LFK/Aérospatiale/Italmissile "Polyphem", 1995

Przeciwokrętowy kierowany pocisk rakietowy. Francja/Niemcy/Włochy.
Przeciwokrętowy kierowany pocisk rakietowy LFK/Aérospatiale/Italmissile ”Polyphem” wystawiony na salonie Internationale Luft- und Raumfahrtausstellung Berlin (ILA) w Berlinie w 2002 r. (Źródło: Jwnabd via "Wikimedia Commons").
W końcu lat 1970-tych w Niemczech, przy udziale firmy MBB (Messerschmitt-Bölkow-Blohm- później część EADS) przeprowadzono pierwsze próby układów kierowania za pomocą przewodu światłowodowego. Jej prace kontynuowała firma Lenkflugköpersystemen GmbH, oddział firmy Daimler-Chrysler Aerospace AG. Prace konstrukcyjne doprowadziły do przeprowadzenia w latach 1982-1984 prób specjalnie zmodyfikowanego lekkiego pocisku ppanc (MAMBA), z zamontowaną w przedniej części prostą kamerą lampową i szpulą z przewodem światłowodowym w tylnej części pocisku. Pocisk miał zasięg ok. 1 km, a jego próby uznano za obiecujące. Następnie firma MBB wspólnie z Aérospatiale zmodyfikowały pocisk SS12, wyposażając go w stabilizowaną kamerę telewizyjną. W toku prowadzonych w latach 1986-1989 prób, pocisk trafiał w czołg odległy o 7 km od wyrzutni.

Prace MBB i Aérospatiale doprowadziły do rozpoczęcia w 1991 r. dwustronnego programu o charakterze doświadczalnym ”Polyphem”. W 1994 r. do programu przystąpiły włoska firma Italmissile. Pierwsze odpalenia pocisku ”Polyphem” przeprowadzono w 1995 r. W 1997 r. ostatecznie udowodniono przydatność nowego systemu kierowania, trafiając w cel odległy o 17 km. Nowy układ naprowadzania umożliwia bezpieczne (odporne na zakłócenia) przesyłanie dużej ilości danych do i z pocisku na odległość do 60 km, przy utrzymaniu niskich kosztów systemu. Próby na Morzu Pomocnym i Bałtyckim udowodniły, że przewody światłowodowe są również przydatne do kierowania pociskami morskimi.

LFK (Lenkflugköpersystemen GmbH), oddział Daimler Chrysler Aerospace Defence (DASA) zajmujący się pociskami kierowanymi, prowadził program ”Polyphem”, rozpoczęty jako trójstronny program TRIFOM, zmierzający do zbudowania pocisku ziemia-ziemia do precyzyjnego rażenia celów na głębokość taktyczną. Przeciwokrętowy ”Polyphem-S” jest odmianą tego pocisku i także wykorzystuje unikalny układ sterowania optycznego, z przekazaniem obrazu na wyrzutnię i komend sterowania z wyrzutni za pomocą rozwijanego światłowodu. ”Polyphem-S” może stanowić uzbrojenie okrętów różnych klas, w tym niewielkich korwet i okrętów patrolowych. Pocisk służy głównie do atakowania okrętów nawodnych przeciwnika. Celami mogą stać się także śmigłowce i samoloty o małej prędkości. Pocisk może być wykorzystany do atakowania celów brzegowych, stałych, a także ruchomych, takich jak czołgi, ciężarówki itp. W standardowej odmianie pocisk jest sterowany przez operatora, mającego do dyspozycji interface łączący go ze skomputeryzowanym systemem kierowania ognia i konsolę wielofunkcyjną kierowania ogniem korwety. Unikalną cechą pocisku jest to, że w dowolnej fazie lotu może nastąpić ingerencja operatora w tor lotu, a także można go skierować w stronę innego celu. Ponadto system może kontrolować jednocześnie cztery pociski atakujące jeden cel, co rozprasza wysiłki obrony. Dzięki obserwacji celu przez głowicę pocisku, można dokonać rozpoznania celu i jego identyfikacji, a w ten sposób zapobiec zmyleniu pocisku przez pułapki. Wykorzystanie optycznego układu kierowania i transmisji obrazu światłowodowym przewodem czyni pocisk odpornym na wszelkie zakłócenia.

Głównymi elementami systemu ”Polyphem” jest komputer kierowania ogniem (KKO), wyrzutnia, zapas amunicji- a ładunek składa się z pocisku, światłowodu kierowania i kontenera, z którego pocisk jest odpalany. Z wielofunkcyjnej konsoli kierowania ogniem operator jest w stanie kontrolować wszelkie funkcje systemu, w tym planowanie misji. Komputer kierowania ogniem jest centralną jednostką wyliczającą, umożliwiającą kontrolowanie wszystkich funkcji i procedur systemu. W system ”Polyphem-S” włączono dwustronny kanał przekazywania danych pomiędzy pociskiem a systemem jego kierowania. Posiada wysoką szybkość obliczeniową, umożliwiającą precyzyjne kierowanie pocisku, aż do trafienia przez niego w cel. System kierowania ognia ma wbudowany moduł planowania ataku. Celem planowania ataku jest dobranie optymalnej trasy dolotu pocisku do celu, z uwzględnieniem sytuacji taktycznej, a także różnorodnych ograniczeń: możliwości manewrowych i zasięgu pocisku, rejonów zakazanych dla przelotu, wymagany efekt trafienia. Wyrzutnia stanowi integralną część systemu ”Polyphem-S”. Składa się ona z wyrzutni właściwej i lokalnego panelu sterowania, który służy do kontroli wyrzutni w czasie jej przeładowania oraz interface odpalenia pocisku. Interface zapewnia przekształcenie komendy odpalenia na sygnały uruchomienia poszczególnych elementów pocisku. Wyrzutnia posiada cztery kontenery transportowe pocisków (po dwa w dwóch rzędach), z których są one odpalane.

Pocisk ”Polyphem-S” kierowany światłowodowym przewodem służy do atakowania celów morskich w odległości do 60 km. Przewód światłowodowy łączy pocisk z systemami okrętu przez cały czas lotu i służy jako dwustronny kanał przesyłania danych. Rozwiązania konstrukcyjne systemu umożliwiają jego wykorzystanie do zwalczania celów nawodnych, naziemnych i śmigłowców. Dzięki temu, że pocisk jest połączony przewodem światłowodowym z KKO na pokładzie okrętu to położenie celu może być uaktualniane już w czasie lotu pocisku. Nie jest konieczne dysponowanie dokładną informacją o położeniu celu przed odpaleniem. Wystarczy znać przybliżony rejon znajdowania się celu. W rejonie celu, obiekt ataku jest wykrywany automatycznie, a następnie jest obramowywany na monitorze. Operator może zaakceptować automatyczny wybór lub może ręcznie skierować pocisk na inny cel. Jeśli operator nie przerwie automatycznego śledzenia, to rozpoczyna się faza samonaprowadzania pocisku na wybrany obiekt. Z chwilą rozpoczęcia tej fazy pocisk opuszcza zaprogramowaną trasę lotu i kieruje się bezpośrednio w stronę atakowanego obiektu. Jeśli operator przesunie oś optyczną układu samonaprowadzania, pocisk automatycznie kieruje się w nowy wybrany punkt. W końcowym efekcie pocisk uderza dokładnie w wybrany punkt. We wszystkich fazach ataku operator może go przerwać, wykonać przecelowanie do innego celu lub wykonać kolejne podejście do tego samego celu. System ”Polyphem-S” może jednocześnie kontrolować cztery pociski. W tym przypadku atak może być zaplanowany tak, by pociski leciały po różnych trasach lub po zbliżonej, oraz by dotarły do celu kolejno, w dowolnych odstępach czasowych lub jednocześnie.

System ”Polyphem-S” był proponowany jako uzbrojenie nowych niemieckich korwet rakietowych typu 130, przeznaczonych do działań w różnorodnych warunkach (wojna obronna lub działania w rejonach kryzysowych). Tego rodzaju uzbrojeniem były zainteresowane też inne kraje, np. Zjednoczone Emiraty Arabskie (ZEA) w ramach swojego programu pocisku przeciwokrętowego Shaheen 3 pragnęły wykorzystać rozwiązania techniczne bazujące na systemie ”Polyphem-S”. Do 2000 r. odpowiednie propozycje zostały przekazane władzom ZEA.

W 2003 r. wstrzymano prace nad systemem ”Polyphem”.

W Polsce.

Ok. 2000 r. system ”Polyphem-S” był proponowany jako uzbrojenie perspektywicznej polskiej korwety wielozadaniowej.

Konstrukcja:
Pocisk rakietowy ”Polyphem-S” składa się z:
- czujników i awioniki do prowadzenia ataku. Kamera termowizyjna pocisku ma odbiornik z fazowaną matrycą czujników podczerwieni, pracującą w średnim zakresie fal podczerwonych. Czujnik optyczny jest zamontowany na stabilizowanej platformie i może być odchylany od osi podłużnej pocisku w płaszczyźnie poziomej i pionowej,
- głowicy bojowej, która składa się z kombinowanego ładunku z inteligentnym zapalnikiem,
- turboodrzutowego silnika marszowego, umieszczonego w środkowej części pocisku,
- powierzchni stabilizujących w środkowej oraz powierzchni sterowych w tylnej części pocisku,
- silnika startowego na stały materiał pędny, umieszczonego w tylnej części,
- wyposażony jest w laserowy wysokościomierz, pokładowy system pomiaru danych o locie i odbiornik GPS. Wszystkie sygnały odebrane przez czujniki pokładowe są transmitowane do komputera kierowania ogniem (KKO), poprzez przewód światłowodowy. Jednocześnie KKO może przesyłać niezbędne dane na pokład pocisku tą samą drogą.

Dane techniczne ”Polyphem-S” (wg [1]):
Długość- 3000 mm.
Masa-150 kg.
Prędkość startowa- 180 m/s, prędkość przelotowa max- 220 m/s, zasięg max- 60 km.

Źródło:

[1] Schneider A. ”Lekki system przeciwokrętowy Polyphem-S”. Nowa Technika Wojskowa nr 9/2000.
[2] Gyurösi M. ”Salon IDEX 2007”. Nowa Technika Wojskowa nr 5/2007.
blog comments powered by Disqus