PZL-45 "Sokół", 1939

Jesienią 1937 r. zdecydowano się na zastosowanie silnika Gnôme-Rhône 14M ”Mars”. Zastosowanie większego, cięższego i mocniejszego silnika od poprzednich, spowodowało konieczność opracowania projektu nowego samolotu.
W sierpniu 1937 r. został utworzony zespół mający opracować projekt konstrukcyjny (wg [3]- projekt realizowany był od wiosny 1937 r.). Na początku 1938 r. prace zostały przerwane. W kwietniu 1938 r. K. Korsak powtórnie utworzył zespół konstrukcyjny. W połowie 1938 r. przystąpiono do prac nad nowym projektem wstępnym. Samolot zachował ten sam ogólny układ aerodynamiczny. Zmianie uległ napęd i usterzenie pionowe, a poziome usztywniono zastrzałem. Otrzymując nowy mocny silnik ze sprężarką lekki płatowiec nabierał cech właściwych samolotowi pościgowemu. W tej sytuacji opracowano projekt w dwóch wersjach: a) szybkiej i mniej zwrotnej, czyli pościgowej, b) mniej szybkiej, ale bardziej zwrotnej, czyli myśliwskiej. Makieta została wykonana na początku lutego 1939 r. Projekt konstrukcyjny opracowywano sukcesywnie, rozpoczynając w międzyczasie budowę prototypu. Dokumentację techniczną ukończono w czerwcu 1939 r. Problem sprawiała dostawa silników Gnôme-Rhône14M05 ”Mars”, które były niekompletne i nie nadawały się do natychmiastowego użycia. Pod koniec sierpnia 1939 r. budowa kadłuba była znacznie zaawansowana, a stopień realizacji prototypu określano na 50% (wg [6]- prototyp PZL-45/1 stał na warsztacie, oczkując na silnik i instalacje). Oblotu prototypu PZL-45/1 oczekiwano na początku 1940 r. (wg [6]- na przełomie października i listopada 1939 r.). Termin skierowania do służby przewidywano na przełomie lat 1941/1942.
Dążąc do zwiększenia prędkości max myśliwca PZL decyduje się drugi prototyp PZL-45 wykonać z podwoziem wciąganym w locie. Rozważano też zastosowanie silnika Bristol ”Mercury VIII”. Dalsze prace nad samolotem przerwał wybuch II wojny światowej. Prototyp uległ zniszczeniu w wytwórni na Okęciu. Wg [6]- w chwili wybuchu wojny chciano produkcję wersji seryjnej PZL-45A umieścić w Podlaskiej Wytwórni Samolotów. Konkurencyjnymi projektami były RWD-25 i PWS-42.
Konstrukcja:
Jednomiejscowy dolnopłat o konstrukcji całkowicie metalowej.
Płat eliptyczny, trójdzielny. Środkowa część płata integralna z kadłubem, dwudźwigarowa. Skrzydła zewnętrzne półskorupowe, z dźwigarem kesonowym. Na częściach zewnętrznych płata lotki i klapy szczelinowe, na części środkowej płata klapy krokodylowe. Lotki kryte blachą.
Kadłub półskorupowy o przekroju jajowym (w przedniej części ostrym czubkiem zwrócony do góry, w tylnej- ostrym czubkiem do dołu) z pokryciem o podwójnej krzywiźnie. Kabina zakryta.
Statecznik poziomy wolnonośny Statecznik pionowy integralny z kadłubem. Stery kryte blachą. Ster wysokości miał klapę odciążającą Flettnera.
Podwozie stałe, jednogoleniowe z kołami Dunlop mocowanymi na widelcu. Amortyzatory olejowo- powietrzne Avia. Hamulce pneumatyczne PZL- WP typ 25000. Kółko ogonowe z amortyzatorem olejowo- powietrznym Avia.
Uzbrojenie- 4 stałe karabiny maszynowe PWU FK wz 36 kal. 7,92 mm, z tego 2 zsynchronizowane i 2 skrzydłowe.
Wyposażenie- radiostacja pokładowa Walter Irka, celownik przeziernikowy, przewidziany był fotokarabin.
Silnik:
- PZL-45 z 1937 r. rozpatrywano możliwość zastosowania silników rzędowych w układzie odwróconego V PZL-WS ”Foka” i amerykańskiego Ranger V-770 oba o mocy 309 kW (420 KM) lub mocniejszego Ranger o mocy 368 kW (500 KM). Śmigło dwułopatowe drewniane o skoku stałym lub o dwuskoku,
- PZL-45/1 z 1939 r. miał być zastosowany silnik 14-cylindrowy, w układzie podwójnej gwiazdy, chłodzony powietrzem Gnôme-Rhône 14M05 ”Mars” o mocy nominalnej 486 kW (660 KM) i mocy max 537 kW (730 KM). Śmigło Szomański trójłopatowe drewniane, zastępczo dwułopatowe. Zbiorniki paliwa o pojemności 350 l elastyczne, samozabliźniające się, umieszczone w skrzydle środkowym. Zbiornik oleju o pojemności 25 l.
Dane techniczne PZL-45 z 1937 r.:
Rozpiętość- 9,03 m, długość- 5,86 m, wysokość- 1,9 m, powierzchnia nośna 14,3 m2.
Masa własna- ok. 700 kg, masa całkowita- 1400 kg.
Osiągi:
Silnik PZL-WS ”Foka”: prędkość max- 450 km/h.
Silnik Ranger V-770: prędkość max- 430-440 km/h, wznoszenie- 11,0-15,0 m/s, pułap- 6600-7600 m.
Silnik Ranger o mocy 368 kW (500 KM): prędkość max- 480-482 km/h, wznoszenie- 14,0-18,3 m/s, pułap- 8250-9250 m.
Dane techniczne PZL-45 z 1939 r. (wg [1]):
Rozpiętość- 12,14 m, długość- 7,88 m, wysokość- 2,55 m, powierzchnia nośna- ok. 23 (wg [6]- ok. 20,0) m2.
Masa własna- ok. 1500 kg, masa użyteczna- ok. 450 kg, masa całkowita- 1950 kg.
Prędkość max- ok. 420-430 km/h, prędkość minimalna- (wg [6]- 95) km/h, wznoszenie- (wg [6]- 10,0) m/s, pułap- (wg [6]- ok. 8000) m, zasięg- (wg [6]- 450) km.
Galeria
Źródło:
[1] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939”. Wyd. Bellona. Warszawa 2003.[2] Gruszczyński J. ”Polskie lotnictwo myśliwskie 1936-1942”. Lotnictwo nr 9 i 11/2006.
[3] Gruszczyński J. ”Jastrząb nie zdążył...” Lotnictwo nr 12/2005.
[4] Cynk J. B. ”Polskie lotnictwo wojskowe w okresie międzywojennym”. Lotnictwo nr 11/2004.
[5] Cynk J. B. ”Polskie lotnictwo wojskowe w okresie międzywojennym”. Lotnictwo nr 11/2004.
[6] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.