Martin-Baker MB-5, 1944

Samolot myśliwski. Wielka Brytania.
Samolot myśliwski Martin-Baker MB-5. (Źródło: archiwum).
W 1939 r. brytyjskie Air Ministry wydało specyfikację nr F.18/39 na nowoczesny jednomiejscowy jednosilnikowy samolot myśliwski o wysokich osiągach, który miał być następcą samolotów Hawker ”Tornado”; i Hawker ”Typhoon”. Oczekiwano prędkości max ponad 644 km/h na wysokości 4575 m i pułapu 10675 m. Masa startowa nie powinna przekroczyć 5450 kg. Główny konstruktor firmy Martin-Baker Aircraft Company Limited, James Martin zaprojektował całkowicie metalowy wolnonośny dolnopłat z zakrytą kabiną i chowanym podwoziem z kółkiem ogonowym, oznaczony Martin-Baker MB-3. Samolot miał trapezowe skrzydło o niewielkiej rozpiętości. W pierwszej wersji kabinę pilota wtopioną w obrys tylnej części kadłuba. Wkrótce jednak obniżono grzbiet kadłuba za kabiną, a sama kabina otrzymała kroplową osłonę. Samolot otrzymał silne uzbrojenie złożone z sześciu działek Hispano kal. 20 mm w skrzydłach. Do napędu samolotu rozważano początkowo silniki rzędowe typu Rolls-Royce ”Vulture” lub ”Griffon” albo gwiazdowy typu Bristol ”Centaurus”, ostatecznie zdecydowano się na 24-cylindrowy silnik rzędowy w układzie H typu Napier ”Sabre II” o mocy 1506 kW (2048 KM).

Royal Air Force zamówiły dwa prototypy MB-3 dla przeprowadzenia prób w locie. Pierwszy z nich został oblatany 31.08.1942 r. Samolot opuścił wytwórnię z zainstalowanym uzbrojeniem, ale do prób przystąpił po jego demontażu. Próby w locie wykazały znakomite własności nowego myśliwca, zwłaszcza zwrotność i sterowność w pełnym zakresie prędkości. Również osiągi były wyższe od oczekiwanych w specyfikacji Air Ministry (prędkość max- 668 km/h na wysokości 6100 m, prędkość przelotowa 595 km/h, wznoszenie- 22,1 m/s , pułap- 10975-10980 m, czas lotu- 2 h 30'). Jednak w dniu 12.09.1942 r. prototyp MB-3 uległ całkowitemu rozbiciu, pilotujący go Capt. Valentine H. Baker- jeden z założycieli wytwórni- poniósł śmierć na miejscu. Drugi z zamówionych prototypów MB-3 długi czas pozostawał nie dokończony w wytwórni, gdyż Martin planował zastosować do jego napędu silnik rzędowy typu Rolls-Royce ”Griffon”, a w przypadku jego braku- gwiazdowy typu Bristol ”Centaurus”. Z tym drugim silnikiem samolot miał nosić oznaczenie MB-4. Ostatecznie jednak z tego egzemplarza wykorzystano tylko skrzydło i podwozie, gruntownie modyfikując resztę konstrukcji. Powstały w ten sposób nowy myśliwiec, napędzany silnikiem Rolls-Royce ”Griffon”, otrzymał początkowo oznaczenie MB-3 Mk. II (inaczej MB-3A), a ostatecznie Martin-Baker MB-5.

Samolot otrzymał nieco dłuższy kadłub o starannie opracowanej aerodynamice. Kabinę pilota z kroplową osłoną przesunięto o około 1,5 m bliżej przodu kadłuba, co zapewniło pilotowi znakomitą widoczność podczas startu, lądowania i kołowania. Z niedokończonego drugiego prototypu MB-3 wykorzystano skrzydła, usterzenie i podwozie, redukując jednak uzbrojenie do czterech działek Hispano. Do napędu samolotu zastosowano silnik Rolls-Royce ”Griffon 83” o mocy 1720 kW (2340 KM), napędzający dwa przeciwbieżne śmigła 3-łopatowe. Jedyny prototyp MB-5 zbudowany został na wiosnę 1944 r. i oblatany 23.05.1944 r. Pierwsze loty próbne wykazały niedostateczną stateczność kierunkową, w związku z czym maszyna otrzymała wkrótce powiększony statecznik pionowy i ster kierunku. Dalsze próby przebiegały bez problemów, ale i bez specjalnego priorytetu (do października 1945 roku MB-5 spędził w powietrzu zaledwie 40 godzin). W tym samym miesiącu maszynę po raz pierwszy zaprezentowano publicznie na lotnisku Royal Aircraft Establishment w Farnborough.

Próby przeprowadzone na początku 1946 r. przez ośrodek doświadczalny RAF Aeroplane & Armament Experimental Establishment (A&AEE) w Boscombe Down wykazały znakomite własności nowego myśliwca, był ponadto przyjemny w pilotażu i bardzo zwrotny. Samolot był również prosty w produkcji i bardzo łatwy w obsłudze i konserwacji. Również jego osiągi były doskonałe i MB-5 okazał się prawdopodobnie najlepszym brytyjskim samolotem myśliwskim z tłokowym napędem skonstruowanym podczas II wojny światowej. Samolot nie został skierowany do produkcji seryjnej, ponieważ w obliczu przewagi alianckiego lotnictwa nad Luftwaffe, nie było celowe wprowadzanie do służby zupełnie nowego typu samolotu, który nie stanowił jednak jakościowego przełomu w technice lotniczej. Nadchodziła bowiem era samolotów odrzutowych i to właśnie one uważane były przez RAF za docelowe uzbrojenie dywizjonów myśliwskich.

W Polsce.

Na samolocie Martin-Baker MB-5 wykonywał loty znakomity polski pilot doświadczalny (wówczas Squadron Leader RAF) Janusz Żurakowski. W czerwcu 1946 r. wykonał w Farnborough brawurowy pokaz akrobacji lotniczej. Znany publicysta lotniczy Bill Gunston, który był świadkiem tego pokazu, uznał go za najbardziej oszałamiający i zapierający dech w piersiach jaki kiedykolwiek widział, wykonany na samolocie z napędem tłokowym !

Konstrukcja:
Jednomiejscowy dolnopłat wolnonośny o konstrukcji metalowej. Skrzydło trapezowe z pojedynczym stalowym dźwigarem.
Kadłub kratownicowy spawany z rur chromowo-molibdenowych kryty blachami duralowymi. Kabina zakryta.
Usterzenie klasyczne, wolnonośne.
Podwozie klasyczne chowane w locie.

Uzbrojenie- 4 stałe działka British Hispano Mk II kal. 20 mm umieszczone w skrzydłach.

Silnik- rzędowy w układzie V, Rolls-Royce ”Griffon 83” o mocy startowej 1417 kW (1926 KM) i mocy max 1720 kW (2340 KM).

Dane techniczne MB-5 (wg [1]):
Rozpiętość- 10,67 m, długość- 11,51 m, wysokość- 4,57 (wg innych źródeł- 4,27 m lub 4,88) m, powierzchnia nośna 24,43 (wg innych źródeł- 24,3- lub 24,40) m2.
Masa własna- 4188 (wg innych źródeł- 4230) kg, masa startowa normalna- 4990 kg, masa startowa max- 5484 (wg innych źródeł- 5216) kg.
Prędkość max- 740 km/h, prędkość przelotowa- 580 km/h, prędkość minimalna- 153 km/h, wznoszenie- 20,3 (wg innych źródeł- 20,8) m/s, czas wznoszenia na 6096 m- 6' 30", pułap- 12192 m (wg innych źródeł- 13120 m), zasięg- 1530-1770 km, zasięg max- 2000 km.

Galeria

  • Albatros D-V. Plany modelarskie (Źródło: Modelarz nr 5/1988).
blog comments powered by Disqus