Nikol A-2, 1939

Amfibia obserwacyjna, łącznikowa i patrolowa. Polska.
Amfibia Nikol A-2 w barwach lotnictwa niemieckiego. (Źródło: via Konrad Zienkiewicz).

Prace nad projektem amfibii Nikol A-2 rozpoczął inż. Jerzy Nikol w maju 1929 r. Kierownictwo MW zainteresowane było użyciem w roli samolotu pokładowego na stawiaczu min ORP ”Gryf”, budowanym od 1934 r. Inż. Nikol opracował w sierpniu 1934 r. projekt okrętowej wyrzutni katapultowej WO dla amfibii, ale marynarka zrezygnowała z tej koncepcji (wg [3]- samolotem tym interesowała się Polska Marynarka Wojenna- zamierzając go użyć jako samo­lot pokładowy na ORP Gryf).

Po wykonaniu w 1930 r. dmuchań aerodynamicznych modelu kadłuba w Instytucie Aerodyna­micznym w Warszawie, w 1934 r. zostały w tym instytucie wykonane badania tunelowe modelu całego samolotu A-2.

W 1935 r. projekt i obliczenia zostały zatwierdzone przez Instytut Badań Technicznych Lotnictwa. Budowę prototypu Nikol A-2 rozpoczęto w 1936 r. w warsztatach parku Morskiego Dywizjonu Lotniczego w Pucku. Budowę ukończono w lutym 1939 r., bez podwozia kołowego. Oblotu dokonano startując z wody w Zatoce Puckiej 4.03.1939 r. Program prób fabrycznych zrealizowano do końca sierpnia 1939 r. Samolot wykazał bardzo dobre właściwości w locie i podczas ruchu na wodzie. W tym czasie zbudowano podwozie. Było wysoce prawdopodobne, że pierwsze Nikole A-2 stanowiłyby wyposażenie restytuowanej Rzecznej Eskadry Lotniczej w Pińsku. Inż. Nikol, posiadając doświadczenie z budowy i prób A-2, zaprojektował następnie dwusilnikową amfibię Nikol A-4 stanowiącą rozwój projektu Nikol A-1.

W dniu 1.09.1939 r. prototyp Nikol A-2 został ewakuowany z Pucka i zakotwiczony w basenie portu wojennego na Helu. W stanie mało uszkodzonym został zagarnięty przez Niemców 2.10.1939 r. (Wcześniejsze źródła, np. [2], podawały że amfibia uległa zniszczenie w skutek bombardowania). Został wyremontowany w warsztatach stoczni lotnictwa morskiego Travemünde. Podczas wojny był widziany również w bazie Dievenow (Dziwnów). Konstruktor posiadając pełną dokumentację starał się w drugiej połowie lat 1950- tych wzbudzić zainteresowanie ponowną budową Nikol A-2, z mocniejszym silnikiem, ale do realizacji projektu nie doszło.

Amfibia A-2 była drugą polską amfibia, po samolocie PZL-H, a jedyną, która przeszła próby startu z wody i wodowania.

Konstrukcja.
Dwumiejscowy górnopłat wolnonośny o konstrukcji drewnianej.
Płat trapezowy, trójdzielny, wolnonośny, dwudźwigarowy, do tylnego dźwigara kryty sklejką, dalej płótnem. Płat podzie­lony wewnątrz wodoszczelnymi przegrodami. Na końcach skrzydeł uchwyty dla lin holowniczych. Lotki różnicowe, kryte płótnem.
Kadłub łodziowy, półskorupowy, drewniany, kryty sklejką, podzielony na kilka wodoszczelnych grodzi. Kabina zakryta z miejscami załogi obok siebie. Za kabiną bagaż­nik. Wiatrochron stały, dwuczęściowa osłona kabiny otwierana, z możliwością awaryjnego odrzucenia. W przodzie kadłuba pomieszczenie na kotwicę i linę. Na dziobie- zaczep dla liny. Za skrzydłami hermetyczny właz do głównego bagażnika, głównego zbiornika paliwa i pompy wody.
Statecz­nik podzielony przegrodami wodoszczelnymi, podparty zastrza­łami. Statecznik pionowy podwójny, kryty sklejką, przestawialny na ziemi, podparty zastrzałami. Stery kryte płótnem.
Pływaki podskrzydłowe drewniane, z wodoszczelnymi przegrodami, kryte sklejką, mocowane za pomocą rurek stalo­wych. Podwozie kołowe klasyczne, chowane w locie. Podwozie główne dwukołowe. Koła główne 185x505 mm, z hamulcami. Podwozie podnoszone mechanicznie za pomocą korby, a opuszczane pod własnym ciężarem. Podwozie nie zostało zamontowane na samolocie.

Wyposażenie- tablica przyrządów pokładowych wyposażona w prędkościomierz, wysokościomierz, busolę, wariometr, obrotomierz, manometry paliwa i oleju, termometr oleju, paliwomierz oraz wskaźniki położenia podwozia i statecznika poziomego.
Samolot wyposa­żony był w gaśnice.

Silnik- chłodzony powietrzem, rzędowy, czterocylindrowy De Havilland ”Gipsy Major” o mocy nominalnej 88 kW (120 KM).
Łoże silnika z rur stalowych i duralowych, wewnątrz któ­rych biegną przewody paliwowe. Śmigło pchające trójłopatowe, stale, drewniane. Zbiornik na 35 l paliwa w środkowej części płata, zbiornik główny na 200 l paliwa w kadłubie.

Dane techniczne Nikol A-2 (wg [1]):
Rozpiętość- 12,6 m, długość- 7,7 m, wysokość- 3,1 m, powierzchnia nośna- 21,5 m2.
Masa własna- 630 kg, masa użyteczna- 320 kg, masa całkowita- 950 kg.
Prędkość max- 147 (wg [2]- 150) km/h, prędkość przelotowa- 120 km/h, prędkość min.- 80 km/h, wznoszenie- 2,4 m/s, pułap- 3800 m, zasięg- 600 km.

Galeria

  • Nikol A-2, rysunek w rzutach. (Źródło: Glass Andrzej ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”).

Źródło:

[1] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939”. Wyd. Bellona. Warszawa 2003.
[2] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[3] Glass A. "Polskie konstrukcje lotnicze do 1939". Tom 3. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2008.

blog comments powered by Disqus