MDM-1 "Fox", 1993
("Solo-Fox")

Szybowiec akrobacyjny. Polska.
Szybowiec akrobacyjny MDM-1 ”Fox” (SP-8000). (Źródło: Copyright Bogdan Braniewski ”goraszka.info”).
Dwumiejscowy szybowiec MDM-1 ”Fox” jest rozwinięciem konstrukcji jednomiejscowego szybowca akrobacyjnego Swift S-1, opracowanym przez zespół konstruktorów kierowany przez mgr. inż. Edwarda Margańskiego. Do współpracy zaproszono Jerzego Makulę i znanego pilota doświadczalnego- Tadeusza Dunowskiego (stąd w nazwie MDM ich inicjały). Jest to pierwszy w świecie szybowiec dwumiejscowy dopuszczony do pełnej akrobacji. Koncepcja szybowca powstała już w 1988 r., w trakcie prac nad szybowcem Swift S-1. W związku z rosnącą na świecie popularnością akrobacji szybowcowej pojawiło się także zapotrzebowanie na szybowiec dwumiejscowy, na którym można by szkolić w pilotażu przyszłych akrobatów. Prace projektowe rozpoczęto listopadzie 1992 r., a prototyp oblatano 9.07.1993 r.

Pierwsza zagraniczna prezentacja Foxa miała miejsce na Szybowcowych Mistrzostwach Świata w Akrobacji w Venlo (Holandia). Startujący na prototypie Jerzy Makula zdobył kolejny w karierze tytuł mistrzowski. Ten piękny debiut zapoczątkował serię sukcesów:
- 1 miejsce- Mistrzostwa Europy, Włochy 1994,
- 2 miejsce- Mistrzostwa Świata, Francja 1995,
- 2 miejsce- Mistrzostwa Europy, Węgry 1996,
- 1 miejsce- Mistrzostwa Europy, Polska 1998,
- 1 miejsce- Mistrzostwa Świata, Austria 1999,
- 2 miejsce- Mistrzostwa Świata, Francja 2000.

”Fox” obok ”Swifta” jest praktycznie monotypem na najważniejszych zawodach akrobacji. Do połowy 1996 r. wyprodukowano 20 szybowców ”Fox”, za wyjątkiem egzemplarza prototypowego, wszystkie ”Foxy” zostały wyeksportowane do: USA, Japonii, Austrii, Szwajcarii, Włoch, Niemiec, Holandii i Czech.

Spadający popyt na szybowce akrobacyjne (spowodowany nasyceniem rynku przez ”Swifty” i ”Foxy”), zaowocował w 1996 r. opracowaniem wersji ”Fox K”, w której dzięki wymiennym końcówkom powiekszono rozpiętość do 16 m. Poprawiło to osiągi szybowca, sprawiając że z wysoko specjalizowanej konstrukcji stał się on bardziej uniwersalny znajdując zastosowanie także do przelotów. Jego oblotu dokonano w dniu 25.11.1997 r.

W 2001 r. powstała jednomiejscowa wersja ”Solo-Fox”, przebudowana z dwumiejscowego prototypu szybowca ”Fox” (SP-3587). Likwidacja drugiej kabiny pozwoliła na zastosowanie chowanego i amortyzowanego podwozia i tym samym na zmniejszenie oporów aerodynamicznych. Przebudowę opracował mgr inż. Grzegorz Sadłek. Szybowiec wykonał pierwszy lot 25.04.2001 r. Niedługo potem, po wykonaniu kilkudziesięciu lotów próbnych szybowiec zadebiutował na w Igrzyskach Lotniczych w Hiszpanii, gdzie Jerzy Makula zajął na nim II miejsce. Projektowana była wersja szybowca ”Fox” ze skrzydłami od szybowca SZD-55.

W dniu 1.01.2006 r. w polskim rejestrze statków powietrznych znajdowały się 2 szybowce MDM-1 ”Fox”. Zbudowano ok. 35 szybowców ”Fox”, po czym produkcja została wstrzymana. Spowodowane to było brakiem dalszych zamówień. W 2010 r. produkcja została wznowiona.

Rozwinięciem szybowca MDM-1 ”Fox” jest motoszybowiec doświadczalny (samolot słabo-silnikowy) "Małgosia" (”Moto-Fox”).

Konstrukcja:
Dwumiejscowy (wersja ”Solo-Fox”- jednomiejscowy) średniopłat wykonany z laminatu szklano-epoksydowego.
Płat dwudzielny, jednodźwigarowy, z kompozytu szklano-epoksydowego i węglowo-epoksydowego (pasy dźwigara), bez wzniosu, pokrycia przekładkowe. Lotki typu Frise, hamulce aerodynamiczne jednopłytowe, wysuwane tylko na górnej powierzchni skrzydła. W wersji ”Fox K” możliwość montażu końcówek zwiększających rozpiętość.
Kadłub konstrukcji skorupowej, z kompozytu szklano-epoksydowego. Przedni zaczep holowniczy typu TOST E 85, drugi do startu za wyciągarką typu TOST G 88 montowany na życzenie. Kabina zakryta.
Usterzenie w układzie klasycznym, konstrukcja kompozytowa, przekładkowa.
Podwozie jednokołowe z tylnym kółkiem pomocniczym, stałe. W wersji ”Solo-Fox” podwozie chowane.

Wyposażenie- podstawowy zestaw przyrządów pilotażowych, możliwość zainstalowania komputera do pomocy w wykonywaniu figur akrobacji.

Dane techniczne MDM-1 (wg [4]):
Rozpiętość- 13,98 (wg [2]- 14,0) m, długość- 7,38 m, wysokość- 1,51 (wg [2]- 1,6) m, powierzchnia nośna- 12,34 (wg [2]- 12,3) m2.
Masa własna- 350 (wg [2]- 345) kg, masa użyteczna- 220 kg, masa startowa max- 525 kg.
Prędkość dopuszczalna- 293 km/h, prędkość ekonomiczna- 110 km/h, prędkość minimalna- 84 km/h, opadanie minimalne- 1,0 m/s przy prędkości 110 km/h.

Dane techniczne MDM-1 ”Fox K” (wg [4]):
Rozpiętość- 16,15 m, długość- 7,38 m, wysokość- 1,51 m, powierzchnia nośna- 13,1 m2.
Masa własna- 348 kg, masa użyteczna- 220 kg, masa startowa max- 525 kg.
Prędkość dopuszczalna- 293 km/h, prędkość ekonomiczna- 110 km/h, prędkość minimalna- 81 km/h, opadanie minimalne- 1,0 m/s przy prędkości 110 km/h.

Dane techniczne MDM-1 ”Solo-Fox” (wg [3]):
Rozpiętość- 13,98 m, długość- 7,16 m, wysokość- 1,44 m, powierzchnia nośna- 12,34 m2.

Galeria

  • Szybowiec akrobacyjny MDM-1 ”Fox” (N-24NC) użytkowany w USA. (Źródło: Copyright Mateusz Pusz).

Źródło:

[1] Liwiński J. ”Rejestr polskich statków powietrznych 2006”. Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 2/2006.
[2] Makowski T. ”Współczesne konstrukcje lotnicze Polski”. Agencja Lotnicza Altair. Warszawa 1996.
[3] ”Polskie szybowce”
[4] ”Szybowcowy zakątek Pepego (Piotra Puchalskiego)”
[5] Stanisławski M. ”Awiator”. Projektowanie i Konstrukcje Inżynierskie nr 10 (13)/2008.
[6] ”Margański & Mysłowski Zakłady Lotnicze”
[7] ”PL-ISKRA II-OPIS”
blog comments powered by Disqus