Kuparentko balon, 1806-1808
W 1806 r. Jordaki Kuparentko zbudował balon na ogrzane powietrze (Montgolfierę), wykonany z klejonego papieru (z afiszów teatralnych), zaopatrzony w górną klapę i piecyk z płonącym łuczywem. Pierwszy lot z parku Foksal przy Nowym Świecie z czerwca 1806 r. omal nie zakończył się katastrofą. Balon zapalił się w powietrzu. Jak podaje A. Magier nieszczęściem fajerka z rozłożonym ogniem przez dno kraciaste przepuszczała roztopiona żywicę z łuczywa na głowę żeglarza w gondoli. Aeronaucie udało się jednak szczęśliwie wylądować, z wysokości wież kościoła św. Krzyża na drzewie, w ogrodzie przy pałacu Szymanowskich.
Kolejny lot balonu podobnej konstrukcji odbył się 6.12.1806 r. w Wilnie. Kuparenko osiągnął wówczas znaczną wysokość i wylądował w odległości ok. 10 km od miejsca startu. Trzeci lot zorganizowano w Warszawie 24.07.1808 r. z ogłoszenia prasowego wynika, że konstruktor, a równocześnie aeronauta, poważnie ulepszył swój balon. Lot trwał ok. 15 minut. Balon osiągnął wysokość ok. 1250 m. W trakcie lotu Kuparenko dokonał pomiarów temperatury nad Warszawą (pierwszych pomiarów meteorologicznych w Polsce) za pomocą przyrządów dostarczonych przez profesora Antoniego Magiera. Trzeci lot także obfitował w sensacje. W chwili otwarcia klapy wiatr zaczął rozrywać powłokę balonu. Statek, zbliżając się do ziemi, zaczął płonąć. Kuparenko jednak szczęśliwie spadł na piaszczystą ziemię pod Powązkami, uczepiony pochylonej gondoli, złamał jedynie nogę.
Jordaki Kuparenko był również organizatorem pokazu balonu prowadzonego z w Warszawie w końcu maja 1829 r. podczas uroczystości i zabaw dla ludu związanych z koronacją cara Mikołaja i na króla Polski (24.05.1829 r.) Na placu Ujazdowskiego (dzisiaj to teren Parku Ujazdowskiego), dla uświetniania tej uroczystości, przez kilka dni organizowano zabawy dla ludu. Zorganizowano również pokazy balonów na uwięzi i balonu wolnego, kierowanego przez Kuparenkę.
Źródło:
[1] Banaszczyk E. ”Karuzela pod gwiazdami”. Wydawnictwo Iskry. Warszawa 1960.[2] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.