W latach 1930- tych powstała koncepcja ciężkiego myśliwca (niszczyciela), która zakładała dużą uniwersalność maszyny. Samolot powinien móc nawiązać walkę z myśliwcami przeciwnika, zapewnić eskortę samolotom bombowym na długich dystansach, a także w razie konieczności wykonać loty rozpoznawcze. W 1934 r. niezależnie w kilku państwach rozpoczęto prace nad projektem ciężkiego samolotu myśliwskiego. W Holandii rozpoczęto budowę samolotu Fokker G-I, w Polsce przystąpiono do projektu PZL-38 "Wilk", we Francji opracowano samoloty Breguet 690 i Potez 63 (w 1935 r. rozpoczęto pracę nad samolotem Potez 630), w Niemczech zaproponowano trzy maszyny tej klasy: Focke-Wulf Fw-57, Henschel Hs-124 oraz Messerschmitt Bf-110, który wybrano do realizacji.

W Polsce, w latach 1932- 1934, z inspiracji dowódcy lotnictwa- gen. L. Rayskiego, wypracowano pionierską koncepcje wielozadaniowego samolotu myśliwsko- bombowego. Jesienią 1934 r. polskie lotnictwo wojskowe zamówiło w Państwowych Zakładach Lotniczych nowoczesny wielozadaniowy samolot myśliwski. Miał to być mały dwusilnikowy samolot dwumiejscowy, który w wersji pościgowo- eskortującej miał towarzyszyć samolotom bombowym PZL-37 "Łoś" oraz dokonywać pościgu za samolotami nieprzyjaciela na średnich i dużych wysokościach w dzień i w nocy, zaś w wersji myśliwsko- szturmowej służyć do obrony myśliwskiej oraz do ataków szturmowych, bombardowania z lotu nurkowego i prowadzenia dalekiego rozpoznania. Samolot miał posiadać prędkość max- 560 km/h (wg [5]- 485- 515 km/h) oraz silne uzbrojenie strzeleckie i przenosić bombę 300 kg pod kadłubem. Miał on zastąpić zarówno samoloty myśliwskie PZL P-11c, jak też rozpoznawczo- bombowe PZL-23 "Karaś".

W Polskich Zakładach Skody, a następnie w PZL WS, budowano przeznaczony dla tego samolotu silnik rzędowy PZL "Foka" o mocy 331- 368 kW (450- 500 KM) konstrukcji inż. Stanisława Nowkuńskiego. Wiosną 1936 r. przewidywano możliwość zamówienia 500 egz. (wg [7]- Departament Aeronautyki przewidywał zbudowanie 140 samolotów liniowych oraz 100 pościgowych PZL-38 "Wilk"). W październiku 1936 r. PZL-38 został umieszczony w pięcioletnim planie rozwoju lotnictwa 1937- 1941. Przewidziano w nim utworzenie 10 eskadr pościgowych ze 110 samolotami (plus samoloty rezerwowe). Planowano wtedy, że prototyp będzie oblatany w połowie 1937 r., a pierwszych 90 egz. seryjnych wyjdzie z fabryki do końca 1938 r.

W 1935 r. w biurze konstrukcyjnym PZL opracowano dwa konkurencyjne projekty: pierwszy opracowany przez Jerzego Dąbrowskiego i dr. inż. Franciszka Misztala oraz drugi opracowany przez inż. Wsiewołoda Jakimiuka (PZL- rozpoznawczy wysokiego pułapu "Żbik"). Do realizacji wybrano pierwszy. Samolot PZL-38 "Wilk" był wzorowaną na kształtach aerodynamicznych samolotu bombowego PZL-37 "Łoś". Konstrukcja została zaprojektowana przez dr. inż. F. Misztala przy współudziale inż. T. Tarczyńskiego. Projekt wstępny samolotu przygotowano od wiosny 1935 do wiosny 1936 r., projekt techniczny samolotu był gotowy w listopadzie 1936 r. Projekt przewidywał budowę samolotu ekstremalnie małego i lekkiego, o konstrukcji duralowej i pokryciu metalowym. Przyjęto nowoczesny układ wolnonośnego dolnopłata z zakrytymi kabinami, wciąganym podwoziem i zdwojonym usterzeniem pionowym.

Wcześniejsze źródła (np. [2]) podawały, że samolot miał być budowany w dwóch odmianach: pościgowo- eskortującej P-38, działającej na dużych wysokościach i myśliwsko- szturmowej i bombowca nurkującego P-39 działającej na małych wysokościach. Podobno przewidywano budowę 180 egz. P-39 i 320 egz. P-38. Nie jest to zgodne z prawdą, ponieważ projekt PZL-39 dotyczył zupełnie innej konstrukcji- był to jednomiejscowy dolnopłat myśliwski konstrukcji inż. Zbysława Ciołkosza.

W listopadzie 1936 r. Dowództwo Lotnictwa zamówiło 2 prototypy. Przewidywało wtedy, że pierwszy prototyp będzie gotowy około 1.07.1937 r. Produkcja seryjna miała być uruchomiona pod koniec tego roku. Obiecująco zapowiadał się silnik PZL "Foka". Prace uległy jednak opóźnieniu. Na ich zahamowanie wpłynęła tragiczna śmierć inż. Nowkuńskiego w Tatrach 31.07.1936 r. Prototypowe egzemplarze silników zmontowano w drugiej połowie 1936 r. Silnik wykazywał jednak wiele wad. Wymagał pracochłonnych prób i poprawek. Brakowało inż. Nowkuńskiego, a jego następcy nie mogli sprostać zadaniu. W tej sytuacji w styczniu 1937 r. została podjęta decyzja o zakupie we Francji po dwa silniki: Gnôme-Rhône 14M, Hispano-Suiza 14AB-01 i Hispano-Suiza 14AB-03. Zamierzano zbudować drugi prototyp PZL-38 z silnikiem HS lub GR, przy jednoczesnej budowie pierwszego prototypu z silnikami PZL "Foka". Wybrano silniki Hispano-Suiza. Wobec odległych terminów dostawy tych silników, w czerwcu 1937 r. postanowiono zakupić w USA silniki Ranger SGV-770B5. (Wg [7]- po odrzuceniu możliwości użycia silników Hispano-Suiza 12L o mocy 441 kW (600 KM), które były za ciężkie, zamówiono amerykańskie silniki Ranger o podobnych wymiarach i mocy co "Foka").

W maju 1937 r. rozpoczęto budowę pierwszego prototypu z silnikami Ranger. Pierwszy prototyp PZL-38/I (wg [2] i [5]- silniki te otrzymał drugi prototyp PZL-38/II) albo PZL-38/Ranger został oblatany w kwietniu (wg [2]- w kwietniu lub maju) 1938 r. Okazało się, że masa płatowca była większa niż w projekcie, a silniki Ranger posiadały moc niższą od założonej. Samolot rozwinął prędkość zaledwie przekraczającą 400 km/h. Brak odpowiedniej nadwyżki mocy przy przekroczonej masie własnej dyskwalifikował samolot do dalszych prób. Pierwszy prototyp odstawiono, przeznaczając go do prac z uzbrojeniem.

Latem 1938 r. zabudowano na drugim prototypie PZL-38/II silniki PZL "Foka" (wg [2] i [5]- na pierwszym prototypie, został on ukończony wiosną, jesienią 1938 r. otrzymał silniki). Został wystawiony na XVI Międzynarodowym Salonie Lotniczym w Paryżu (25.11- 11.12.1938 r.). Oblatany został w lutym (wg [2]- w lutym lub marcu) 1939 r. Był on już jednak wówczas tylko samolotem eksperymentalnym. Przekroczona w stosunku do projektu masa własna samolotu oraz wady silników spowodowały, iż samolot nie uzyskał planowanych osiągów- nie przekroczył prędkości 410 km/h. Silniki były dopuszczone tylko do 10 h prób na ziemi i w locie. Próby samolotu i prace nad silnikiem przerwano na wiosnę 1939 r. Po kilku lotach drugi prototyp PZL-38/II odstawiono do hangaru.

W 1939 r. była już w budowie jego poprawiona i ulepszona odmiana zaprojektowana przez dr. inż. F. Misztala nosząca oznaczenie PZL-48 "Lampart".

We wrześniu 1939 r. obydwa prototypy dostały się w ręce Niemców. Prototyp z silnikami Foka był wystawiony od 1940 do 1943 r. w Muzeum Techniki i Komunikacji w Berlinie. Po zbombardowaniu muzeum 22/23.11.1943 r. PZL-38 został na początku 1944 r. ewakuowany na Pomorze. Prawdopodobnie widziany był w pierwszych latach po wojnie w stanie mocno zdekompletowanym w składnicy poniemieckiej w koszalińskim, niedaleko Mielna. W listopadzie 2013 r. Jan Nowicki z Rady Fundacji Fort-Rogowo przekazał informację: Interesuję się zaginionymi eksponatami Niemieckiej Kolekcji Lotniczej z Berlina. Ostatni ślad "Wilka" prowadzi do wsi Gołańcz Pomorska w woj. Zachodniopomorskim, gdzie zdekompletowany, był przechowywany jeszcze w 1947 r. Małe uzupełnienie: przed wojną miejscowość, gdzie przechowywano "Wilka", nosiła nazwę Glansee, zaraz po wojnie Kościerzyn, a w 1947/48 r. przyjęła obecną nazwę- Gołańcz Pomorska. (Wg [7]- prototyp PZL-38/I został przewieziony do Muzeum Techniki i Komunikacji w Berlinie, gdzie uległ zniszczeniu).

Ten zgrabny samolot, stanowiący nadzieję polskiego lotnictwa, wskutek przekroczonej masy własnej i słabszych niż zakładano silników, został zdyskwalifikowany. Stał się samolotem eksperymentalnym stanowiącym studium otwierającym drogę dla następnych konstrukcji tej klasy.

Konstrukcja.
Dwumiejscowy średniopłat wolnonośny o konstrukcji metalowej.
Płat trapezowy, o profilu laminarnym, z eliptycznymi zakończeniami, trójdzielny, konstrukcji duralowej, kryty blachą. Środkowa część płata dwudźwigarowa, zewnętrzne części płata- konstrukcji kesonowej PZL według patentu F. Misztala, z blachy falistej. Na całej rozpiętości piata automatyczne sloty, sprzężone ze sobą. Między lotkami a kadłubem- klapy krokodylowe (wychylane do 55° w locie nurkowym służyły jako hamulce aerodynamiczne) otwierane automatycznie przy otwieraniu się slotów. Lotki szczelinowe, wyważone masowo i odciążone aerodynamicznie.
Kadłub o przekroju owalnym, konstrukcji półskorupowej z duralu, kryty blachą. Kabina pilota z osłoną odsuwaną do przodu. Tylne miej­sce- strzelca, spełniającego funkcję obserwatora i bombardiera. Osłona tylnej kabiny odsu­wana. Karabiny maszynowe strzelca chowane w kadłub. Wręgi kadłuba z okuciami do mocowania płata- również wzmocnione na górze w celu zabezpieczenia załogi w razie kapotażu.
Usterzenie wolnonośne, konstrukcji duralowej, kryte blachą. Usterzenie pionowe podwójne. Stery wyważone masowo i odciążone aerodynamicznie. Na sterze wysokości klapki wyważająco- odciążające.
Podwozie klasyczne, chowane w locie. Podwozie główne dwukołowe, dwugoleniowe, chowane elektrycznie w gondole silnikowe, wyposażone w, amortyzatory olejowo- powietrzne i w koła Dunlop z hamulcami pneumatycznymi. Płoza ogonowa systemu PZL, z metalową stopą, wyposażona w amortyzator olejowo- powietrzny.

Uzbrojenie- 1 działko (nkm) PWU FK wz. 38 D kal. 20 mm i 2 karabiny maszynowe PWU FK wz. 36 kal. 7,92 mm stałe w przodzie kadłuba, oraz 2 sprzężone, ruchome karabiny maszynowe PWU FK wz. 34L lub wz. 37 "Szczeniak" kal. 7,92 mm strzelca pokładowego. Pod kadłubem zamek bombowy (na bombę 300 kg) na ramie wysuwanej przed zrzutem bomby.

Wyposażenie- zestaw przyrządów pilotażowo- nawigacyjnych do lotu bez widoczności ziemi i kontroli pracy silnika.
Wyposażenie przewidywane- radiostacja N2L/M lub N1L/M, aparaty fotograficzne wbudowane F-78 lub F-25, reflektor do lądowania, reflektor sygnalizacyjny, fotokarabin K-28.

Napęd- 2 silniki:
- PZL-38/I- chłodzone powietrzem, 12- cylindrowe rzędowe w układzie odwróconego V typu Ranger SGV-770B5 o mocy wg katalogu: nominalnej 309 kW (420 KM) i startowej 331 kW (450 KM). Faktycznie była niższa o około 30%.
Śmigła dwułopatowe, drewniane, stałe Szomański o średnicy 2,1 m. Dwa zbiorniki oleju po 20 l,
-  PZL-38/II chłodzone powietrzem, 8- cylindrowe rzędowe w układzie odwróconego V typu PZL WS "Foka" o mocy wg projektu- nominalnej 309 kW (420 KM) i startowej 331 kW (450 KM). Wg [2]- moc silnika wg projektu: nominalna 309 kW (420 KM) i startowa 360 kW (490 KM) i max 441 kW (600 KM). Faktyczna moc wynosiła ok. 243 kW (330 KM).
Osłony silników z blachy aluminiowej. Śmigła trójłopatowe, metalowe, elek­trycznie przestawialne Ratier o średnicy 2,0 m. W środkowej części płata zbior­niki na 500 l paliwa. Dwa zbior­niki oleju po 20 l.

Dane techniczne PZL-38/II, przewidywane (wg [1]):
Rozpiętość- 11,05 m, długość- 8,35 m, wysokość- 2,5 m, powierzchnia nośna- 20,4 m².
Projektowane:
Masa własna- 1715 kg, masa użyteczna- 1055 kg, masa całkowita- 2770 kg.
Prędkość max- 465 km/h, prędkość lądowania- 120 km/h, pułap- 10000 m, zasięg max- 1250 km.

Dane techniczne PZL-38/II, rzeczywiste(wg [1]):
Masa własna- 2156 (wg [2] i [3]- 2155) kg, masa użyteczna- 644 (wg [2] i [3]- 645) kg, masa całkowita- 2800 kg.
Prędkość max- niewiele ponad 400 km/h (wg [3]- 400) km/h, prędkość przelotowa- (wg [2] i [3]- 360) km/h, prędkość min.- (wg [2] i [3] 120) km/h, wznoszenie- (wg [2] i [3]- 8,0) m/s, pułap- (wg [2] i [3]- 9000) m, zasięg- (wg [2] i [3]- 850) km.