Bronisławski samolot, 1910
Pierwszy patent na samolot zgłosił w Belgii 27.06.1910 r. i uzyskał nań patent Nr 227, 129. Przedstawiono w nim system sterowania lotem samolotu drogą przemieszczenia płata nośnego. Aby dokonać zmiany wysokości lotu, wynalazca proponował dokonanie obrotu płata wokół jego osi poziomej, zwiększając lub zmniejszając kąty natarcia. Celem zaś zmiany kierunku lotu i sterowania nim w płaszczyźnie poprzecznej- przechylanie płata nośnego wokół jego osi pionowej. Bronisławski wskazywał, że manewry płatem mogą być przy tym wzajemnie zsynchronizowane. Płat nośny opierał na jednej lub kilku równoległobocznych ramach, które osadzał względem kadłuba samolotu przegubowo, względem dwu osi poziomej i pionowej. Konstrukcję nośną płata łączył ze sterownicą w ten sposób, że przesuwając ją do przodu lub tyłu płat. obracał się kątowo wokół swej osi poziomej, a równocześnie przemieszczał liniowo do przodu lub tyłu. Przechylając sterownicę pochylał płat poprzecznie do osi podłużnej samolotu.
System ten Bronisławski opracował z myślą o stosowaniu go w samolotach dowolnego typu: jedno- lub wielopłatowych, zbudowanych w układzie normalnym, tandemu lub kaczki (w każdym przypadku stateczniki poziomy i pionowy osadzał nieruchomo). W patencie Bronisławski prezentował swój pomysł na przykładzie samolotu dwupłatowego typu kaczki, w którym górny płat był stały, zaś dolny, ruchomy, pełnił równocześnie funkcje usterzenia wysokości i kierunku. Podkreślał przy tym, że możliwa jest adaptacja tego rozwiązania w odniesieniu do jednego z płatów, kilku lub wszystkich w przypadku samolotu wielopłatowego. Idea zawarta w patencie była racjonalna. Sterowanie płatem frapowało wówczas konstruktorów, powstawało wiele pomysłów w różny sposób je rozwiązujących. Wiele z nich było wdrażanych, a sterowanie płatem nośnym zyskało popularność w latach międzywojennych, kiedy to szeroko sięgali ku tej idei twórcy lekkich samolotów typu Mignet HM-14 "Pou-du-Ciel".
Bronisławski nie zrealizował swego pomysłu. Porzucił go na rzecz rozwiązania prostszego, o mniejszym stopniu komplikacji, które zostało zastosowane w samolotach Bronisławski I i Bronisławski II.
Galeria
Źródło:
[1] Januszewski S. "Stabilizatory Bronisławskiego". Lotnictwo Aviation International nr 1/1991.
[2] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.
[3] Januszewski S. "Wynalazki lotnicze Polaków 1836- 1918". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2013.