Platt- LePage XR-1, 1941
(Platt- LePage PL-3)

Śmigłowiec doświadczalny. USA.
Śmigłowiec doświadczalny Platt-LePage XR-1 podczas prób. (Źródło: archiwum).
Na początku 1938 r. amerykański przemysłowiec i inżynier lotnictwa Wynn Laurence LePage, pod wrażeniem właściwości niemieckiego śmigłowca Focke-Wulf Fa-61, zakupił prawa licencyjne na jego produkcję w USA. W tym samym roku założył firmę Platt- LePage Aircraft Corporation, która przystąpiła do realizacji przedsięwzięcia.

W 1939 r. opracowany został projekt śmigłowca PL-1, a na jego bazie udoskonalony Platt- LePage PL-3. W 1940 r. projekt został zwycięzcą w konkursie na dostawę śmigłowca dla US Army Air Force. Otrzymał wówczas wojskowe oznaczenie XR-1. Śmigłowiec został opracowany z poprzecznym układem wirników nośnych, wzorowanym na śmigłowcach Fw-61 i Focke- Achgelis Fa-223 konstrukcji Heinricha Focke. Konstruktorzy XR-1 dodali pewne własne modyfikacje w jego konstrukcji.

W lipcu 1940 r. zawarto kontrakt na budowę prototypu, który został ukończony w kwietniu 1941 r. Po przeprowadzeniu testów naziemnych, śmigłowiec wykonał pierwszą próbę lotu na uwięzi w dniu 12.05.1941 r. Dopiero 23.06.1941 r. dokonał pierwszego swobodnego lotu na wysokości ok. 1 m, czas lotu wynosił ok. 30 sekund. W czasie dalszych prób okazało się, że prototyp wykazuje wiele wad, m.in. ze statecznością i sterowaniem w locie oraz rezonansem płatowca. Śmigłowiec poddano modyfikacji w celu wyeliminowania wad, czego jednak do końca nie udało się zrealizować. W 1943 r. po wyeliminowaniu najważniejszych wad XR-1 został przekazany dla USAAF w celu przeprowadzenia prób, stając się pierwszym śmigłowcem testowanym przez Siły Powietrzne. W lipcu 1943 r. prototyp został rozbity. Jego remont trwał cały rok, jego próby zostały wznowione latem 1944 r.

W maju 1943 r. został oblatany drugi, ulepszony prototyp XR-1A. Testy w locie wykazały, że posiada lepsze osiągi od XR-1, jednak jego wady nadal nie zostały wyeliminowane. 26.10.1944 r. śmigłowiec został uszkodzony i sprzedany na złom.

W 1944 r. firma otrzymała zamówienie na budowę 7 egz. przedseryjnych YR-1A.  Ze względu na kłopoty techniczne i finansowe firma nie była w stanie zrealizować zamówienia. Dodatkowo konkurencyjny śmigłowiec Sikorsky XR-4 okazał się znacznie lepszy. Wszystko to sprawiło, że zamówienie zostało anulowane w kwietniu 1945 r.

W 1946 r. opracowany został projekt dwusilnikowej wersji cywilnej Platt- LePage PL-9. Do jego realizacji jednak nie doszło.

W międzyczasie, były pilot testowy firmy, Lou Leavitt, nabył uszkodzony prototyp XR-1A i przywrócił do stanu lotnego. Założył firmę Helicopter Air Transport, w której zamierzał szkolić pilotów śmigłowców. Firma jednak szybko upadła i XR-1A został zakupiony przez Franka Piaseckiego. Planował on na jego bazie opracować przemiennopłat Piasecki PA-2B.

W Polsce.

W 1940 r. Frank Piasecki rozpoczął prace w firmie Platt- LePage Aircraft Corporation przy projekcie śmigłowca XR-1. Twórcy XR-1 wprowadzili w jego konstrukcji nowe rozwiązania, m.in. mechanizm różnicowy w napędzie wirników nośnych. Piasecki skrytykował to rozwiązanie przeczuwając, że nie sprawdzi się ono w śmigłowcu, czym naraził się kierownictwu firmy i pod koniec 1940 r. odszedł z niej. Jego obawy dotyczące mechanizmu różnicowego były słuszne- dwa prototypy XR-1 uległy rozbiciu z powodu jego awarii.

Konstrukcja.
Dwumiejscowy śmigłowiec o konstrukcji metalowej.
Wirniki nośne umieszczone były na dwóch wysięgnikach o kształcie skrzydeł, których zadaniem było wytworzenie dodatkowej siły nośnej w czasie lotu do przodu. Każdy wirnik składał się z trzech łopat.
Kadłub śmigłowca zbudowany jako kratownica z rur stalowych. Pokrycie z płótna. Kabina zakryta.
Usterzenie ogonowe typu samolotowego, składające się ze usterzenia pionowego i poziomego.
Podwozie trójkołowe, stałe.

Silnik- gwiazdowy Pratt & Whitney R-985-AN-1 o mocy 340 kW (450 KM) umieszczony w kadłubie.

Dane techniczne XR-1A (wg [2]):
Średnica wirnika- 9,6 m, rozpiętość- 19,81 m, długość- 8,94 m, wysokość- 2,74 m.
Masa całkowita- 2145 kg.
Prędkość max- 177 km/h.

Galeria

  • Wersja śmigłowca Platt-LePage XR-1A w locie. (Źródło: USAAF).

Źródło:

[1] Glass A., Kubalańca J. "Polskie konstrukcje lotnicze 1939- 1954". Tom 5. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2013.
[2] Lambermont, Paul Marcel "Helicopters and Autogyros of the World". Philosophical Library, London 1958.
blog comments powered by Disqus