Simon Antoine Jean L’Huillier (Lhuilier) urodził się 24.04.1750 r. w Genewie. Był synem Laurenta i Suzanne-Coustance Matte. Pochodził z rodziny złotników, francuskich hugonotów z Mâcon, osiadłej w końcu XVII w. w Genewie.

Matematyk, autor podręczników dla polskich szkół, członek Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych, nauczyciel domowy u Czartoryskich i Lubomirskich, profesor i rektor Akademii Genewskiej.

Przeznaczony przez rodziców do stanu duchownego, ukończył w 1766 r. akademickie Collège w Genewie jako pierwszy uczeń w swej klasie. To wyróżnienie zwróciło nań uwagę znacznie starszego kuzyna Georges-Louis Le Sage’a, wybitnego genewskiego matematyka i fizyka. Zaniechawszy myśli o stanie duchownym L’Huillier otrzymał wiele lekcji prywatnych, z których utrzymywał siebie i owdowiałą matkę.

Le Sage chciał przysposobić L’Huilliera na swego sekretarza naukowego, nie był jednak zadowolony z tej współpracy. Kiedy w 1775 r. Le Sage otrzymał prospekt konkursu na podręczniki dla szkół Komisji Edukacji Narodowej (KEN), zachęcił L’Huilliera, aby opracował podręcznik fizyki. L’Huilliera miał już za sobą debiut autorski w dziedzinie fizyki (Lettre en réponse aux objections élevées contre la gravitation newtonienne, Journal Encyclopédique 1773 nr z 1 i 15 II), zajął się jednak podręcznikiem matematyki, który ujął według metody nauczania Le Sage’a. Prospekt podręcznika matematyki bardzo pozytywnie oceniony przez wszystkich członków Tow. do Ksiąg Elementarnych, uzyskał nagrodę 150 dukatów (styczeń 1777 r.).

Równocześnie Adam Kazimierz Czartoryski zaangażował L’Huilliera jako nauczyciela dla swego 7- letniego syna Adama Jerzego. L’Huillier przybył do Warszawy 3.05.1777 r. Poza edukacją Adama pełnił również u Czartoryskich przez kilka lat obowiązki bibliotekarza. Początkowo czuł się w Polsce źle i patrzył na ten kraj oraz na dwór księcia krytycznie, z czasem jednak szczerze się przywiązał do swojej drugiej ojczyzny. Wrastał on w polskie środowisko i życzliwie obserwował niezwykle szybko postępujący proces kulturalnego odrodzenia kraju. Przebywając w Pałacu Błękitnym, Wołczynie i Puławach, serdecznie się zaprzyjaźnił z Czartoryskimi i ich otoczeniem (J. U. Niemcewicz, Józef Szymanowski, G. E. Groddeck, Skowrońscy, Józef Orłowski i in.). Zachwycał się inteligencją i charakterem młodego Adama, udzielał lekcji również jego siostrze Marii (późniejszej księżnej Wirtemberskiej) i młodszemu bratu Konstantemu. Z czasem zasmakował w życiu dworskim, jeździe konnej, polowaniach, kartach, zabawach towarzyskich. Układał wierszyki i szarady, brał udział w pałacowych przedstawieniach teatralnych. Wstąpił do warszawskiej loży masońskiej Bouclier du Nord, pośredniczył między warszawską gminą kalwińską a Genewą, rekomendował Szwajcarów w Polsce i przygotowywał w Szwajcarii teren dla polskich podróżników. Nawiązał przyjaźnie wśród warszawskiego mieszczaństwa.

Nagrodzony prospekt podręcznika matematyki bardzo dobrze odpowiadał wytycznym Tow. do Ksiąg Elementarnych. W 1777 r. L’Huillier oddał Towarzystwu podręcznik arytmetyki, w 1778 r. pierwszą część geometrii, w 1779 r. podręcznik algebry, a w 1780 r. drugą część geometrii. W 1778 r. ukazała się Arytmetyka dla szkół narodowych, która do 1819 r. doczekała się 18 wydań i była wznowiona jeszcze w 1841 r. Geometria dla szkół narodowych obejmowała dwa tomy i miała 4 wydania. Wreszcie Algebra dla szkół narodowych ukazała się w r. 1782 r. i była dwukrotnie wznawiana w początku XIX wieku. Porozbiorowe wydania podręczników L-a wychodziły przeważnie w Wilnie, co wypada łączyć z kuratorską działalnością księcia Adama. Opracowany dla KEN podręcznik algebry wydał później w dwóch tomach w języku niemieckim i francuskim. Dzięki podręcznikom L’Huilliera nauczanie matematyki w polskich szkołach średnich na przełomie XVIII i XIX w. stanęło na bardzo wysokim poziomie europejskim.

Na użytek nauczania uniwersyteckiego L’Huillier przekazał Towarzystwu do Ksiąg Elementarnych w październiku 1781 r. rękopis swego głównego dzieła w zakresie izoperymetrii: De relatione mutua capacitatis et terminorum figurarum, geometrice considerata: seu de maximis et minimis. Książka ta, dedykowana A. K. Czartoryskiemu, ukazała się z aprobatą KEN w Warszawie w 1782 r. W tym samym roku został L’Huillier powołany na członka Tow. do Ksiąg Elementarnych. W towarzystwie czynnie pracował (m. in. oceniał podręcznik fizyki M. Hubego) do jesieni 1783, po czym, w związku ze stałym jego pobytem w Puławach, zastępował go Paweł Czenpiński.

Gdy z początkiem 1784 r. młodzi Czartoryscy- Adam, Konstanty i Marianna (inicjatorka) - utworzyli w Puławach Wielką Radę Balonową, w zabawie tej uczestniczyli również Franciszek Sapieha, Stanisław Ciesielski, Aleksandra i Konstancja Narbuttówne, Madelaine Petit- guwernantka, Wincenty Lessel, Józef Orłow­ski, Ignacy Ciepliński, Piotr Borzęcki, Wawrzyniec Schmuk, Marianna Przebendowska, Ludwik d’Auvigny, społeczność Puław (w fazie puszczania balonu w powietrze) oraz Simon L’Huillier, który objął kie­rownictwo techniczne i opracował projekt balonu, którego wzlot miał dostarczyć rozrywki zgromadzonemu w Puławach towarzystwu. Zbudowano balon typu Montgolfier, który wypuszczono w powietrze umieszczając w koszu kota.

W czasie swego pobytu w Polsce wydał kilka rozpraw w wydawnictwach akademii w Berlinie i w Petersburgu, przeważnie w zakresie interesujących go wówczas problemów izoperymetrycznych. W 1785 r. podjął dyskusję w sprawie miar i wag, którymi zajmował się sporo i w swoich podręcznikach. W owym czasie podjął pracę konkursową dla Akademii Berlińskiej na temat teorii nieskończoności. W grudniu 1785 r. Izabella Czartoryska posłała rękopis L’Huilliera do jednego ze swoich berlińskich korespondentów. Praca ta została w 1786 r. nagrodzona (wśród 30 konkurentów) i wydana przez Berlińską Akademię (Exposition élémentaire des principes des calculs supérieurs…, Berlin 1786 r.). Było to główne dzieło L-a z zakresu rachunków wyższych, do którego nawiązał w późniejszej pracy Principiorum calculi differentialis et integralis expositio elementaris…, Tubingae 1795 r.). Wreszcie pod koniec swego pobytu w Polsce przygotował dzieło, które go stawia w rzędzie współtwórców poligonometrii. Wydał tę pracę w Genewie (Poligonométrie ou de la mesure des figures rectilignes…, Genève 1789). Działalność naukowa prowadzona w Polsce przyniosła L’Huillierowi tytuły członka korespondenta akademii w Petersburgu i Berlinie.

L’Huillier nie kwapił się z powrotem do swojej ojczyzny, na co składały się i względy natury politycznej. Związany ze stronnictwem demokratycznym, na wieść o zamieszkach w 1782 r. uzyskał urlop od Czartoryskich i pospieszył do Genewy. Ale po wspartym francuską interwencją oligarchicznym przewrocie niezwłocznie wrócił do Polski głęboko zniechęcony do swego rodzinnego miasta. Jego przyjaciele byli na wygnaniu lub prześladowani, a on sam uważał się za emigranta politycznego. Republikańsko- patriotyczna atmosfera panująca w Puławach odpowiadała nastawieniu L’Huilliera, który coraz bardziej się przejmował losami swojej nowej ojczyzny. Chętnie godził się na przedłużanie kontraktu, choć młody Adam ukończył już w 1787 r. edukację. Czartoryscy chcieli go zatrzymać na stałe, do powrotu ponaglał jednak Le Sage, który nie mógł sobie poradzić ze swoimi rękopisami. Dn. 3.08.1788 r. opuścił Puławy. Przez Berlin (gdzie uroczyście podejmowała go Akademia) i Tybingę przyjechał w październiku do Genewy. Nowe nieporozumienia z Le Sagem sprawiły, że swój wyjazd z Polski uznał za pomyłkę. Ale po rewolucji z lutego 1789 r., w której wziął aktywny udział, odnalazł się w swojej ojczyźnie.

W zimie 1789/1790 wykładał elementy geometrii dla rzemieślników, ale nie chciał podejmować stałej pracy. Proponowana katedra filozofii nie odpowiadała mu, zamierzał podróżować i uważał się za człowieka zamożnego. U Czartoryskich zarobił ok. 7 000 dukatów, ale znaczną część z tego miał w przyszłości stracić na skutek upadłości banków warszawskich. W lecie 1790 r. towarzyszył Izabelli i Adamowi Jerzemu Czartoryskim w podróży do Anglii. Zapewne wówczas uzyskał członkostwo Royal Society. Na wiosnę 1791 r. zaangażował się, za pośrednictwem Le Sage’a, u Elżbiety Lubomirskiej jako nauczyciel jej wychowanka Henryka Lubomirskiego. Z Lubomirskimi przebywał w Wiedniu i w Galicji (Łańcut). Ubolewał, że na skutek uprzedzeń księżnej marszałkowej do Konstytucji 3 maja nie może się znaleźć w Warszawie. Raziła go nieprzejednana wrogość Lubomirskiej do rewolucji francuskiej. Myślał o tym, aby osiąść na stałe w Polsce, ale wypadki polityczne (Targowica) przekreśliły te rachuby.

W pierwszych miesiącach 1793 r. rozstał się z Lubomirskimi i wrócił do Genewy. W tym samym roku został wybrany do Zgromadzenia Narodowego i Rady Przedstawicielskiej. Na tych publicznych funkcjach zajmował się sprawą wprowadzenia systemu metrycznego, zwalczaniem analfabetyzmu, a zwłaszcza zagadnieniem prawa wyborczego. W tej sprawie ogłosił broszurę Examen du mode d’élection proposé à la Convention Nationale de France en février 1793 et adopté à Genève (Genève 1794). Przez czas pewien przebywał w Tybindze. Odrzucił propozycję objęcia katedry wyższej matematyki w Leydzie, ale został honorowym profesorem tamtejszego uniwersytetu. Osiadł na stałe w Genewie, gdy po przejściu Louis Bertranda na emeryturę powołano go na katedrę matematyki w Akademii Kalwina (1795 r.). W r. 1798 został rektorem i jako ostatni rektor starej akademii pełnił ten urząd w czasie anektowania Genewy do Francji. W r. 1799 r. został powołany przez władze francuskie do komisji mającej zreformować uniwersytet stosownie do systemu francuskiego. W 1802 r. został wybrany prorektorem. Po reorganizacji uniwersytetu genewskiego w jedną z akademii Uniwersytetu Cesarskiego podzielono w 1809 r. katedrę matematyki na katedry matematyki stosowanej i czystej (tę ostatnią otrzymał L’Huillier), a w toku następnej reorganizacji z 1820 r. (rozdzielenie algebry i geometrii) L’Huillier został na katedrze geometrii. Niestrudzone nowatorstwo L’Huilliera przysparzało mu zatargów z francuskimi władzami szkolnymi. Popadał też starzejący się i nieco zdziwaczały profesor w konflikty z uczniami i bywał przedmiotem niewybrednych studenckich psikusów. W 1823 r. przeszedł na emeryturę. Jako profesor uniwersytetu wykształcił wielu uczniów, wśród których najwybitniejszym był Charles François Sturm.

W okresie genewskim zajmował się L’Huillier głównie rachunkiem prawdopodobieństwa i geometrią. Wciąż wiele publikował w wydawnictwach różnych akademii. W całej jego twórczości przewija się troska o miejsce matematyki w ogólnej kulturze. Zaopatrując swe podręczniki historycznymi zarysami, a swe traktaty obszernymi analizami stanu badań, wyróżnił się jako historyk matematyki. Ostatnie jego wielkie dzieło to Elements d’analyse géométrique el d’analyse algébrique, appliqués à la recherche des lieux géométriques (Paris 1809), w którym rozwinął poglądy R. Simsona, podając liczne własności prostej i okręgu koła jako miejsc geometrycznych. Książkę tę dedykował swojemu wychowankowi A. J. Czartoryskiemu. Chciał tym sposobem wciągnąć ówczesnego carskiego dygnitarza w swą walkę w obronie geometrii przeciw szkodliwej dominacji algebry, którą przypisywał francuskiemu imperializmowi rozciągającemu się na dziedzinę nauki. Korespondencję z Czartoryskim utrzymał do 1819 r. Obok spraw osobistych (starania finansowe w związku z likwidacją upadłości polskich banków, zabiegi o pozyskanie polskich uczniów dla siebie i swego syna) poruszał zagadnienia naukowe (potrzeby Uniwersytetu Wileńskiego) i polityczne. Interesował się losami swojej drugiej ojczyzny, bolał nad jej nieszczęściami, snuł paralele między Polską a Genewą, które obie uległy obcej przemocy. W 1817 r. posłał Czartoryskiemu rękopis swego poematu o bohaterskich walkach Polaków o wolność. W 1819 r. został powołany na członka korespondenta Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie.

Simon Antoine Jean L’Huillier  zmarł 28.03.1840 r. w Genewie. Z małżeństwa z Marie Cartier pozostawił córkę Jacqueline Marie i syna Jacques François, adwokata.

Konstrukcje:
Balon z Puław (Wielka Rada Balonowa w Puławach), 1784, balon pionierski na ogrzane powietrze.