Kuparentko balon, 1806-1808

Balony pionierskie. Polska.
Afisz z 1808 r. reklamujący lot balonowy Jordakiego Kuparentki w Warszawie (Źródło: ze zbiorów Bibliothèque nationale de France, département Estampes et photographie, sygn. FOL-IB-3).

W 1806 r. Jordaki Kuparentko zbudował balon na ogrzane powietrze (Montgolfierę), wykonany z klejonego papieru (z afiszów teatralnych), zaopatrzony w górną klapę i piecyk z płonącym łu­czywem. Pierwszy lot z parku Foksal przy No­wym Świecie z czerwca 1806 r. omal nie zakończył się katastrofą. Balon zapalił się w powietrzu. Jak podaje A. Magier nieszczęściem fajerka z rozłożonym ogniem przez dno kraciaste przepuszczała roztopiona żywicę z łuczywa na głowę żeglarza w gondoli. Aeronaucie udało się jednak szczęśliwie wylądować, z wysokości wież kościoła św. Krzyża na drzewie, w ogrodzie przy pałacu Szymanowskich.

Kolejny lot balonu podobnej konstrukcji odbył się 6.12.1806 r. w Wilnie. Kuparenko osiągnął wówczas znaczną wysokość i wylądował w odległości ok. 10 km od miejsca startu. Trzeci lot zorganizowano w Warszawie 24.07.1808 r. z ogłoszenia prasowego wynika, że konstruktor, a równocześnie aeronauta, poważnie ulepszył swój balon. Lot trwał ok. 15 minut. Balon osiągnął wysokość ok. 1250 m. W trakcie lotu Kuparenko dokonał pomiarów temperatury nad Warszawą (pierwszych pomiarów meteorologicznych w Polsce) za pomocą przyrządów dostarczonych przez profesora Antoniego Magiera. Trzeci lot także obfitował w sensacje. W chwili otwarcia klapy wiatr zaczął rozrywać powłokę balonu. Statek, zbliżając się do ziemi, zaczął płonąć. Kuparenko jednak szczęśli­wie spadł na piaszczystą ziemię pod Powązkami, uczepiony pochylonej gondoli, złamał jedynie nogę.

Jordaki Kuparenko był również organizatorem pokazu balonu prowadzonego z w Warszawie w koń­cu maja 1829 r. podczas uroczystości i zabaw dla ludu związanych z koronacją cara Mikołaja i na króla Pol­ski (24.05.1829 r.) Na placu Ujazdowskiego (dzisiaj to teren Parku Ujazdowskiego), dla uświetniania tej uroczystości, przez kilka dni organizowano zabawy dla ludu. Zorganizowano również pokazy balonów na uwięzi i balonu wolnego, kierowanego przez Kuparenkę.

Źródło:

[1] Banaszczyk E. ”Karuzela pod gwiazdami”. Wydawnictwo Iskry. Warszawa 1960.
[2] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.
blog comments powered by Disqus