Ostrzeniewski aparat pionowego startu i lądowania, 1914

Projekt pionierskiego aparatu latającego pionowego startu i lądowania. Polska / Rosja.
Schemat ideowy pionowzlotu wg Aleksandra Ostrzeniewskiego. (Źródło: Januszewski S. ”Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918”).
W 1914 r. w studium Opór w powietrzu zpado­chronów Aleksander Ostrzeniewski przedstawił kilka koncepcji aparatu pionowego startu i lądowania. Jeden z nich (typ I) wiązał ściśle z tłoczyskiem dwie płasko- wypukłe tarcze o obrysie prostokątnym. Tłoczysko, tłok i cylinder parowy łączyły się z podstawą aparatu opartą na czte­rech kołach. W chwili wpuszczenia pary, lub innego gazu, pomiędzy górną pokrywę cylindra a tłok, ten ostatni poruszał się w dół a tarcze wywierały nacisk na powietrze. Przy ich określonej prędkości ciśnienie powietrza równoważyło ciężar aparatu i na tłoku oraz tłoczysku unosiło go w górę, tak, że zawisał na swych tarczach. W sytuacji gdy gaz działał na dolną część cylindra prąc tłok w górę, żaluzjowo kryte po­wierzchnie łatwo przepuszczały powietrze, zmniejsza­ły opór i skracały czas trwania ruchu luźnego. Po jego zakończeniu gaz ponownie wywierał nacisk na górną część tłoka, ten szedł w dół, a w wyniku powtarzającej się akcji aparat unosił się w górę.

Typ II stanowił rozwinięcie i modyfikacje Typu I. Tarcze zastąpiono kilkulistną gwiazdą, której każde ramię stanowiło powierzchnię śrubową wrzynającą się w trakcie obrotu wirnika w powietrze i unoszącą układ w górę. Nie eliminowało to roli i funkcji płasz­czyzny poziomej oraz tłoka, tłoczyska i cylindra, lecz wyłącznie ich działanie wspomagało.

Typ III oparto na odrzucie powietrza z dysz ma­szyny pneumatycznej. Aparat łatający można pozba­wić powierzchni podtrzymujących, pozostawiając jedynie ustateczniające, bowiem aparat latający opar­ty na maszynie pneumatycznej unosiłby się w górę tylko na skutek siły odrzutu sprężanego powietrza.

Typ IV prezentował kilka wersji opartych na zasa­dzie siły odrzutu powietrza sprężanego w walcu, pary wodnej lub gazów wybuchowych. Kierowanie lotem realizowano drogą zmian kierunku działania stru­mienia. Rozwiązanie oparte na wykorzystaniu gazów wybuchowych Ostrzeniewski uważał za optymalne, ze względu na to, że ciśnienia gazów materyj wybu­chowych dochodzą do setek atmosfer, gdy tymczasem para wodna, powietrze itp.- dają ledwo i to z trudno­ścią poniekąd, tylko kilka lub kilkanaście atmosfer.

Propozycje te można traktować jako alternatywne w stosunku do innych, funkcjonujących już wówczas układów aerodyny. Ostrzeniewski, jako pierwszy w piśmiennictwie polskim, zwrócił na nie uwagę, kreśląc przy tym hipotetyczny kształt aparatów latają­cych opartych na zasadzie odrzutu.

Galeria

  • Maszyna pneumatyczna wg Aleksandra Ostrzeniewskiego. (Źródło: Januszewski S. ”Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918”).
  • Różne wersje odrzutowego statku powietrznego wg Aleksandra Ostrzeniewskiego. (Źródło: Januszewski S. ”Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918”).

Źródło:

[1] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.
[2] Januszewski S. "Tajne wynalazki lotnicze Polaków: Rosja 1870-1917". Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej. Wrocław 1998.
[3] Januszewski S. "Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2013.
blog comments powered by Disqus