Nieuport 23C1, 1917
Samoloty Nieuport 23C1 były najliczniejsze wśród Nieuportów. Dostarczano je dla lotnictwa francuskiego, amerykańskiego (Amerykańskie Siły Ekspedycyjne), angielskiego i rosyjskiego. W Rosji były budowane od 1917 r. przez wytwórnię Duks. W lotnictwie rosyjskim było ich najwięcej spośród myśliwskich Nieuportów.
W Polsce.
W czasie I wojny światowej na samolotach Nieuport 23C1 latali również polscy lotnicy, którzy służyli w rosyjskim lotnictwie wojskowym:
- Aleksander Birko, pilot myśliwski służył w lotnictwie carskim, a od wiosny 1918 w lotnictwie czerwonym. 10.07.1918 r. w czasie lotu doświadczalnego wykonywanego na samolocie Nieuport 23 doszło do złamania płata, samolot rozbił się, a on zginął.
Oddziały lotnictwa polskiego na obczyźnie i w kraju dysponowały 14 samolotami Nieuport 23C1, z tego 7 było w posiadaniu jednostek sformowanych w Rosji, a pozostałe 7 zdobytych w latach 1919-1920 przeważnie na Froncie Wschodnim. Samoloty Nieuport 23C1 z I Polskiego Oddziału Awiacyjnego II Korpusu Polskiego gen. Hallera wsławiły się udziałem w grupowym przelocie 5 polskich samolotów (2 Nieuport 23 (wg [2]- 4 egz.), 2 SPAD S-VII i prowadzącego Farman F-30) z Kamieńca Podolskiego do Kaniowa. Przygotowywano się później do następnego przelotu do l Korpusu Polskiego w Bobrujsku. Do startu jednak nie doszło, wskutek przejęcia sprzętu przez okupacyjne wojska niemieckie. W II Polskim Oddziale Awiacyjnym II Korpusu Polskiego od grudnia 1917 r. do kwietnia 1918 r. znajdowały się również dwa samoloty Nieuport 23C1, a dalsze trzy były na stanie Oddziału Awiacyjnego I Korpusu Polskiego w Bobrujsku.
Spośród Nieuportów 23C1 zdobytych po 11.11.1918 r. większość przeleżała w magazynach składów i warsztatów lotniczych. Jeden samolot Nieuport 23C1 był przydzielony do 1 EW. Po wojnie znajdował się w wyposażeniu Szkoły Pilotów w Bydgoszczy. Po wycofaniu ze służby wykorzystywano go w latach dwudziestych jako eksponat na wystawach lotniczych w Okręgu Pomorskim LOPP. Jeden znajdował się w 1920 r. w Niższej Szkole Pilotów w Krakowie.
Konstrukcja:
Jednomiejscowy półtorapłat o konstrukcji mieszanej, z przewagą drewna.
Skrzydła o skosie krawędzi natarcia 3° 30". Wznios płata górnego 0°, dolnego 2°. Wydłużenie górnego płata 5,0, dolnego 7,0. Górny płat, niedzielony o konstrukcji dwudźwigarowej, dolny- jednodźwigarowy, kryte płótnem. Dźwigary zrobiono z dwóch listew drewnianych klejonych do sklejki. Profil skrzydła cienki, ptasi, o grubości względnej 5%. Lotki tylko na górnym płacie, ze szczeliną pomiędzy płatem a lotką zakrytą płótnem. Charakterystyczna jednoprzęsłowa komora płatów Nieuport połączona była stojakami w układzie V. Piramidka wspierająca górny płat nad kadłubem wykonana z aluminium. Słupki łączące płaty były drewniane (o przekroju kroplowym), wzmocnione w trzech miejscach bandażami płóciennymi, usztywnione dodatkowo taśmami o przekroju eliptycznym i szerokości 6 i 8 mm.
Kadłub kratownicowy, o konstrukcji mieszanej. Przednia część, spawana z rur stalowych, miała z przodu płytę stalową, do której przymocowany był nieruchomy wał silnika rotacyjnego. Tylna część w postaci drewnianej kratownicy z sosny i jesionu, usztywnionej odciągami ze strun stalowych. boki i spód kadłuba płaskie, w przodzie równoległe, w tylnej części lekko skośne ze względu na trapezowy kształt przekroju, grzbiet oprofilowany na owal. W części przedniej aluminiowe nakładki w postaci wybrzuszonych blach nałożonych na boki kadłuba, tworzących przejście aerodynamiczne za osłoną silnika. PokrycPokrycie płótnem, silnik obudowany pełną aluminiową osłoną pierścieniową, otaczającą silnik na całym obwodzie. Kabina odkryta.
Usterzenie płaskie, bez profilu lotniczego, spawane z rur stalowych, pokryte płótnem. Ster kierunku płytowy, pływający, bez statecznika pionowego.
Podwozie klasyczne stałe. Główne dwugoleniowe z osią niedzieloną, amortyzacja sznurem gumowym. Płoza ogonowa z półresora stalowego, zazwyczaj oprofilowana nakładkami lub sklejką.
Uzbrojenie- 1 zsynchronizowany karabin maszynowy Vickers kal. 7,7 mm pilota.
Mogły być wyposażone w rakiety Le Prieur do zwalczania balonów obserwacyjnych.
Silnik- gwiazdowy, rotacyjny, 9-cylindrowy, chłodzony powietrzem Le Rhône 9Jb o mocy 88 kW (120 KM).
Śmigło drewniane, dwułopatowe. Zbiornik paliwa w kadłubie.
Dane techniczne Nieuport 23C1 (wg [1]):
Rozpiętość- 8,16 (wg [3]- 8,2) m, długość- 6,4 m, wysokość- 2,4 m, powierzchnia nośna- 14,75 m2.
Masa własna- 375 (wg [3]- 355) kg, masa użyteczna- 185 kg, masa całkowita- 560 (wg [3]- 547) kg.
Prędkość max- 168 km/h, czas wznoszenia na 1000 m- 2' 42", pułap- 6500 m, czas lotu- 1 h 42' (wg [3]- 1 h 7').
Galeria
Źródło:
[1] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924”. Wyd. Bellona; Wyd. Lampart. Warszawa 1997.[2] Butkiewicz J. ”Grochowalski”. Lotnictwo z szachownicą nr 21.
[3] Kowalski T. J. ”Nieuport 1-27”. Seria Słynne Samoloty nr 1. Oficyna Wydawnicza KAGERO. Lublin 2003.
[4] Januszewski S. "Pionierzy. Polacy w siłach powietrznych Wielkiej Wojny 1914-1918". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2019.