Lebied LM-1, 1915

Wodnosamolot lub samolot rozpoznawczy. Rosja.
Wodnosamolot Lebied LM-1 w czasie prób. (Źródło: archiwum).

Równocześnie z realizacją samolotów Liebied "Rosyjski Albatros" dla armii, w zakładzie Towarzystwo Akcyjne Żeglugi Powietrznej W. A. Lebiediew podjęto ich budowę także dla lotnictwa morskiego. W styczniu 1915 r. W. A. Lebiediew zwrócił się do Morskiego Sztabu Generalnego Ministerstwa Morskiego z ofertą budowy dwóch „Rosyjskich Albatrosów” w wersji wodnosamolotu dalekiego rozpoznania. Samoloty miały otrzymać wymienne podwozie kołowe lub pływakowe i miały być zdolne do podjęcia lotu bojowego w prze­ciągu 6 h.

Ofert została przyjęta i Witold Jarkowski rozpoczął opracowywanie dokumentacji technicznej wodnosamolotu. Okazało się jednak, że proste wyposażenie „Rosyjskich Albatrosów” w pływaki nie spełni wymagań marynarzy. Niewielka pojemność zbiorników paliwa i niewielki udźwig nie gwarantowały wykonywania długotrwałych lotów nad morzem. Należało zdecydo­wanie powiększyć pojemność zbiorników i udźwig samolotu. Również silnik Mercedes o mocy 74 kW, był zdecydowanie za słaby.

Witold Jarkowski zwrócił uwagę na obiecane Rosji przez Anglię dwurzędowe silniki w układzie V typu Sunbeam o mocy 110 kW  (150 KM). Jarkowski był zmuszony przeprojektować samolot, który w nowej wer­sji z tym silnikiem, zyskał miano Lebied LM-1 (tj. Lebiediew- Morski- Pierwszy). Kontrakt na dostarczenie dwóch wodnopłatów został zawarty w kwietniu 1915 r. z terminem realizacji do 15.04.1915 r. Nie udało się go jednak dotrzymać mimo, że budowę samolotu podjęto już w lutym. Jarkowski, czego nie przewidziano, zmuszony był do modernizacji kadłuba i podwozia oraz wielokrotnych zmian konstrukcji i formy pływaków. Dodatkowo opóźniła się dostawa silników lotniczych z Anglii. Witold Jarkowski brał w tym czasie pod uwagę możliwość instalacji amerykańskiego silnika Curtiss o mocy 118 kW (160 KM). Jednak nie udało się pozyskać tego silnika. Stąd montaż samolotu LM-1 zakończono dopiero w lipcu 1915 r., gdy do Rosji przybyły silniki Sunbeam.

LM-1 odpowiadał w ogólnej sylwetce lądowej wersji „Rosyj­skiego Albatrosa”, ale różnił się od niego wymiarami. Typ płatów zy­skał oznaczenie „skrzydła nr 4”. Pojemność zbiorników paliwa pozwalała na 6-cio godzinny lot. Wodnopłat przeznaczono dla prowadzenia zwiadu lotniczego dla potrzeb Lotniczej Stacji Morskiej w Batumi. Jednak przekazanie samolotu zamawiającemu prze­dłużało się. Powodem opóźnień była zła praca silnika Sunbeam. Loty próbne podjęto w sierpniu, ale dopiero 24.10.1915 r. przekazano samolot Flocie. Później LM-1 wielokrotnie startował z powierzchni Zalewu Fińskiego i osiągał pułap 500 m w cza­sie 11,5 minuty z pełnym obciążeniem 360 kg.

Mimo dobrych charakterystyk techniczno- lotnych LM-1 nigdy nie został przeka­zany oddziałom bojowym Floty. Nie udało się opanować kaprysów silnika. Jarkowski rozważał nawet za­mianę tego silnika na francuski Renault, ale silnik o mocy 162 kW (220 KM) okazał się za ciężki dla wodnopłata. W międzyczasie w 1915 r. czarnomor­skie lotnictwo wyposażono w łodzie latające i uznano, że wodnopłaty pływakowe będą mało przydatne. LM-1 krótko eksploatowano w charakterze samolotu szkolnego piotrogrodzkiej Oficerskiej Szkoły Lotniczej.

Drugi zamówiony wodnosamolot nigdy nie trafił do Floty. W styczniu 1917 r. został dostarczony, na podwoziu kołowym, dla Armii. Służył w oddziale lotniczym twierdzy morskiej im. cara Piotra Wielkiego w Rewelu.

W Polsce.

Konstruktorami samolotu Lebied LM-1 byli Polacy: dyrektor firmy Witold Jarkowski oraz kierownik biura konstrukcyjnego Leopold Szkulnik.

Konstrukcja.
Dwumiejscowy dwupłat o konstrukcji drewnianej.
Skrzydła o konstrukcji drewnianej. Pokrycie z płótna. Komora płatów trójprzęsłowa.
Kadłub o konstrukcji drewnianej. Pokrycie z płótna. Po bokach kadłuba rozmieszczono chłodnice wodne. Za silnikiem usytuowano zbiornik paliwa, a za nim w tandem roz­mieszczono kabiny obserwatora, a w tyle pilota. Kabiny odkryte. Między kabinami montowano drugi zbiornik paliwa. Podwozie pływakowe, składające się z dwóch pływaków głównych umieszczonych pod dolnym płatem oraz pływaka pomocniczego z tyłu kadłuba. W wariancie lądowym- podwozie klasyczne stałe.

Uzbrojenie- 1 ruchomy karabin maszynowy, zamontowany w kabinie obserwatora.

Silnik- dwurzędowy w układzie V typu Sunbeam o mocy 110 kW  (150 KM).

Dane techniczne LM-1 (wg [2]):
Rozpiętość- 15,1 m, długość- 10,5 m, wysokość- 3,6 m, powierzchnia nośna- 49,1 m2.
Masa własna- 1090 kg, masa startowa- 1455 kg.
Czas wznoszenia na 500 m- 11’ 30”.
Prędkość max- 128 km/h. prędkość przelotowa- 104 km/h, pułap- 2800 m, czas lotu- 2 h 50 min. (wg [1]- do 6 h).

Galeria

  • Lebied LM-1 w widoku z przodu. (Źródło: archiwum).
  • Lebied LM-1, rysunek w rzutach . (Źródło: www.airwar.ru).

Źródło:

[1] Januszewski S. ”Witold Jarkowski. Inżynier aeronauta- pionier lotnictwa”. Politechnika Wrocławska. Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2006.
[2] Уголок неба - Большая авиационная энциклопедия.

blog comments powered by Disqus