Nieuport 23C1, 1917

Samolot myśliwski. Francja.
Samolot myśliwski Nieuport 23C1 lotnictwa wojskowego carskiej Rosji. (Źródło: archiwum).
Samolot Nieuport 23C1 stanowił wersję rozwojową samolotu Nieuport 17C1. Zewnętrznie mało różnił się od poprzednika. Zastosowano w nim mocniejszy silnik Le Rhône 9Jb o mocy 88 kW (120 KM) oraz staranniej oprofilowano przejście osłony silnika w kadłub.

Samoloty Nieuport 23C1 były najliczniejsze wśród Nieuportów. Dostarczano je dla lotnictwa francuskiego, amerykańskiego (Amerykańskie Siły Ekspedycyjne), angielskiego i rosyjskiego. W Rosji były budowane od 1917 r. przez wytwórnię Duks. W lotnictwie rosyjskim było ich najwięcej spośród myśliwskich Nieuportów.

W Polsce.

W czasie I wojny światowej na samolotach Nieuport 23C1 latali również polscy lotnicy, którzy służyli w rosyjskim lotnictwie wojskowym:
- Aleksander Birko, pilot myśliwski służył w lotnictwie carskim, a od wiosny 1918 w lotnictwie czerwonym. 10.07.1918 r. w czasie lotu doświadczal­nego wykonywanego na samolocie Nieuport 23 do­szło do złamania płata, samolot rozbił się, a on zginął.

Oddziały lotnictwa polskiego na obczyźnie i w kraju dysponowały 14 samolotami Nieuport 23C1, z tego 7 było w posiadaniu jednostek sformowanych w Rosji, a pozostałe 7 zdobytych w latach 1919-1920 przeważnie na Froncie Wschodnim. Samoloty Nieuport 23C1 z I Polskiego Oddziału Awiacyjnego II Korpusu Polskiego gen. Hallera wsławiły się udziałem w grupowym przelocie 5 polskich samolotów (2 Nieuport 23 (wg [2]- 4 egz.), 2 SPAD S-VII i prowadzącego Farman F-30) z Kamieńca Podolskiego do Kaniowa. Przygotowywano się później do następnego przelotu do l Korpusu Polskiego w Bobrujsku. Do startu jednak nie doszło, wskutek przejęcia sprzętu przez okupacyjne wojska niemieckie. W II Polskim Oddziale Awiacyjnym II Korpusu Polskiego od grudnia 1917 r. do kwietnia 1918 r. znajdowały się również dwa samoloty Nieuport 23C1, a dalsze trzy były na stanie Oddziału Awiacyjnego I Korpusu Polskiego w Bobrujsku.

Spośród Nieuportów 23C1 zdobytych po 11.11.1918 r. większość przeleżała w magazynach składów i warsztatów lotniczych. Jeden samolot Nieuport 23C1 był przydzielony do 1 EW. Po wojnie znajdował się w wyposażeniu Szkoły Pilotów w Bydgoszczy. Po wycofaniu ze służby wykorzystywano go w latach dwudziestych jako eksponat na wystawach lotniczych w Okręgu Pomorskim LOPP. Jeden znajdował się w 1920 r. w Niższej Szkole Pilotów w Krakowie.

Konstrukcja:
Jednomiejscowy półtorapłat o konstrukcji mieszanej, z przewagą drewna.
Skrzydła o skosie krawędzi natarcia 3° 30". Wznios płata górnego 0°, dolnego 2°. Wydłużenie górnego płata 5,0, dolnego 7,0. Górny płat, niedzielony o konstrukcji dwudźwigarowej, dolny- jednodźwigarowy, kryte płótnem. Dźwigary zrobiono z dwóch listew drewnianych klejonych do sklejki. Profil skrzydła cienki, ptasi, o grubości względnej 5%. Lotki tylko na górnym płacie, ze szczeliną pomiędzy płatem a lotką zakrytą płótnem. Charakterystyczna jednoprzęsłowa komora płatów Nieuport połączona była stojakami w układzie V. Piramidka wspierająca górny płat nad kadłubem wykonana z aluminium. Słupki łączące płaty były drewniane (o przekroju kroplowym), wzmocnione w trzech miejscach bandażami płóciennymi, usztywnione dodatkowo taśmami o przekroju eliptycznym i szerokości 6 i 8 mm.
Kadłub kratownicowy, o konstrukcji mieszanej. Przednia część, spawana z rur stalowych, miała z przodu płytę stalową, do której przymocowany był nieruchomy wał silnika rotacyjnego.  Tylna część w postaci drewnianej kratownicy z sosny i jesionu, usztywnionej odciągami ze strun stalowych. boki i spód kadłuba płaskie, w przodzie równoległe, w tylnej części lekko skośne ze względu na trapezowy kształt przekroju, grzbiet oprofilowany na owal. W części przedniej aluminiowe nakładki w postaci wybrzuszonych blach nałożonych na boki kadłuba, tworzących przejście aerodynamiczne za osłoną silnika. PokrycPokrycie płótnem, silnik obudowany pełną aluminiową osłoną pierścieniową, otacza­jącą silnik na całym obwodzie. Kabina odkryta.
Usterzenie płaskie, bez profilu lotniczego, spawane z rur stalowych, pokryte płótnem. Ster kierunku płytowy, pływający, bez statecznika pionowego.
Podwozie klasyczne stałe. Główne dwugoleniowe z osią niedzieloną, amortyzacja sznurem gumowym. Płoza ogonowa z półresora stalowego, zazwyczaj oprofilowana nakładkami lub sklejką.

Uzbrojenie- 1 zsynchronizowany karabin maszynowy Vickers kal. 7,7 mm pilota.
Mogły być wyposażone w rakiety Le Prieur do zwalczania balonów obserwacyjnych.

Silnik- gwiazdowy, rotacyjny, 9-cylindrowy, chłodzony powietrzem Le Rhône 9Jb o mocy 88 kW (120 KM).
Śmigło drewniane, dwułopatowe. Zbior­nik paliwa w kadłubie.

Dane techniczne Nieuport 23C1 (wg [1]):
Rozpiętość- 8,16 (wg [3]- 8,2) m, długość- 6,4 m, wysokość- 2,4 m, powierzchnia nośna- 14,75 m2.
Masa własna- 375 (wg [3]- 355) kg, masa użyteczna- 185 kg, masa całkowita- 560 (wg [3]- 547) kg.
Prędkość max- 168 km/h, czas wznoszenia na 1000 m- 2' 42", pułap- 6500 m, czas lotu- 1 h 42' (wg [3]- 1 h 7').

Galeria

  • Samoloty SPAD S-VII i Nieuport-23 z I Polskiego Oddziału Awiacyjnego Bojowego rtm. Grochowalskiego sfotografowane w marcu 1918 r. w Kuźminnej Hrebli w drodze pod Humań. (Źródło: archiwum).
  • Nieuport 23C1 z II Polskiego Oddziału Awiacyjnego w Jassach. (Źródło: Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924”).
  • Stanisaw Pawluć w kabinie samolotu Nieuport 23C1 nr 2731 z I Polskiego Oddziału Awiacyjnego II Korpusu Polskiego w Kamieńcu Podolskim, kwiecień 1918 r. (Źródło: Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924”).

Źródło:

[1] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924”. Wyd. Bellona; Wyd. Lampart. Warszawa 1997.
[2] Butkiewicz J. ”Grochowalski”. Lotnictwo z szachownicą nr 21.
[3] Kowalski T. J. ”Nieuport 1-27”. Seria Słynne Samoloty nr 1. Oficyna Wydawnicza KAGERO. Lublin 2003.
[4] Januszewski S. "Pionierzy. Polacy w siłach powietrznych Wielkiej Wojny 1914-1918". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2019.
blog comments powered by Disqus