Potez 24, 1924

Samolot liniowy. Francja.
Prototyp samolotu liniowego Potez 24 A2 zbudowany w 1924 r. (Źródło: archiwum).

W 1924 r. został zbudowany w firmie Société des Aéroplanes Henry Potez prototyp samolotu liniowego Potez 24 A2, który miał być następcą samolotu Potez XV. Projekt został opracowany przez inż. Louisa Corollera.

Zastosowano w nim ulepszoną konstrukcję układu płatów- za­miast klasycznego dwupłata zastosowano układ półtorapłata. Samolot otrzymał też mocniejszy silnik. W samolocie można było łatwo montować dostępne wówczas 12- cylindrowe silniki w układzie W, chłodzone wodą o mocy do 340 kW (450 KM), np. Lorraine 12E "Courlis" lub Hispano-Suiza 12Ga. Zamiana silnika i łoża polegała jedynie na odłączeniu przewodów zasilających i sterujących oraz usunięcie czterech śrub.

Data pierwszego lotu Poteza 24 nie jest znana, ale odbył się on prawdopodobnie późnym latem 1924 r. Próby miały zakończyć się we wrześniu, ale uległy znacznemu wydłużeniu i zakończyły się 2.04.1925 r. Już pierwsze loty były niezwykle satysfakcjonujące, a osiągi samolotu były wyraźnie lepsze od osiągów Poteza XV. Pod koniec 1924 r. Potez 24 latał wspólnie z podobnym, ale większym typem Potez 25 A2. Po testach porównawczych obu samolotów w ośrodku w Villacoublay, wiosną 1925 r. Armée de l'air wybrała późniejszy model. Prace nad Potezem 24 zostały przerwane.

W Polsce.

W 1924 r. rozpoczęły się dostawy z Francji samolotów liniowych Potez XV. Już wówczas uważano, że samoloty te są za słabe i stają się już przestarzałe. Dlatego szefa Departamentu IV Żeglugi Powietrznej przez gen. bryg. pil. obs. F. L. Léveque rozpoczął poszukiwania jego następcy. Skła­niał się do zastąpienia ich przez samoloty Breguet XIX B2 (gdyż Potezy znacznie mu ustępowały, w szcze­gólności pod względem zabieranego ładun­ku bomb), decyzję uzależniając głównie od cen podanych przez producenta. W razie zaś gdyby te ostatnie okazały się zbyt wysokie, al­ternatywą stawał się zakup ulepszonych produktów Poteza, w pierwszym rzędzie- samolotów liniowych Potez 24 A2. O tych ostatnich strona polska otrzymała wówczas garść nieco bardziej szczegółowych informacji, przesłanych do Warszawy pismem z 4.07.1924 r. Dyrektora Generalnego Aeronautyki w paryskim Ministerstwie Wojny, gen. Henriego Dumesnila.

Szybkie rozstrzygnięcie kwestii zakupu nie było jednak możliwe. Potez 24 znajdował się w trakcie prób homologacyjnych, których zakończenie, planowane było na ostatnie dni września 1924 r. Ostatecznie zresztą próby owe uległy znacznemu wydłużeniu, a poddana im maszyna nigdy nie miała trafić do seryjnej produkcji, pozostając tylko stadium przejściowym w pracach nad jednym z najbardziej znanych płatowców wytwórni- Potez 25.

Konstrukcja.
Dwumiejscowy półtorapłat o konstrukcji drewnianej.
Skrzydła górne i dolne o obrysie prostokątnym, dolne skrzydło o mniejszej rozpiętości i mniejszej cięciwie. Oba skrzydła dwudźwigarowe, pokryte płótnem. Górne skrzydło trzyczęściowe: sekcja środkowa, zamontowana była do kadłuba za pomocą czterech pionowych rozpórek, krawędź spływu została wycięta w celu poprawy pola widzenia załogi. Dolne skrzydło dwuczęściowe, połączone z dolnymi podłużnicami kadłuba. Komora płatów jednoprzęsłowa, usztywniona dwoma parami równoległych, odchylonych na zewnątrz, duralowych rozpórek i usztywniona wykrzyżowanymi drutami. Długie i szerokie lotki znajdowały się tylko na górnym skrzydle.
Kadłub drewniany o obrysie prostokątnym z zaokrągloną górną częścią. Kratownicowy z wykrzyżowaniami z drutu. Łoże silnika wykonane z rur duraluminiowych. Przód pokryty blachą aluminiową, grzbiet oprofilowany kryty sklejką. Boki okryte częściowo sklejką, częściowo płótnem. Kabina odkryta, umieszczona poniżej wycięcia w górnym skrzydle.
Usterzenie w układzie konwencjonalnym. Statecznik poziomy o obrysie prostokątnym z szerokim sterem wysokości, zamontowany na grzbiecie kadłuba. Od dołu usztywniony za pomocą czterech zastrzałów, od góry- za pomocą dwóch drutów mocowanych do statecznika pionowego, Statecznik pionowy z dużym sterem kierunku.
Podwozie w układzie klasycznym, stałe. Podwozie główne dwukołowe. Oś podwozia zamontowana do kadłuba za pomocą prawie pionowych goleni przednich i skośnych goleni tylnych. Amortyzatory systemu opatentowanego przez firmę Potez umieszczone w rurach teleskopowych przednich goleni podwozia. Podwozie usztywnione za pomocą pojedynczej, skośnej rury. Płoza ogonowa z amortyzatorem gumowym.

Uzbrojenie- 2 ruchome karabiny maszynowe Lewis kal. 7,7 mm obserwatora.

Silnik- w układzie W, chłodzony cieczą typu Lorraine-Dietrich 12D o mocy 340 kW (450 KM).

Dane techniczne Potez 24 (wg [1]):
Rozpiętość- 14,0 (wg [2]- 12,94) m, długość- 9,0 (wg [2]- 8,2) m, wysokość- 3,7 (wg [2]- 3,42) m, powierzchnia nośna- 46,0 (wg [2]2- 44,0) m2.
Masa własna- 1480 (wg [2]- 1188) kg, masa startowa- 2380 (wg [2]- 1848) kg.
Prędkość max- 205 (wg [2]- 224) km/h, prędkość przelotowa- 182 km/h, pułap praktyczny- 5000 (wg [2]- 7300) m, zasięg- 800 km.

Galeria

  • Samolot liniowy Potez 24 A2 w widoku z przodu. (Źródło: archiwum).
  • Samolot liniowy Potez 24 A2 w widoku z tyłu. (Źródło: archiwum).
  • Potez 24 A2, rysunek w rzutach. (Źródło: archiwum).

Źródło:

[1] Уголок неба - Большая авиационная энциклопедия.
[2] Serryer J. "L'avion Henry Potez, 24 A 2". Les Ailes nr 168. 1924-09-11.
[3] "Le biplace Potez 24 A-2 a batis-moteurs interchageables". L'Aeronautique nr 65. 1924-10.
[4] "Le Potez 25". Seria Histoire de l'Aviation n°1. Wydawnictwo Lela Presse. 1996.
[5] Mazur Wojciech "Potez XXV". Seria "Wielki Leksykon Uzbrojenia" Tom 52. Wydawnictwo Edipresse Polska S.A. Warszawa 2014.

blog comments powered by Disqus