Messerschmitt Me-210, 1939

Samolot myśliwski, myśliwsko-bombowy, bombowy nurkujący, rozpoznawczy. Niemcy.
Samolot myśliwski Messerschmitt Me-210A-2 w locie. (Źródło: archiwum).
Pierwsze prace nad samolotem niszczycielskim Messerschmitt Me-210, który miał być następcą samolotu Messerschmitt Bf-110 rozpoczęły się w 1937 roku. Nowy samolot miał być bardzo uniwersalny, miał to być ciężki samolot myśliwski, myśliwsko-bombowy, bombowy nurkujący a także rozpoznawczy. Wstępny projekt został zaakceptowany latem 1938 r. Zaufanie do firmy Messerschmitt było tak duże, że Ministerstwo Lotnictwa Rzeszy złożyło zamówienie na pierwszy 1000 egz. jeszcze przed zbudowaniem prototypu! Konstrukcyjnie Me-210 przypominał swojego poprzednika Bf-110. Posiadał zdwojone usterzenie pionowe i metalową konstrukcję. Techniczną nowinką miało być zastosowanie zdalnie sterowanych stanowisk broni strzeleckiej. Pierwszy prototyp Me-210 V1 oblatany został 5.09.1939 r. Samolot napędzany był silnikami rzędowymi Daimler-Benz DB 601 A-1 o mocy startowej po 772 kW (1050 KM). Samolot wykazywał brak stabilności zarówno w płaszczyźnie poziomej i pionowej. W wyniku modyfikacji otrzymał w miejsce podwójnego, pojedynczy statecznik pionowy i od 23.09.1939 r. kontynuował próby w locie. 10.10.1939 r. oblatano prototyp Me-210 V2. Mimo ciągłych modyfikacji samolot Me-210 V2 pozostał bardzo niestabilny w locie. W lipcu 1940 r. otrzymał zdalnie sterowane stanowiska strzeleckie FDL 131. Każde ze stanowisk wyposażone było w pojedynczy karabin maszynowy MG 131 kal. 13 mm strzelający do tyłu.

Prototyp Me-210 V3 używany był wyłącznie do testów statycznych na ziemi. Prototyp Me-210 V4 był pierwszą z serii 15 samolotów przedprodukcyjnych, które zostały włączone do programu prób w locie (w [1]- wymienione są prototypy od V-4 do V-16). Pomimo niezadowalających wyników prób wiosną 1941 r. firma Messerschmitt rozpoczęła produkcję samolotów serii Me-210A-0. Pierwszy z nich ukończony został w kwietniu 1941 r. Samoloty Me-210A-0 miały pełnić w pierwszym rzędzie rolę niszczycieli (ciężkich myśliwców), a drugorzędne zadania mogły wypełniać w roli bombowców nurkujących. Aby przyspieszyć program wprowadzenia samolotów Me-210A do jednostek bojowych, jesienią 1941 r.u zakłady Blohm & Voss przebudowały 5 egz. A-0 na samoloty szkolne.

Mimo trwających ciągle problemów ze stabilnością w locie i licznych wad samolotu Me-210 zadecydowano o kontynuowaniu produkcji w dwóch wariantach: samolotu niszczycielskiego Me-210A-1 i bombowca nurkującego A-2. W listopadzie 1941 r. pierwszego Me-210A-1 wyprodukowały zakłady MIAG. W styczniu 1942 r. Luftwaffe przejęła 64 egz. samolotu Me-210A-1. W tym samym czasie specjalna komisja powołana przez RLM podjęła decyzję o wstrzymaniu produkcji samolotu Me-210 i kontynuowaniu w zamian dalszego rozwoju samolotu Messerschmitt Bf-110. W końcu stycznia 1942 r. produkcja Me-210 w firmach Messerschmitt i MIAG została wstrzymana. W sumie do wstrzymania produkcji ukończono 94 egz. Me-210A-0 oraz 90 Me-210A-1, dalszych 370 maszyn znajdowało się w różnych stadiach produkcji.

Pomimo wstrzymania produkcji trwały próby samolotu. Wreszcie udało się wykryć większość przyczyn braku stabilności w locie. Aby im przeciwdziałać wyposażono maszynę w automatyczne sloty na krawędzi natarcia skrzydeł oraz przedłużono kadłub o około 1,09 m. Przedłużony kadłub wypróbowano na samolocie Me-210A-0 oznaczonym Me-210 V17, który został oblatany 14.03.1942 r. Okazało się, że próby nie przyniosły zadowalających efektów i biuro konstrukcyjne Messerschmitta rozpoczęło prace nad zmodyfikowanym wariantem samolotu wyposażonym w silniki o większej mocy i o zmienionej aerodynamice. Maszyna otrzymała oznaczenie Messerschmitt Me-410. Wiele z wyprodukowanych wcześniej Me-210 użytych zostało jako samoloty doświadczalne w programie rozwoju Me-410.

Jeden egzemplarz Me-210A-0 wyposażono w silniki Daimler-Benz DB 605B o mocy maksymalnej 1084 kW (1475 KM) i testowano jako prototyp wersji Me-210C. Samolot ten miał być produkowany na licencji w węgierskiej Naddunajskiej Fabryce Samolotów (Duna Repulogepgyar) w Horthyliget. Obok mocniejszych silników Me-210C posiadał przedłużony kadłub oraz sloty na krawędzi natarcia, testowane wcześniej na Me-210 V17. Warianty produkcyjne otrzymały oznaczenie Me-210C-1 (rozpoznawczo-niszczycielski) i Me-210Ca-1 (niszczycielski-bombowiec nurkujący). Pierwszy węgierski Me-210Ca-1 oblatany został 21.12.1942 r. Wspólny komitet wojskowy węgiersko-niemiecki ustalił, że na Węgrzech miałoby zostać zbudowanych 557 Me-210, z których dwie trzecie miała otrzymać Luftwaffe. W kwietniu 1943 r. Niemcy dostali 3 pierwsze samoloty Me-210Ca-1. Królewskie Lotnictwo Wojskowe Węgier weszło w posiadanie dwóch pierwszych maszyn tego typu w lipcu 1943 r. Do końca 1943 r. na Węgrzech wyprodukowanych zostało ok. 100 Me-210Ca-1, z czego 2 egz. zmodyfikowano do wykonywania zadań dalekiego rozpoznania. Do 1.04.1944 r. Węgrzy wyprodukowali w sumie 176 samolotów Me-210 Całkowita produkcja wyniosła 270 maszyn, z których 110 przekazano Luftwaffe. W marcu 1944 roku oblatana została węgierska modyfikacja Me-210Ca-1 przeznaczona do zwalczania amerykańskich bombowców czterosilnikowych typu Boeing B-17 ”Flying Fortress” i Consolidted-Vultee B-24 ”Liberator”. W samolocie tym usunięto karabiny maszynowe MG 17 kal. 7,92 mm instalując w nosie kadłuba pojedyncze działko 39M kal. 40 mm. Dodatkowo pod każdym skrzydłem zamontowano po trzy wyrzutnie niekierowanych pocisków rakietowych Nebelwerfer kal. 150 mm. Po zakończeniu prób 24.10.1944 r. przebudowano w ten sposób cztery płatowce.

Również Niemcy prowadzili próby z różnymi wariantami uzbrojenia Me-210. W 1942 r. jeden Me-210A-1 otrzymał w miejsce zdalnie sterowanych stanowisk FDL 131 dwa stałe działka MG 151 kal. 20 mm umieszczone po bokach kadłuba i obsługiwane przez pilota za pomocą peryskopowego celownika Goertz. Dodatkowo strzelec otrzymał do dyspozycji ruchomy karabin maszynowy MG 81Z kal. 7,92 mm. Samolot otrzymał oznaczenie Me-210A-1/U1. W początkach 1942 r. wyprodukowane zostały 2 egz. wersji rozpoznawczej Me-210B-1 (wcześniej dwa Me-210A-1 przebudowano na wariant przedprodukcyjny B-0). Wersja ta nie posiadała kadłubowych karabinów maszynowych MG 17 kal. 7,92 mm. W komorze bombowej znajdowały się dwie kamery fotograficzne typu Rb 75/30, Rb 50/30 lub Rb 20/30. Samoloty te mogły przenosić również dwa dodatkowe zbiorniki paliwa o pojemności 900 dm3 każdy. Inne wersje Me-210: E-1, F-1 czy S-1 nie wyszły poza stadium projektu.

Pierwsze Me-210A-0 znalazły się w jednostce Luftwaffe latem 1941 r. W początkach 1942 r. Me-210A-1 trafiły na krótki okres czasu do operującego na froncie wschodnim II./ZG 1. Od września 1942 r. Me-210A-1 operowały również nad Wyspami Brytyjskimi, nie odnosząc żadnych sukcesów. Niewielka liczba Me-210A-1 dostarczona została w listopadzie 1942 r. do bazującego na Sycylii III./ZG 1. W początkach 1943 r. jednostka ta została w całości przezbrojona w samoloty Me-210A-1 (42 egz.) i przebazowana do Tunezji. Wzięła udział w walkach nad Afryką Północną. Również w Tunezji przezbrojono w samoloty Me-210A-1 10./ZG 26. Jednak już po kilku tygodniach w marcu 1943 r. eskadra ta otrzymała samoloty Junkers Ju-88. Od stycznia 1943 r. bazujące na Sardynii Stab/FAGr 122 i 2.(F)/122 operowały używając wymiennie samolotów Junkers Ju-88 i Me-210A-2. W marcu 1943 r. także te jednostki zrezygnowały z użytkowania Me-210. Niewielką liczbę Me-210 otrzymały również KG 51, V./KG 2, KG 101, NJG 101, 1.( F )/121, I./NJG 1, ZG 101.

Pierwszą jednostką węgierską wyposażoną w samoloty Me-210 był nocny dywizjon myśliwski 5/1. Bagoly, który otrzymał je w czerwcu 1943 r. Pierwszą walkę stoczyły 3.04.1944 r., zaatakowały przy dziennym świetle formację czterosilnikowych bombowców 15 Floty Powietrznej USAAF. Walka nie przyniosła rezultatu. W kwietniu 1944 r., wraz z rozpoczęciem dywanowych nalotów na stolicę Węrier sformowana została specjalna jednostka niszczycielska złożona z personelu Instytutu Doświadczalnego Sił Powietrznych. Jednostkę nazwano Dywizjon Bojowy Instytutu Doświadczalnego Sił Powietrznych (posiadał 18 samolotów Me-210Ca-1). W dniu 13.04.1944 r. podczas ataku Amerykanów na cele w Budapeszcie i Gyor doszło do zaciętych walk powietrznych. Dywizjon 5/1. stracił 9 samolotów Me-210, Dywizjon Bojowy Instytutu Doświadczalnego Sił Powietrznych stracił 4 Me-210. Piloci węgierscy zestrzelili cztery bombowce B-24 i dwa myśliwce Lockheed P-38 ”Lightning”. Ciężkie straty poniesione przez jednostki węgierskie spowodowały wydanie zakazu przez dowódcę lotnictwa atakowania samolotów amerykańskich tym typem samolotu.

W czerwcu 1944 r. dywizjon ten otrzymał samoloty Me-210Ca-1 otrzymał szybki dywizjon bombowy 102/1. Działania operacyjne prowadził z lotnisk położonych na terytorium Generalnej Guberni w Zamościu, Biłgoraju i Mielcu. W sierpniu 1944 r. przebazowano go na Węgry. Następna jednostka wyposażona w Me-210 to szybki dywizjon bombowy 102/2. W grudniu 1944 r. utworzony został trzeci dywizjon wchodzący w skład 102. Grupy szybkich bombowców- oznaczony 102/3. Cała Grupa złożona z trzech dywizjonów aż do końca marca 1945 r. działała aktywnie przeciw Rosjanom wykonując przeszło 800 lotów bojowych i zestrzeliwując około 25 samolotów radzieckich. W końcu marca 1945 r. Grupa stacjonowała na austriackim lotnisku w Parndorf. Z powodu braku paliwa samoloty zostały zniszczone przez wojska niemieckie podczas odwrotu.

W Polsce.

Na początku lat 2000-nych, podczas wydobywania elementów samolotu Messerschmitt Bf-109G-6 z dna jeziora Trzebuń, nurkowie z Gdańskiego Klubu Płetwonurków REKIN” natrafili również na szczątki samolotu Messerschmitt Me-210. Wydobyto m.in. chłodnicę, zbiornik na paliwo, fragmenty skrzydła, silnik oraz elementy kabiny. Początkowo nie traktowano tego znaleziska jako całego samolotu, bo poszarpane elementy były rozrzucone na przestrzeni ośmiuset metrów, ale gdańscy nurkowie co jakiś czas eksplorowali jezioro i wydobywali kolejne fragmenty. Ostatecznie wydobyto ok.25% całego samolotu. Na szczątki kolejnego Me-210 natrafiono w jednym z jezior w pobliżu Wałcza.

Konstrukcja:
Dwumiejscowy dolnopłaty o konstrukcji metalowej.
Skrzydła złożone z trzech części: centropłata i dwóch części zewnętrznych płatów. Na górnych i dolnych powierzchniach zewnętrznych części płata znajdowały się hamulce aerodynamiczne nurkowania. Lotki pokryte płótnem.
Kabina zakryta.
Statecznik pionowy pojedynczy (początkowo w prototypach V1 i V-2 podwójny). Stery kierunku i wysokości pokryte płótnem.
Podwozie klasyczne chowane w locie.

Uzbrojenie:
- Me-210A-0, Me-210A-1, Me-210Ca-1- 2 karabiny maszynowe MG 17 kal. 7,92 mm oraz 2 działka MG 151 kal. 20 mm umieszczone w przedniej części kadłuba. Uzbrojenie defensywne- 2 karabiny maszynowe MG 131 kal. 13 mm umieszczone po jednym w zdalnie sterowanych stanowiskach strzeleckich FDL 131 po obu stronach kadłuba. Udźwig bomb- 1000 kg.
Zobacz również historia rozwoju konstrukcji.

Napęd- 2 silniki rzędowe:
- Me-210 V1- Daimler-Benz DB 601 A-1 o mocy startowej 772 kW (1050 KM) każdy,
- Me-210A-0, Me-210A-1- Daimler-Benz DB 601F o mocy startowej 993 kW (1350 KM) i mocy max 959 kW (1305 KM) każdy,
- Me-210Ca-1- Daimler-Benz DB 605B o mocy startowej 1084 kW (1475 KM) i mocy max 996 kW (1355 KM) każdy.

Dane techniczne Me-210A-1 (wg [1]):
Rozpiętość- 16,4 m, długość- 12,27 m, wysokość- 4,28 m.
Masa własna- 7069 kg, masa startowa- 9705 kg.
Prędkość max- 563 km/h, czas wznoszenia na 6000 m- 12' 24", pułap praktyczny- 8900 m, zasięg- 1820 km.

Dane techniczne Me-210Ca-1 (wg [1]):
Rozpiętość- 16,4 m, długość- 12,27 m, wysokość- 4,28 m.
Masa własna- 7069 kg, masa startowa- 9705 kg.
Prędkość max- 578 km/h, pułap praktyczny- 8900 m, zasięg- 1730 km.

Źródło:

[1] Murawski M. ”Samoloty Luftwaffe 1933-1945”. Tom 2. Wydawnictwo Lampart. Warszawa 1997.
[2] Biczak R ”Poławiacz Messerschmittów”. Mundur i Broń.
blog comments powered by Disqus