Lotnicze Zakłady Produkcyjno-Naprawcze Aero-Kros sp. z o.o.
Okręgowe Warsztaty Lotnicze w Krośnie (OWL Krosno)
Lotnicze Zakłady Naprawcze APRL w Krośnie (LZN-Krosno)
Lotnicze Zakłady Produkcyjno-Naprawcze APRL w Krośnie
Centralna Szkoła Lotniczo-Techniczna Aeroklubu Polskiego w Krośnie (CSLT w Krośnie)
(Warsztaty Aeroklubu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w Krośnie, Warsztaty APRL)

Logo Lotniczych Zakładów Produkcyjno-Naprawczych Aero-Kros sp. z o.o. (Źródło: ”Lotnicze Zakłady Produkcyjno - Naprawcze Aero-Kros sp. z o.o. w Krośnie”).

W 1956 r. władze Aeroklubu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej powołały do życia Okręgowe Warsztaty Lotnicze w Krośnie z myślą o zabezpieczeniu potrzeb Aeroklubu w zakresie remontów i obsługi sprzętu lotniczego i pomocniczego. Przeniesienie działalności zakładu do odbudowanych po zniszczeniach wojennych obiektów byłej wojskowej Szkoły Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich co miało miejsce na początku lat 1960-tych, połączone było ze zmianą nazwy na Lotnicze Zakłady Naprawcze APRL w Krośnie.

W 1958 r. w Lotniczych Zakładach Naprawczych w Krośnie zbudowano trzeci prototyp samolotu szkolno-treningowego S-4 ”Kania 3” (SP-PBB). Również w Krośnie wykonano w 1963 (wg innych źródeł- 1964) r. drugi egzemplarz ”Kani 3” (SP-PBE), ponadto wyremontowano SP-PBB, a SP-PAA doprowadzono do postaci finalnej.

W latach 1964- 1965 LZN-Krosno przerobiły 16 samolotów Zlin Z-26 ”Trener” na jednomiejscowe samoloty akrobacyjne Super Kasper Akrobat. Na wiosnę 1965 r. w LZN zamontowano na samolocie Super Kasper Akrobat SP-APW silnik Walter ”Minor WM-6-III” o mocy 118 kW (160 KM. Później samolot uznano za prototyp samolotu Beskid. W 1966 r. przerobiono trzy samoloty Z-26 na samoloty akrobacyjne Beskid-1 (Krosno-66). W 1970 r. Zakłady miały przystąpić do przebudowy Z-26 na samoloty akrobacyjne Beskid-2. Jednak w 1971 r. APRL uzyskał możliwość zakupu nowych samolotów Zlin Z-526F ”Trener”, co uznano za lepsze rozwiązanie niż przebudowa starych Zlinów-26.

W 1981 r. w struktury zakładu włączono Wytwórnię Prefabrykatów Modelarskich zmieniając jednoczesnie nazwę zakładu na Lotnicze Zakłady Produkcyjno-Naprawcze APRL w Krośnie. Na początku lat 1980- tych w LZPN wyremontowane zostały dwa samoloty CSS-13, które otrzymały znaki rejestracyjne SP-APD i  SP-AOL. W 1989 r. podjęto współpracę z niemiecką firmą B&F Technik GmbH, wówczas zakład podjął produkcję samolotów ultralekkich FK-9.

Od 1992 r., po reorganizacji zakład przyjął nazwę Centralnej Szkoły Lotniczo-Technicznej Aeroklubu Polskiego w Krośnie poszerzając jednocześnie dotychczasową działalność o szkolenie lotniczego personelu technicznego w powołanym Ośrodku Szkolenia Personelu Obsługi Technicznej. Zakłady w latach 1995- 1993 wykonały przeszło 1400 remontów szybow­ców i 400 samolotów. W 1992 r. rozpoczęto bu­dowę replik samolotu CSS-13 według oryginalnych planów i z użyciem oryginalnych części. Powstało kilka egzemplarzy. Jeden z nich, sfinansowany przez Dowództwo Wojsk Lotniczych, tra­fił do Aeroklubu Orląt w Dęblinie. W 2004 r. samolot odkupił właściciel firmy Silvair.

W 2000 r. uruchomiona została produkcja samolotu Aero AT-3. Od 2005 r. w struktury CSL-T AP w Krośnie włączono Składnicę Techniczną Aeroklubu Polskiego. CSL-T AP była wówczas jednostką pomocniczą Aeroklubu Polskiego i stanowiła jego zaplecze techniczne. Składa się z trzech wydziałów, prowadzących różne rodzaje działalności, Wydział Obsługi i Napraw zajmował się remontami samolotów i szybowców należących do AP i innych użytkowników. Wydział Szkolenia uczył mechaników lotniczych obsługi szybowców i samolotów o masie do 5700 kg. Z kolei Wydział Produkcyjny zajmował się produkcją samolotów FK. W 2005 r. produkowane były trzy typy samolotów: górnopłat FK-9 Mk IV, dwupłat FK-12 ”Comet” i dolnopłat FK-14 ”Polaris”. Wszystkie modele dostępne są w postaci gotowego samolotu lub zestawu do samodzielnego montażu (tzw. KIT-y). Materiały do produkcji niemal w całości dostarczane były przez niemiecką firmę B&F. Gotowe samoloty przewożone są do centrali firmy w Speyer, która zajmowała się ich sprzedażą. Do września 2005 r. wyprodukowano 407 samolotów: 280 FK-9, 68 FK-12 i 59 FK-14. Samoloty te używane były niemal na całym świecie, główne kierunki eksportu to: Niemcy, Francja, Austria i Finlandia. Produkcja maszyn wzrastała z roku na rok; w 2003 zbudowano 31 egz., w 2004- 42, do końca lipca 2005 r.- 25 (do końca roku planowano budowę dalszych 27). Tempo produkcji wynosiło ok. 5 egz. miesięcznie. Na 2006 r. planowane było przekroczenie ilości 60 samolotów.

W 2006 r. wprowadzono realizacje programu samolotu własnej konstrukcji MP-02 ”Czajka”, jednocześnie rozpoczynając starania o uzyskanie świadectw kwalifikacji dla wyrobu i certyfikatu dla zakładu w zakresie projektowania, produkcji i obsługi samolotów ultralekkich.

Od dnia 1.12.2007 r. kontynuatorem działalności są Lotnicze Zakłady Produkcyjno-Naprawcze Aero-Kros sp. z o.o. w Krośnie.

Konstrukcje:
PZL S-4 ”Kania 2” (”Kania 3”), 1957, samolot szkolny, treningowy, holowniczy.
Super Kasper Akrobat, 1964, samolot szkolno i treningowy, akrobacyjny.
Beskid-1, 1965, samolot szkolno i treningowy, akrobacyjny.
Beskid-2, 1970, projekt samolotu szkolno-treningowego, akrobacyjnego.
FK-9, ok. 1990, samolot sportowy ultralekki.
FK-12 ”Comet”, samolot sportowy ultralekki.
FK-14 ”Polaris”, samolot sportowy ultralekki.
Aero AT-3 L-100, 2001, samolot szkolny, sportowy.
MP-02 ”Czajka”, samolot sportowy ultralekki.

Źródło:

[1] Glass A. ”Samoloty PZL 1928-1978”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1980.
[2] Praca zbiorowa ”Konstrukcje lotnicze Polski Ludowej”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1965.
[3] Tomaszewski B. ”Samolot dla aeroklubów”. Skrzydlata Polska nr 3/2001.
[4] Dobrzyński J. ”Ultralighty z Krosna”. Lotnictwo nr 9/2005.
[5] ”Lotnicze Zakłady Produkcyjno - Naprawcze Aero-Kros sp. z o.o. w Krośnie”.
[6] Henryk Magoń- informacje.
[6] Ostrowski W. "FK-9 ... made in Poland". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 2/1993.
[7] Setlak M. "CSS-13 z Sobieni". Przegląd Lotniczy Aviation Revue nr 6/2014.

blog comments powered by Disqus