Bell 212 (UH-1N) "Twin Huey", 1969

Śmigłowiec wielozadaniowy. USA.
Śmigłowiec wielozadaniowy Bell UH-1N "Huey" lotnictwa U.S. Navy. (Źródło: U.S. Navy).

W II połowie lat 1960-tych rząd kanadyjs­ki zamówił w firmie Bell Helicopter Company wersję rozwojową śmigłowca Bell 205 (UH-1) "Iroquois", przystosowaną do zabudo­wy zespołu napadowego złożonego z dwóch silników Pratt & Whitney of Canada PT-6T3 TBO "Twin Pac" (oznaczenie wojskowe J 400). Początkowo śmigłowiec otrzymał ozna­czenie Bell 208, następnie po zmianie obrysu nosa i niewielkich zmianach w kabinie trans­portowej zmieniono oznaczenie na Bell 212. W maju 1968 r. Kanadyjczycy złożyli zamó­wienie na 50 maszyn nadając im wła­sne oznaczenie CUH-1N (oznaczenie wojskowe CH-135).

Jednocześnie nadeszły zamówienia od marynarki wojennej USA i Korpusu Piechoty Morskiej (oprócz US Army, która zaczynała wówczas opracowywanie następcy UH-1- śmigłowca Sikorsky UH-60 ”Black Hawk”). W USA śmigłowiec otrzymał oznaczenie wojskowe UH-1N "Twin Huey". Pierwszy egzemplarz został oblatany w kwietniu 1969 r. Dostawy maszyn seryjnych rozpoczęły się w październiku 1970 r. Osiągi UH-1N okazały się znacznie lepsze od podstawowego, jednosilnikowego UH-1H. Śmigłowiec oprócz dwóch członków załogi mógł zabrać na pokład 14 pasażerów. W styczniu 1973 r. śmigłowiec Bell 212 otrzymał pełny certyfikat FAA zezwalający na wykonywanie lotów przy­rządowych według zasad IFR.

Na bazie podstawowej wersji UH-1N zostały opracowane wersje specjalistyczne:
- HH-1N- wersja ra­townicza,
- VH-1N- śmigłowiec przystosowany do transportowania sztabu prezydenta USA. Wyposażony został miedzy innymi w zewnętrzne stopnie i komfor­towe wykończenie wnętrza kabiny z dodat­kową warstwą dźwiękochłonną.

Do 1979 r. zbudowano 320 egz. dla USAF, US Marine Corps i US Navy, z czego 212 śmigłowców otrzymało lotnictwo USMC.

Począwszy od 1991 r. UH-1N należące do USMC zostały zmodernizowane. Zabudowano m.in. nowe wyposażenie nawigacyjne, pod przednią częścią kadłuba zabudowano głowicę FLIR AN/AAQ-22A. Ochronę maszyny zapewniały układy ostrzegawcze, a całości dopełniały: układ zakłócania w podczerwieni i wyrzutniki flar/dipoli. Dzięki temu śmigłowce mogły wykonywać zadania w nocy i w trudnych warunkach atmosferycznych. Maszyny były znacznie odporniejsze na przeżycie na współczesnym polu walki, nasyconym środkami OPL. Jednak montaż dodatkowych systemów spowodował wzrost masy i pogorszenie osiągów. Obniżeniu uległy udźwig, zasięg oraz pułap śmigłowca.

W połowie lat 1990-tych US Marine Corps zapoczątkował prace nad następcą UH-1N. W 1996 r. firma Bell rozpoczęła program budowy wersji UH-1Y ”Venom”, która otrzymała układ napędowy (silniki, układ transmisji i wirniki) najnowszego wariantu śmigłowca szturmowego Bell AH-1W ”Super Cobra”. Dzięki temu w sposób znaczący wzrosły osiągi śmigłowca. Założono, że modernizacji zostanie poddanych 100 śmigłowców UH-1N. Pierwszy prototyp UH-1Y oblatano 21.12.2001 r. Śmigłowiec otrzymał silniki General Electric T700-GE-401C o max mocy trwałej 2272 kW (3090 KM), czterołopatowy wirnik główny, którego łopaty wykonano z kompozytów. Konstrukcja wirnika zakładała odporność łopaty po trafieniu w nią pociskiem kal. do 23 mm. Całkowicie nowa była kabina pilotów, wykonana w architekturze glass cockpit. W wyniku prób w śmigłowcu przekonstruowano i wzmocniono konstrukcję tylnej części kadłuba. W 2005 r., ze względu na nieopłacalność modernizacji UH-1N, podjęto decyzję o budowie śmigłowców UH-1Y od podstaw. Pierwszy śmigłowiec seryjny oblatano 18.11.2006 r. Prawdopodobnie lotnictwo USMC zamówi dodatkowe 23 śmigłowce (łącznie 123 egz.). Dostawy UH-1Y miały trwać do 2016 r.

W Polsce.

Konstrukcja:
Załoga (UH-1N, UH-1Y)- 2-4 osoby, pasażerów- 14.
Wirnik nośny w wersji UH-1Y czterołopatowy, składany, którego łopaty wykonano z kompozytów. Łopaty mają półautomatyczny system składania.

Wyposażenie:
- UH-1N- odbiornik GPS sprzężony z bezwładnościowym systemem nawigacyjnym i dopplerowskim miernikiem kąta znoszenia APN-217(V6), układ do planowania i przygotowywania lotu, radiostacje ARC-210, gogle noktowizyjne AN/AVS-7, głowica FLIR AN/AAQ-22A, układ ostrzegający o odpaleniu pocisków rakietowych AAR-47, układ ostrzegający informujący o opromieniowaniu przez radary naprowadzania pocisków przeciwlotniczych APR-39(V)2 oraz układ ostrzegający o oświetleniu wiązką lasera AVR-2, układ zakłócania w podczerwieni i wyrzutniki flar/dipoli.

Napęd:
- UH-1N- 2 silniki turbinowe Pratt & Whitney Canada PT6T-3B ”Turbo Twin-Pac” o mocy startowej 1342 kW (1825 KM) i max mocy ciągłej 1193 kW (1622 KM) każdy,
- UH-1Y- 2 silniki turbinowe General Electric T700-GE-401C o mocy startowej 2492 kW (3389 KM) i max mocy trwałej 2273 kW (3090 KM) każdy.

Dane techniczne UH-1N (wg [1]):
Średnica wirnika- 14,6 m, długość (wraz z obracającymi się wirnikami)- 17,0 m,.
Masa własna- 2721 kg, masa startowa max- 4763 kg.
Prędkość przelotowa max- 220 km/h, prędkość ekonomiczna- 207 km/h, wznoszenie- 8,9 m/s, pułap- 5273 m, promień działania z ładunkiem 990 kg- 230 km.

Dane techniczne UH-1Y (wg [1]):
Średnica wirnika- 14,88 m, długość (wraz z obracającymi się wirnikami)- 17,78 m,.
Masa własna- 5369 kg, masa startowa max- 8390 kg.
Prędkość nieprzekraczalna- 367 km/h, prędkość przelotowa max- 293 km/h, prędkość ekonomiczna- 250 km/h, wznoszenie- 12,8 m/s, pułap- 6100 m, promień działania z ładunkiem 990 kg- 241 km.

Źródło:

[1] Abraszek P. ”Od UH-1N do UH-1Y”. Nowa Technika Wojskowa nr 10/2008.
[2] "Wikimedia Commons"
[3] Kłosiński Paweł "Śmigłowiec wielozadaniowy Bell UH-1 Iroquois". Seria "Typy Broni i Uzbrojenia" nr 150. Wydawnictwo MON. Warszawa 1993.
blog comments powered by Disqus