Motopalloni Frenati, 1926
W latach międzywojennych do obserwacji lotniczej nadal wykorzystywano aerostaty na uwięzi. Celem utrudnienia z góry zaplanowanego ataku lotniczego na stosunkowo łatwy cel, jaki stanowił nieruchawy balon, często zmieniano jego stanowisko. W czasie przemieszczania aerostatu z jednego odcinka frontu na drugi dokonywano zawsze dość trudnego i powolnego przejścia, podczas którego balon był prowadzony przez kolumnę marszową utrzymującą go na linach manewrowych i przeszkodowych. Przeciętna szybkość marszu wynosiła 3- 4 km/h. Niekiedy balon holowano na linie dźwigarki. Żółwie tempo transportu poważnie ograniczało aktywność pododdziałów.
Dla zwiększenia szybkości operacji zaczęto stosować w balonach obserwacyjnych wymienne gondole, podwieszane na czas lotu i zaopatrzone w silnik o mocy 29- 44 kW (40- 60 KM) oraz w dodatkowe usterzenie. Przeobrażenie balonu na uwięzi w miniaturowy sterowiec ułatwiało jego użycie, ponieważ mógł on unosić się o własnych siłach, przelatując nad powierzchnią terenu z prędkością 30- 50 km/h. Dawało to dziesięciokrotny wzrost szybkości w porównaniu z dotychczasowym sposobem przemieszczania balonu. Lot mógł odbywać się przy prędkości wiatru 7- 8 m/sek. i na pułapie dochodzącym do 500 m. Po wylądowaniu na miejscu przeznaczenia gondolę z silnikiem odczepiano, po czym mały sterowiec przekształcał się znów w zwykły balon na uwięzi.
Pomysł zmotoryzowania balonu obserwacyjnego należy do Włochów. W 1925 r. na zamówienie armii wytwórnia Aerostatica Avorio Societa in Accomandita zbudowała prototyp motobalonu konstrukcji majora Avorio. W celu zwiększenia ruchliwości balonu obserwacyjnego AP (Avorio Palloni), w czasie jego przemieszczania do lin podwieszenia mocowano dwuosobową, aluminiową gondolę, wyposażoną w sześciocylindrowy silnik Anzani o mocy 29 kW (40 KM). W ten sposób powstał silnikowy balon obserwacyjny na uwięzi Motopalloni Frenati. Przystosowanie balonu do przemieszczania w powietrzu, polegające głównie na zmianie kosza na gondolę i doczepieniu statecznika, zajmowało żołnierzom godzinę.
Prototyp wykonał szereg udanych lotów wzbudzając zrozumiałe zainteresowanie za granicą. Prób z motobalonem Motopalloni Frenati dokonywano również w Czechosłowacji.
Również we francuskich zakładach Societe Zodiac w Puetaux (Seine), pod koniec lat 1930- tych, opracowano nowy model, a następnie wyprodukowano serię motobalonów Observationsballon Type Z dostarczonych przed samą wojną armii francuskiej.
W Polsce.
Jeden egzemplarz motobalonu Motopalloni Frenati zamierzano także sprowadzić do Polski. W wyniku względnej stabilizacji stosunków międzynarodowych zainteresowanie motobalonem następnie zmalało.
W połowie lat 1930- tych, wobec ponownej groźby konfliktu koncepcja budowy balonu obserwacyjnego zaopatrzonego w silnik znów odżyła. W Wytwórni Balonów i Spadochronów został zbudowany wówczas motobalon WBS Motobalon (BD-434).
Źródło:
[1] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939”. Wyd. Bellona. Warszawa 2003.[2] Kozak Z., Moszumański Z., Szczepański J. ”Wytwórnia Balonów i Spadochronów”. Seria ”Zarys Historii Wojennej Pułków Polskich w Kampanii Wrześniowej”. Oficyna Wydawnicza Ajaks. Pruszków 2008.
[3] Morgała A. "Motobalon WWBiS". Skrzydlata Polska nr 7/1963.