whirlwind J5” o mocy nominalnej 162 kW (220 KM) i mocy startowej 177 kW (240 KM).

Dane techniczne PZL Ł-2, prototyp (wg [4]):
Rozpiętość- 13,4 m, długość- 7,92 (wg [2]- 7,8) m, wysokość- 2,7 m, powierzchnia nośna- 25,8 m2.
Masa własna- 892 (wg [2]- 880-964) kg, masa użyteczna- 388 (wg [2]- 402-470) kg, masa całkowita- 1280 (wg [2]- 1282-1434) kg.
Prędkość max- 183 km/h, prędkość przelotowa- 165 km/h, prędkość min.- 67 km/h, wznoszenie- 4,75 (wg [2]- 4,2) m/s, pułap- 4730 m, zasięg- 660 km.

Dane techniczne PZL Ł-2, rajdowy (wg [4]):
Rozpiętość- 13,4 m, długość- 7,92 m, wysokość- 2,7 m, powierzchnia nośna- 25,8 m2.
Masa własna- 970 kg, masa użyteczna- 760 kg, masa całkowita- 1730 kg.
Prędkość max- 200 km/h, prędkość przelotowa- 185 km/h, prędkość min.- 77 km/h, zasięg- 2000 km.

Galeria

  • PZL Ł-2, plany modelarskie. (Źródło: Modelarz nr 4/1961).
  • Prototyp samolotu PZL Ł-2. (Źródło: archiwum).
  • PZL Ł-2, rysunek w rzutach. (Źródło: Glass Andrzej ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”).

Źródło:

[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[2] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939”. Wyd. Bellona. Warszawa 2003.
[3] Glass A. ”Samoloty PZL 1928-1978”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1980.
[4] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 2. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2007.
[5] Glass A., Bączkowski W. "Samoloty słynnych przelotów 1925-1932". Seria "Barwa w lotnictwie polskim". Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. Warszawa 1990.
blog comments powered by Disqus