Weryha-Darewski statek powietrzny, 1902

Projekt pionierskiego statku powietrznego- sterowca. Polska / Rosja.
Urządzenie nośno-napędowe statków powietrznych J. Weryha-Darewskiego, znamienne ruchem okresowo-zmiennym łopat-płatów ruchomych, oferowane Ministerstwu Wojny Rosji. (Źródło: Januszewski S. ”Tajne wynalazki lotnicze Polaków: Rosja 1870-1917”).
W dniu 13.021902 r. Jerzy Wincenty Weryha-Darewski złożył Ministrowi Wojny Rosji ofertę wdrożenia projektu statku powietrznego zaopatrzonego w śmigło, które już wówczas stanowiło podstawę wniosku patentowego zgłoszonego na imię jego żony Wandy Seweryny. Uważał, że jego zastoso­wanie w dwójnasób zwiększy prędkość lotu znanych sterowców. W 1902 r. Darewski prosił Ministerstwo Wojny o pomoc w przyspieszeniu postępowania pa­tentowego oraz proponował zakup praw wynalaz­czych. W przypadku braku zainteresowania władz wojskowych jego projektem i odpowiedzi na ofertę do 1.08.1902 r. zastrzegał sobie możliwość sprzedaży i ujawnienia sekretu wynalazku innym osobom.

Ofer­ta jego nie zawierała początkowo żadnych danych odnośnie konstrukcji śmigła i układu zaopatrzonego weń statku powietrznego. Opis i rysunki dostarczył dopiero z początkiem czerwca 1902 r. Oceniający propozycję Oddział Elektrotechniczny Głównego Urzędu Inżynieryjnego Ministerstwa Wojny, w któ­rego gestii leżały wówczas problemy żeglugi po­wietrznej, nie był jednak wstanie ocenić korzyści praktycznych z zastosowania śmigła jego systemu, a to z uwagi na brak szczegółowych danych i obliczeń śmigła, których materiały dostarczone przez wynalaz­cę nie zawierały. Stąd też propozycję Darewskiego oddalono.

Do pomysłu swego śmigła Darewski powrócił w 1909 r. Uzyskał jego ochronę we Francji, gdzie 27 marca wydano mu patent wynalazczy nr 398.599, zgłoszony 18.01.1909 r. na udoskonalenie łopatek na­pędowych aerostatów.

Z memoriału patentowego wiemy, że proponował rozwiązanie układu i konstrukcji urządzenia nośno- napędowego, znamiennego ruchem okresowo- zmiennym łopat i tym, że w trakcie ruchu roboczego po­wierzchnie łopat ustawione są prostopadle do kierun­ku lotu, zaś podczas ruchu jałowego obracają się o 90°, eliminując do minimum wartość oporów szko­dliwych. Urządzenie napędowe złożone jest z ramy, na której zamocowano dwa przeciwległe położone łuki, na których ślizgają się osie prostokątnych w obrysie łopat o amplitudzie wychylenia rzędu 90°. Łuki ślizgowe to równocześnie mechanizm krzywko­wy z odpowiednimi wycięciami i sprężynami sterują­cy amplitudą ruchu posuwisto- zwrotnego osi łopat nośno-napędowych (płatów ruchomych) oraz zmianą kąta ich nastawienia w trakcie cyklu: ruch roboczy- ruch jałowy. Napęd urządzenia realizowany jest z silnika, którego tłoczysko wykonujące ruch posuwi­sto- zwrotny, połączone jest z osiami łopat za pośrednictwem dźwigni.

Proponując to rozwiązanie wyraźnie nawiązywał do tych propozycji, wyrastających jeszcze z ortopterycznej teorii lotu, które siłę ciągu Śmigla łączyły z możliwością wytwarzania odpowiedniej różnicy ciśnienia atmosferycznego po obu stronach po­wierzchni napędowej. Jej wartość uzależniona była od powierzchni łopaty, prędkości oraz częstotliwości jej ruchu. Różnicę wartości oporów łopat napędowych Darewski chciał uzyskać drogą zmiany kąta, pod jakim jego łopaty nośno- napędowe przecinają powie­trze.

Swój wynalazek zgłosił również powtórnie do opatentowania w Rosji. Jego Świadectwo Ochrony nr 43.638 jednak w 1914 r. oddalono, odmawiając wy­dania patentu. Skąpa informacja ze źródeł rosyjskich nie pozwala na stwierdzenie czy rozwiązanie przed­stawiane w 1911 r. w Urzędzie Patentowym Rosji dotyczyło analogicznego jak francuskie czy też sta­nowiło jego rozwinięcie.

Galeria

  • Jerzy Weryha Darewski- układ i działanie urządzenia nośno-napędowego typu płata ruchomego, 1909 r. (Źródło: Januszewski S. ”Tajne wynalazki lotnicze Polaków: Rosja 1870-1917”).

Źródło:

[1] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.
[2] Januszewski S. "Tajne wynalazki lotnicze Polaków: Rosja 1870-1917". Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej. Wrocław 1998.
blog comments powered by Disqus