PZL MXX "Leaper", 1990

Projekt ultralekkiego samolotu rolniczo-patrolowego oraz szkolno-rekreacyjnego. Polska.
Projekt ultralekkiego samolotu rolniczo-patrolowego PZL MXX ”Leaper”. (Źródło: ze zbiorów Jarosława Rumszewicza).
W 1990 r. mgr inż. Jarosław Rumszewicz zaprojektował niewielki, laminatowy samolot rolniczo-patrolowy "Leaper"o udźwigu ok. 100 kg ładunku. Właściwie nie chodziło tu o nowy samolot, lecz raczej o doświadczalną konstrukcję laminatową traktowaną jako "wprawkę" w laminatach dla wydziałów produkcyjnych WSK PZL Mielec. Zakłady te nie wykonywały wówczas żadnych laminatowych elementów nośnych (ani szklanych, ani węglowych) i nie miał przystosowanych służb produkcyjnych do tego celu. Wykonywano jedynie laminatowe owiewki, elementy tapicerki do PZL An-28 oraz inne nienośne detale do innych wyrobów. Zakłady były jednak wyposażone w autoklaw do wielkoseryjnej produkcji laminatów pod ciśnieniem.

Jarosław Rumszewicz doprowadził do zorganizowania dwutygodniowego kursu teoretyczno-praktycznego w PDPSz PZL Bielsko-Biała dla konstruktorów, technologów i pracowników mieleckiej laminaciarni, którego sam również był uczestnikiem.

Samolot, który otrzymał robocze oznaczenie PZL MXX "Leaper", został zaprojektowany zgodnie z wymaganiami FAR-23, w bezpiecznym układzie "silnik-zbiornik-kabina". Kierując się przewidywanymi kierunkami rozwoju dla ultralekkich samolotów rolniczych, dostępnymi danymi n/t wymagań eksploatacyjnych oraz praktycznymi możliwościami, założono osiągnięcie następujących parametrów:
- max udźwig chemikaliów- 100 kg,
- szerokość oprysku w zależności od aparatury agrolotniczej- 15-20 m,
- prędkość robocza- 100-120 km/h,
- długość startu na wysokość 15 m- max 150 m,
- długość rozbiegu (trawa)- max 80 m.
- konstrukcja laminatowa (odporność na korozję i tropikalny klimat),
- główne węzły z materiału odpornego na korozję,
- poprawne charakterystyki przeciągnięcia wraz z naturalnym ostrzeżeniem,
- spełnienie obowiązujących norm hałasu.

Na bazie projektu "Leaper" mgr inż. Jarosław Rumszewicz zaprojektował również dwumiejscowy samolot szkolno-treningowy do szkolenia pilotów agro z kabiną w układzie tandem oraz lekki aeroklubowy samolot szkolno-rekreacyjny z miejscami obok siebie.

W trakcie prac nad projektem samolotu "Leaper" wykonano kompletne obliczenia aerodynamiczne: osiągi i stateczność. Niestety, postępujący bezwład WSK PZL Mielec spowodował, że i ten temat nie był dalej prowadzony.

Konstrukcja.
Jednomiejscowy (w wersji aeroklubowej- dwumiejscowy)wolnonośny dolnopłat o konstrukcji całkowicie kompozytowej (szklano-epoksydowej).
Skrzydło jednodźwigarowe z kesonem noskowym. W spływowej czyści obustronnie kryte dakronem, na krawędzi spływu na trzech podporach zawieszona jest klapolotka typu Junkers, w wersji rolniczej zawierająca aparaturę opryskującą.
Początkowo zaprojektowane zostało skrzydło podparte zastrzałami, z których później zrezygnowano.
Kadłub- zbiornik na chemikalia, fotel pilota oraz belka ogonowa wykonane jako nierozdzielna całość z zabudowanymi okuciami łoża silnika, skrzydeł, podwozia głównego i usterzenia. Kadłub jest obudowany owiewkami kabiny i od przodu zamknięty przegrodą ogniową z cienkiej blachy nierdzewnej. Bezdrzwiowa kabina posiada wiatrochron z plexiglasu oraz duralowy kozioł antykapotażowy.
Usterzenie motylkowe (Rudlickiego) w układzie odwróconym. Jednodźwigarowy statecznik z pokryciem laminatowym, stery kryte dakronem.
Podwozie stałe, trójkołowe z kołem przednim.

Wyposażenie- podstawowy zestaw przyrządów pilotażowo-nawigacyjnych. Aparatura opryskująca.

Silnik- do napędu samolotu mogły być zastosowane silniki następujących typów:
- Hirth F30 o mocy 70 kW (95 KM),
- KFM 112M o mocy 44 kW (60 KM),
- Rotax 512UL o mocy 47 kW (64 KM),
- Rotax 912 o mocy 59 kW (80 KM),
- Rotax 582UL o mocy 47 kW (64 KM).

Dane techniczne "Leaper" w wersji rolniczej (wg [1]):
Rozpiętość- 9,0 m, długość- 5,5 m, wysokość- 1,8 m, powierzchnia nośna11,7 m2.
Masa własna- 160 kg, masa chemikaliów- 100-120 kg, masa startowa- 400 kg.
Osiągi (silnik Rotax 912  o mocy 59 kW):   
prędkość max- 165 km/h, prędkość przelotowa- 155 km/h, prędkość minimalna- 60 km/h, wznoszenie- 5,5 m/s, zasięg- 400 km.
Osiągi (silnik Hirth F30 o mocy 70 kW):   
prędkość max- 173 km/h, prędkość przelotowa- 165 km/h, prędkość minimalna- 60 km/h, wznoszenie- 7,15 m/s, zasięg- 300 km.
Osiągi (silnik KFM 112M o mocy 44 kW):   
prędkość max- 148 km/h, prędkość przelotowa- 132 km/h, prędkość minimalna- 60 km/h, wznoszenie- 3,4 m/s, zasięg- 430 km.

Dane techniczne "Leaper" w wersji treningowej agro (wg [1]):
Rozpiętość- 9,0 m, długość- 6,3 m, wysokość- 1,8 m, powierzchnia nośna11,7 m2.
Masa startowa- 400 kg.
Osiągi (silnik Rotax 582UL o mocy 47 kW):   
prędkość max- 149 km/h, prędkość przelotowa- 135 km/h, prędkość minimalna- 60 km/h, wznoszenie- 3,9 m/s, zasięg- 300 km.
Osiągi (silnik silnik Rotax 912  o mocy 59 kW):   
prędkość max- 165 km/h, prędkość przelotowa- 156 km/h, prędkość minimalna- 60 km/h, wznoszenie- 5,5 m/s, zasięg- 360 km.

Galeria

  • Zaświadczenie ukończenia przez mgr inż. Jarosława Rumszewicza szkolenia W zakresie wykonywania wytrzymałościowych laminatów szklano-epoksydowych w SZD Bielsko-Biała. (Źródło: ze zbiorów Jarosława Rumszewicza).
  • PZL MXX ”Leaper” w wersji rolniczo-patrolowej. Rysunek w trzech rzutach. (Źródło: ze zbiorów Jarosława Rumszewicza).
  • PZL MXX ”Leaper” w wersji rolniczo-patrolowej i treningowej pilotów agro. (Źródło: ze zbiorów Jarosława Rumszewicza).
  • PZL MXX ”Leaper” w wersji aeroklubowej. (Źródło: ze zbiorów Jarosława Rumszewicza).
  • Podział technologiczny samolotu. (Źródło: ze zbiorów Jarosława Rumszewicza).
  • Projekt samolotu ”Leaper”. Fragmenty. (Źródło: ze zbiorów Jarosława Rumszewicza).
  • Projekt samolotu ”Leaper”. Fragmenty. (Źródło: ze zbiorów Jarosława Rumszewicza).
  • Projekt samolotu ”Leaper”. Fragmenty. (Źródło: ze zbiorów Jarosława Rumszewicza).
  • Projekt samolotu ”Leaper”. Fragmenty. (Źródło: ze zbiorów Jarosława Rumszewicza).
  • Projekt samolotu ”Leaper”. Fragmenty. (Źródło: ze zbiorów Jarosława Rumszewicza).
  • Projekt samolotu ”Leaper”. Fragmenty. (Źródło: ze zbiorów Jarosława Rumszewicza).
  • Projekt samolotu ”Leaper”. Fragmenty. (Źródło: ze zbiorów Jarosława Rumszewicza).
  • Model kartonowy samolotu PZL MXX ”Leaper”. (Źródło: ze zbiorów Jarosława Rumszewicza).
  • Model kartonowy samolotu ”Leaper” w scenerii lotniska. (Źródło: ze zbiorów Jarosława Rumszewicza).

Źródło:

[1] Informacje i materiały uzyskane od Jarosława Rumszewicza.
blog comments powered by Disqus