Lublin R-XX, 1935
(LWS-1)
Budowę prototypu rozpoczęto w 1933 r. i zakończono w połowie 1934 r. W czerwcu 1934 r. zdemontowany prototyp przetransportowano do Pucka, gdzie po zmontowaniu stwierdzono, że samolot jest ciężki na ogon. Po modernizacji został oblatany 8.04.1935 r. (wg [3]- 10.04.1935 r.). Podczas prób w lutym 1936 r. stwierdzono tendencje do dużych zmian położenia środka ciężkości samolotu podczas lotu, co wymagało przeprowadzenia dalszych przeróbek. Samolot miał bardzo krótki start i dużą prędkość maksymalną. Przeprowadzono również próby zrzutu z samolotu duńskich bomb głębinowych, uzyskując bardzo dobry wynik. Loty wykazały zbyt małą sztywność kadłuba. Przyczyną był błąd w obliczeniach, w wyniku którego kadłub miał parokrotnie niższy współczynnik obciążenia niszczącego niż wymagany. Od lipca do października 1935 r. dokonano dalszych przeróbek. Ostateczny odbiór R-XX nastąpił w październiku 1935 r. Gdy 23.11.1935 r. zerwano umowę z wytwórnią, dalszych lotów na R-XX zaprzestano. Był on na stanie Morskiego Dywizjonu Lotniczego do kasacji w 1937 r. (wg [2], natomiast wg [1]- w 1938 r.).
W latach 1933-1935 inż. Jerzy Rudlicki opracował wersję lądową (kołową) Lublin R-XXB. Pierwsza informacja o tym bombowcu pochodzi z września 1933 r. Konstrukcja samolotu była taka sama jak wersji pływakowych. Samolot został zgłoszony Departamentowi Aeronautyki MSWojsk jako propozycja na średni samolot bombowy. Nowy samolot bombowy miał zastąpić w służbie przestarzałe bombowce Fokker F-VIIb/3m. Jego konkurentami były projekty PZL-30 i nowoczesny PZL-37. Projekt R-XXB nie wzbudził jednak zainteresowania i nie został skierowany do realizacji. Wg [1]- opóźnienie w realizacji prototypu R-XX i upadłość wytwórni ZM PI&L i wstrzymanie budowy serii R-XXA (LWS-1) spowodowały zaniechanie realizacji projektu.
Wg [2] na początku 1935 r. powstał projekt ulepszonej wersji, z nowym kadłubem o bardziej opływowych kształtach Lublin R-XXA, oraz projekt lądowej wersji bombowej. Kierownictwo Marynarki Wojennej zamówiło 6 samolotów R-XXA. Konstruktor w lecie 1935 r. opracował projekty dalszych wersji rozwojowych, oznaczonych R-XXB, R-XXC i R-XXBC.
Wg [1] Kierownictwo Zaopatrzenia Aeronautyki zamówiło w grudniu 1934 r. 6 seryjnych wodnosamolotów torpedowych Lublin R-XXA z terminami dostawy: czerwiec 1936- maj 1937 r. Samolot posiadał kabinę załogi i stanowiska karabinów maszynowych całkowicie zakryte, zmniejszono również rozpiętość. Zastosowano regulację ustawienia usterzenia poziomego i pionowego w locie, końcówki usterzenia poziomego nie zostały wysunięte poza usterzenie pionowe, które zostało zamocowane na końcach statecznika poziomego. Ponadto samolot przystosowano do startu i lądowania na lotniskach lądowych. Projekt R-XXA został opracowany wiosną 1935 r. W połowie roku przystąpiono do przygotowania produkcji serii 6 egz. wodnosamolotów (wg [2] w końcu listopada 1935 r. zamówienie zostało wycofane).
W końcu 1935 r. Zakłady Mechaniczne Plagę i Laśkiewicz ogłosiły upadłość. Na ich miejsce w 1936 r. powstała Lubelska Wytwórnia Samolotów, kontynuująca działalność zakładów. Wówczas kierownictwo Marynarki Wojennej podtrzymało swe zamówienie na R-XXA, którego nazwę zmieniono na LWS-1 (wg [1], natomiast wg [2] w projekt R-XXA przemianowano na LWS-1, a później na LWS-1/I, zaś projekt R-XXB na LWS-1/II). Ponieważ Lubelska Wytwórnia Samolotów przygotowywała się wówczas do produkcji samolotów LWS-4 ”Żubr”, zaproponowano Kierownictwu Marynarki Wojennej pływakową wersję ”Żubra” oznaczoną LWS-5. Propozycja została przyjęta i od zamiaru ukończenia serii LWS-1 (R-XXA) odstąpiono w pierwszej połowie 1936 r. Niepowodzenie z ”Żubrem” zmusiły Kierownictwo Marynarki Wojennej do rezygnacji w 1938 r. także i z LWS-5 oraz do zamówienia włoskich samolotów Cant Z-506B ”Airone”.
Konstrukcja wodnosamolotu R-XX:
Wolnonośny dolnopłat o konstrukcji mieszanej. Załoga- 5 osób.
Płat prostokątno- trapezowy, niedzielony, drewniany, dwudźwigarowy, wielopodłużnicowy, kryty sklejką. Profil max grubości 19,9%.
Kadłub kratownicowy, spawany z rur stalowych, kryty płótnem, przód kadłuba kryty blachą duralową. W wersji R-XX kabiny pilotów i strzelców pokładowych odkryte, kabina radiotelegrafisty zakryta. W wersji R-XXA wszystkie kabiny zakryte.
Usterzenie drewniane, stateczniki kryte sklejką, stery- płótnem. Statecznik poziomy stateczniki pionowe - podparte zastrzałami.
Dwa pływaki metalowe Short wsparte rurami stalowymi do płata.
Uzbrojenie:
- R-XX- 5 (wg [1], natomiast wg [2]- 4) ruchomych karabinów maszynowych Vickers F kal. 7,92 mm: dwa sprzężone na obrotnicy w przedzie, dwa sprzężone na obrotnicy na grzbiecie i jeden strzelający do tyłu pod kadłub. Udźwig bomb- 600 kg na wyrzutnikach w kadłubie (wg [1], natomiast wg [2]- 1000 kg na wyrzutnikach w kadłubie i pod skrzydłami), lub torpeda 700 kg (wg [1], natomiast wg [2]- 750 kg) pod kadłubem,
- R-XXA- 6 ruchomych karabinów maszynowych Vickers F kal. 7,92 mm: po 2 sprzężone w górnych wieżyczkach strzeleckich i 2 pojedyncze strzelające pod kadłub. Udźwig bomb- 600 kg na wyrzutnikach w kadłubie, lub 1 torpeda o masie 700 (wg [3]- lub 750) kg zawieszona pod kadłubem.
Wyposażenie- bomby oświetlające, rakietnica Perkun, reflektor oświetlający, aparat fotograficzny Eagle III, radiostacja pokładowa, dwie prądnice.
Napęd:- R-XX- 2 silniki chłodzone powietrzem, 9- cylindrowe, gwiazdowe Bristol ”Pegasus II L2” o mocy nominalnej 434 kW (590 KM) i mocy startowej 467 kW (635 KM) każdy. Śmigla czterołopatowe, drewniane, stałe. Dwa zbiorniki paliwa o łącznej pojemności 1680 l w środkowej części płata między kadłubem a silnikami,
- R-XXA- 2 silniki chłodzone powietrzem, 9- cylindrowe, gwiazdowe gwiazdowe Bristol ”Pegasus III M2” o mocy 551 kW (750 KM) każdy. Śmigla trójłopatowe, metalowe, przestawialne typu DH. Paliwo mieściło się w 4 zbiornikach usytuowanych w skrzydłach, mających łączną pojemność 2030 l.
Łoża spawane z rur stalowych. Pierścieniowe osłony silników z blachy duralowej.
Dane techniczne R-XX (wg [2]):
Rozpiętość- 25,4 m, długość- 15,9 m, wysokość- 6,1 m, powierzchnia nośna- 75 m2.
Masa własna- ok. 4000 kg, masa użyteczna- ok. 2000 kg, masa całkowita- 6000 kg.
Prędkość max- 250 km/h, prędkość przelotowa- 210 km/h, prędkość minimalna- 80 km/h, wznoszenie- (wg [1]- 2,8, wg innych danych 1,8) m/s, pułap- (wg [1] 4000, wg innych danych 3500) m, zasięg- 500 km, zasięg max- (wg [1]- 500-1200, wg innych danych 1000) km.
Dane techniczne R-XXA (wg [2]):
Rozpiętość- 23,65 m, długość- 16,64 m, wysokość- 5,9 (wg [1]- 5,8) m, powierzchnia nośna- 76,5 m2.
Masa własna- ok. 4500 (wg [1]- 4730) kg, masa użyteczna- (wg [1] 2255, wg innych danych- 2300) kg, masa całkowita- 6800 (wg [1]- 6985) kg.
Prędkość max- 261 km/h, prędkość przelotowa- 227 km/h, prędkość minimalna- 81 km/h, wznoszenie- 5,2 m/s, pułap- 5500 (wg [1]- 5600) m, zasięg- 950 km, zasięg max- 1650 km.
Konstrukcja projektu samolotu bombowego R-XXB:
Wolnonośny dolnopłat o konstrukcji mieszanej. Załoga- 4 osoby.
Płat niedzielony, drewniany, dwudźwigarowy, pokryty sklejką.
Kadłub kratownica spawana z rur chromomolibdenowych z oprofilowanym grzbietem i spodem. Pokrycie sklejką, płótnem i częściowo blachą. Kabiny zakryte.
Podwozie stałe, główne trójgoleniowe osłonięte szerokimi owiewkami.
Uzbrojenie- 5 ruchomych karabinów maszynowych Vickers: 2 zdwojone w wieżyczce przedniej, 2 zdwojone w wieżyczce grzbietowej i 1 strzelający pod kadłub. Ładunek bomb - 600 (wg [3]- maksymalnie nawet 1500) kg ukryty w komorze wewnątrz kadłuba.
Wyposażenie- m.in. radiostacja Philips, aparat fotograficzny Eagle III, 2 rakietnice Perkun, 2 bomby oświetlające.
Napęd- 2 silniki chłodzone powietrzem, 9- cylindrowe, gwiazdowe Bristol ”Pegasus III” o mocy 552 kW (750 KM) każdy. Śmigło trójłopatowe metalowe o dwuskoku. Zbiorniki paliwa o maksymalnej pojemności 2200 l wypełniane były normalnie do 1200 l. Zbiornik oleju 85 l.
Dane techniczne R-XXB (wg [3]):
Rozpiętość- 25,4 m, długość- 15,9 m, powierzchnia nośna- 75,0 m2.
Masa własna- 4300 kg, masa całkowita- 7000 kg. Wg [1]- był lżejszy od wodnosamolotu o ok. 500 kg.
Wg [1]- miał wyższe osiągi. Zasięg- 1700 km.
Galeria
Źródło:
[1] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939”. Wyd. Bellona. Warszawa 2003.[2] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004.
[3] Samoloty wojskowe świata 1935-1945.