Libański "Monobiplan I", 1910
Na przełomie lat 1909/1910 inż. Edmund Libański opracował własny silnik lotniczy, chłodzony powietrzem, gwiazdowy, czterocylindrowy o układzie X i mocy 35 kW (48 KM). Zainstalował go na samolocie własnej konstrukcji, półtorapłacie "Monobiplan I", zaprojektowanym w 1909 r., a zbudowanym w 1910 r.
Samolot ten łączyć miał, w zamyśle twórcy, zalety zarówno jednopłata jak i dwupłata. Stąd jego nazwa "Monobiplan" a początkowo "Biplan- monoplan". Był to samolot o konstrukcji mieszanej, górnopłat, z dodatkowym płatem górnym, o układzie pośrednim pomiędzy samolotami Blériot-XI i dwupłata Farman-III, gdyż był wyposażony w przedni ster wysokości.
Budowę samolotu zakończono we Lwowie w maju 1910 r. Próby w locie przeprowadzono w czerwcu na poligonie wojskowym przy majątku Jusgladówka w Rześni Polskiej koło Lwowa. Podczas pierwszej próby startu silnik eksplodował, samolot ciężko opadł na ziemię i uszkodził podwozie, przód kadłuba oraz usterzenie. W październiku uszkodzony samolot wystawiono na i Wystawie Awiatycznej we Lwowie (9.09.- 15.10.1910 r.). Konstruktor zrezygnował z wyposażenia płatowca w inny silnik (a planował początkowo instalację silnika rotacyjnego, zamówionego we Francji) i przeprowadzenia remontu. "Monobiplan" okazał się konstrukcją chybioną. Był to jeden z pierwszych polskich samolotów o kadłubie z rur stalowych.
Idea półtorapłata nęciła wielu konstruktorów. Bezpośrednio do realizacji Libańskiego nawiązał w 1911 r. rosyjski konstruktor Wasilij Rebikow, którego samolot eksponowany był na II Międzynarodowej Wystawie Lotniczej w Moskwie, wiosną 1911 r.
Jesienią 1910 r. Libański przystąpił do budowy nowego samolotu, początkowo nazywanego "Monobiplan II", a później ”Jaskółka”.
Konstrukcja:
Jednomiejscowy górnopłat o konstrukcji mieszanej.
Płat dolny prostokątny z zaokrąglonymi końcami, dwudźwigarowy, dwudzielny, kryty impregnowanym płótnem. Na końcach płata trójkątne lotki. Płat górny prostokątny, dwudźwigarowy, wsparty na słupkach. Cięciwa płatów wynosiła 2,5 m. Oba płaty usztywniono linkami.
Kadłub kratownicowy z rur stalowych, lutowanych mosiądzem. Fotel pilota usytuowano pod płatem.
Ster wysokości i stateczniki pionowe - z przodu kadłuba. Stateczniki poziome i ster kierunku - z tyłu kadłuba.
Podwozie główne z dwoma kołami szprychowymi o średnicy 700 mm i koło ogonowe o średnicy ok. 500 mm.
Silnik- gwiazdowy, o układzie X, o mocy 35 kW (48 KM), konstrukcji Libańskiego. Napęd na śmigło o średnicy 2,4 m, dwułopatowe, drewniane, o szerokich łopatach, umieszczone nad silnikiem przenoszono przekładną pasową. Śmigło ciągnące.
Dane techniczne ”Monobiplan I” (wg [2]):
Rozpiętość- 11,0 m, rozpiętość płata górnego- 3,8 m, długość- 11,0 m (lub 9,5 m), wysokość- 3,5 m, powierzchnia nośna- 37,5 m2.
Masa własna- 260 kg, masa użyteczna- 80 kg, masa całkowita- 340 kg.
Galeria
Źródło:
[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.[2] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004.
[3] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.