LWD "Szpak 1", 1945

Projekt samolotu łącznikowo- dyspozycyjnego. Polska.
Projekt samolotu łącznikowo- dyspozycyjnego LWD ”Szpak-1”. (Źródło: Praca zbiorowa ”Konstrukcje Lotnicze Polski Ludowej”. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. Warszawa 1965)

W październiku 1944 r. w Lublinie, zostało utworzone Biuro Projektów i Studiów Ministerstwa Komunikacji, Poczt i Telegrafów. Kierownictwo biura konstrukcyjnego objął inż. Tadeusz Sołtyk. Otrzymał on polecenie zaprojektowania samolotu łącznikowo- dyspozycyjnego do przewozu delegatów rządowych, prasy i poczty do miejscowości nie posiadających jeszcze komunikacji. Samolot miał zabierać cztery osoby lub dwie i odpowiedni ładunek (o objętości ok. 1 m3).

W końcu października 1944 r. projekt wstępny samolotu ”Szpak 1” był gotowy i rozpoczęło się opracowywanie konstrukcji, możliwie jak najprostszej ze względu na ogromne trudności materiałowe i techniczne. Samolot miał być drewnianym dolnopłatem czteromiejscowym o prostokątnym skrzydle wspartym zastrzałami. Konstrukcja wykonana była prawie całkowicie z drewna sosnowego, które było ogólnie dostępne z dodatkiem niewielkiej ilości sklejki stolarskiej. Części metalowe z materiałów remanentowych.

Dwudźwigarowe skrzydło miało być wyposażone w klapy szczelinowe. Zastosowano profil płata NACA 23012, ponieważ był on jedynym, którego charakterysty­kę znaleziono w czasopiśmie Flugsport posiadanym przez inż. A. Sułkow­skiego. Okazał się zresztą tak dobry, że stosowano go później do prawie wszystkich prototypów. Pokrycie kadłuba, skrzydeł i sterów płócienne. Podwozie stałe. Do napędu miał służyć silnik M-11D o mocy 92 kW (125 KM) pochodzący, podobnie jak i wyposażenie z samolotu radzieckiego Polikarpow Po-2.

Budowę zapewniał zwykły zakład stolarski uzupełniony jedną tokarnią i aparatem spawalniczym. Warsztat rozpoczął wykonywanie żeberek skrzydła, gdy ofensywa styczniowa wyzwoliła stolicę i większość kraju. Biuro konstrukcyjne przeniosło się do zakładu stolarskiego w Łodzi, który stwarzał lepsze warunki pracy i większe możliwości, przyjmując nazwę Lotnicze Warsztaty Doświadczalne. W nowych warunkach zdecydowano nie realizować bardzo prostego ”Szpaka 1”, lecz zdobyć się na trudniejszą konstrukcję.

W lutym 1945 r. powstały w Łodzi pierwsze rysunki samolotu LWD ”Szpak 2”.

Konstrukcja:
Płat prostokątny o dwóch dźwigarach i kratowych żebrach z pokryciem płóciennym. Nosek usztywniony sklejką. Profil stały na całej długości płatów NACA 23012. Ze względu na stateczność samolotu zastosowano po raz pierwszy w Polsce skręcenie skrzydła, dając kąt natarcia mniejszy na końcach niż przy kadłubie (odpowiednio 5° i 3°.) Dałoby to moż­liwość przeciągania samolotu bez zwalania się na skrzydło przy przepada­niu. Przewidywano klapy szczelinowe na częściach przykadłubowych skrzydeł. Skrzydła wsparte dwoma parami równoległych zastrzałów.
Kadłub o prostokątnym przekroju oprofilowany listewkami, zaprojekto­wany był jako kratownica, ze względów oszczędnościowych wzmacniana sklejką jedynie w węzłach. Pokrycie podobnie jak i płatów płócienne. Kabina o czterech miejscach z wiatrochronem i osłoną miejsc tylnych. Dwa przednie fotele wyposażone w sterownice, gdyż przewidywano wykorzy­stanie samolotu do szkolenia. Dwa tylne wyjmowane w celu uzyskania prze­strzeni na bagaż.
Usterzenie wolnonośne o statecznikach krytych sklejką, a sterach płótnem.
Podwozie klasyczne, stałe. Dwukołowe podwozie główne, wymiary kół- 450x200. Amortyzacja sznurem gumowym. Konstrukcja z rur stalowych. Pod tylną częścią kadłuba płoza ogonowa.

Dane techniczne "Szpak 1" (wg [5]):
Rozpiętość- 10,0 m, długość- 8,0 m, wysokość- 2,17 m.

Galeria

  • LWD ”Szpak-1”, rysunek w rzutach. (Źródło: Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1939-1954”. Tom 5).

Źródło:

[1] Glass A. ”Samoloty PZL 1928-1978”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1980.
[2] Krzyżan M. ”Samoloty w muzeach polskich”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1983.
[3] Praca zbiorowa ”Konstrukcje lotnicze Polski Ludowej”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1965.
[4] Glass A., Kubalańca J. "Polskie konstrukcje lotnicze 1939-1954". Tom 5. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2013.
[5] Kocent-Zieliński E. "Łódzkie samoloty inżyniera Sołtyka". Wydawnictwo ZP Grupa Sp. z o.o.. Piekary Śląskie, 2010.
blog comments powered by Disqus