Aérospatiale SA 330 "Puma", 1965

W Polsce.
Tadeusz Ciastuła pracował w firmie Westland w Yeovil, m.in. brał udział w dostosowaniu do potrzeb brytyjskich śmigłowca "Puma" produkowanego na licencji francuskiej.
Konstrukcja SA330J / SA330L.
Jedno wirnikowy śmigłowiec w układzie klasycznym o konstrukcji metalowej z zastosowaniem tworzyw sztucznych. Załoga- 2- 3 osoby. W ładowni można transportować 16 (max- 20) żołnierzy lub 6 rannych na noszach. Na podwieszeniu zewnętrznym można transportować ładunki o masie do 3200 kg. Wersja cywilna SA 330J może być dostosowana do transportu 17, 20 lub 8- 12 pasażerów (w wariancie VIP).
Wirnik czterołopatowy o konstrukcji konwencjonalnej z przegubowym mocowaniem łopat do piasty i z integralnym hamulcem. Tarcza sterująca (połączona dźwigniami z łopatami) jest wychylana za pomocą siłowników hydraulicznych. Łopaty laminatowe z dźwigarem rowingowym, pokryciem z laminatu wzmocnionego tkaniną szklaną i węglową oraz wypełniaczem ulowym typu mothopren.
Kadłub o konstrukcji półskorupowej. Kabiny zakryte.
Wirnik ogonowy, z prawej strony kadłuba, pięciołopatowy z przegubami w płaszczyźnie prostopadłej do płaszczyzny wirowania
Podwozie trójpodporowe, chowane w locie.
Napęd- 2 silniki turbowałowe Turboméca "Turmo IVC" o mocy 1175 kW (1598 KM) każdy.
Przeniesienie napędu- przekładnia główna usytuowana na grzbiecie kabiny za silnikami ma 5 stopni. Działanie dwóch zespołów zostaje zsynchronizowane na głównym wale za pomocą mechanizmów wolnego koła. Wirnik ogonowy napędzany poprzez dwie przekładnie przy końcu belki ogonowej.
Dane techniczne SA 330J / SA 330L (wg [2]):
Średnica wirnika nośnego- 15,08 m, długość całkowita (z obracającymi się wirnikami)- 18,21 m, długość kadłuba- 14,82 m, wysokość- 5,14 m.
Masa własna- 3590 kg, masa startowa- 7400 kg.
Max prędkość przelotowa- 258 km/h, prędkość wznoszenia max- 6,1 m/s, pułap zawisu (bez wpływu ziemi)- 1700 m, zasięg- 550 km.
Źródło:
[1] Glass A., Kubalańca J. "Polskie konstrukcje lotnicze 1939- 1954". Tom 5. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2013.[2] (T.K.) "Wielozadaniowy śmigłowiec transportowy Aérospatiale SA330 Puma (wersje SA330J i L)". Skrzydlata Polska nr 14/1979.