Hawker "Hart", 1928
("Estonian Hart", "Swedish Hart", "Hart (India)", "Hart (Special)", "Hart Trainer")

Samolot bombowy, treningowy. Wielka Brytania.
Samolot bombowy Hawker ”Hart”. (Źródło: archiwum).

W maju 1926 r. brytyjski RAF wydał specyfikację 12/26 na opracowanie lekkiego, jednosilnikowego bombowca, przeznaczonego do atakowania obiektów w strefie taktycznej. Specyfikacja zakładała wysokie osiągi nowego samolotu, w tym prędkość co najmniej 260 km/h. Do konkursu przystąpiło kilka firm, przy czym trzy z nich otrzymały zamówienie na zbudowanie prototypów. do produkcji został wybrany samolot Hawker ”Hart”, pokonując konkurencyjne konstrukcje: Avro ”Antelope”, Fairey ”Fox II”. Samolot Hawker ”Hart” dał początek całej rodzinie samolotów wojskowych różnego przeznaczenia: myśliwski Hawker ”Demon”, morski rozpoznawczo-obserwacyjny Hawker ”Osprey”, rozpoznawcze i współpracy z wojskami lądowymi: Hawker ”Audax” (”Hartbees”) i Hawker ”Hector”, obserwacyjno-bombowy Hawker ”Hardy”, bombowy Hawker ”Hind”.

Samolot Hawker ”Hart” został zbudowany w układzie dwumiejscowego dwupłata ze stałym podwoziem i odkrytymi kabinami załogi. Kadłub miał bardzo czystą linię, o minimalnych oporach aerodynamicznych. Konstruktorem samolotu był Sydney Camm.Napęd samolotu stanowił silnik rzędowy Rolls Royce ”Kestrel”. Pierwszy prototyp samolotu został oblatany w czerwcu 1928 r. W końcu 1928 r. rozpoczęły się próby prowadzone przez RAF. W rezultacie w roku następnym zamówiono pierwszą partię 15 samolotów. Pierwszych 12 samolotów seryjnych wcielono do 33. Dywizjonu w styczniu 1930 r. Łącznie do 1933 r. zbudowano 468 samolotów w wersji bombowej (w tym prototyp). Spośród samolotów dostarczonych do RAF łącznie 103 samoloty wykonano w wersji tropikalnej. Spośród nich 57 powstały jako ”Hart (India)”, dostosowane do klimatu gorącego i wilgotnego, a pozostałe 46 zbudowano w wersji ”Hart (Special)”, dostosowanej do klimatu pustynnego.

Spośród tej liczby 4 egz. wykonano na eksport do Szwecji (gdzie zbudowano jeszcze 42 samoloty licencyjne pod nazwą B.4). Pierwszy egzemplarz ”Swedish Hart” oblatano 6 stycznia 1934 r. Cztery dostarczone w lipcu tego roku samoloty dysponowały silnikami gwiazdowymi, chłodzonymi powietrzem Bristol ”Pegasus IM2”. Również i w tej dostawie były maszyny z podwoziem pływakowym. Produkcja licencyjna w Trollhattan była kontynuowana w latach 1935-1936. Samoloty dysponowały także licencyjnymi silnikami Nohad (Bristol) ”Pegasus IU2”. Równolegle opracowano dla nich narty do podwozia. Kolejnych 8 samolotów wyprodukowano na eksport dla Estonii. Zamówienie estońskie zostało złożone na początku 1932 r. (silnik Rolls Royce ”Kestrel IS”). Pierwszy egzemplarz ”Estonian Hart” oblatano 10.07.1932 r., a dostawę zrealizowano w okresie wrzesień-październik 1932 r. Część maszyn otrzymała przy tym (zamiennie) podwozie pływakowe.

Zbudowano też 474 samoloty w wersji szkolnej ”Hart Trainer” (w tym 3 prototypy). Prototyp samolotu oblatano 20.04.1932 r. (specyfikacja 8/32). Produkcja seryjna ruszyła od połowy 1933 r.

Na samolotach ”Hart” w wersji bombowej latały następujące dywizjony: 12., 15., 17., 18., 33., 40., 57., 142. Nieco później w ”Harty” wyposażono niemal wszystkie jednostki rezerwowe RAF: 500., 501., 503., 601., 602., 603., 605., 609., 610., i 611. Ponadto w ”Harty” wyposażono wiele dywizjonów na terenie kolonii. 5., 11., 26., 27., 39. i 60. Dywizjon RAF stacjonowały w Indiach, 6. i 33. w Egipcie i Palestynie, 12. w Adenie, 45. w Palestynie i w Kenii oraz 142. w Egipcie. Na nieuzbrojonej wersji bombowca ”Hart” latał też 24. Dywizjon Łącznikowy.

Wszystkie samoloty ”Hart” wycofano ze służby w RAF w latach 1937-1939, samoloty te nie wzięły więc udziału w II wojnie światowej. Część maszyn wyposażono w dwuster przystosowując je do szkolenia pilotów. Inne samoloty wykorzystywano do celów pomocniczych i do transportu powietrznego. W połowie lat 30-tych były one jednak bardzo cenione, głównie ze względu na swoje bardzo wysokie osiągi i dobre własności lotne. Zastosowania bojowego doczekały się natomiast samoloty brytyjskie w Indiach podczas tłumienia walk plemiennych na północnym zachodzie kraju w pierwszych latach 30-tych oraz samoloty szwedzkie, które w ramach ochotniczej jednostki szwedzkiej wysłano do Finlandii w okresie Wojny Zimowej.

W Polsce.

Na samolotach Hawker ”Hart” wykonywali loty również piloci Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii. Maszyny tego typu znajdowały się w bazie N°10 Ferry Pilots Pool w Hullavington, gdzie stosowano je do lotów kontrolnych i służbowych.

Konstrukcja:
Dwumiejscowy dwupłat.
Płaty posiadały skrzynkowy dźwigar metalowy, o konstrukcji stalowo-duraluminiowej. Noski skrzydeł i usterzenia pokryte blachą duralową, reszta płótnem.
Kadłub wykonany jako kratownica spawana z rur stalowych, kryta duraluminium w przedniej części oraz płótnem w tylnej części. Kabiny odkryte.
Podwozie klasyczne stałe.

Uzbrojenie (w wersji bombowej)- 1 stały karabin maszynowy Vickers Mk.II lub Mk.III kal. 7,7 mm pilota zamontowany w kadłubie i 1 ruchomy karabin maszynowy Lewis kal. 7,7 mm obserwatora. Udźwig bomb- 236 kg.

Silnik- rzędowy Rolls Royce ”Kestrel IB” (potem ”Kestrel IS”, ”Kestrel V”, ”Kestrel VDR”, ”Kestrel X” i ”Kestrel XDR”) o mocy 386 kW (525 KM),
- B.4 (”Swedish Hart”)- silnik gwiazdowy Bristol ”Pegasus IM2” lub Nohad (Bristol) Pegasus IU2 o mocy 404 kW (550 KM).

Dane techniczne ”Hart” (wg [1]):
Rozpiętość- 11,36 m, długość- 8,94 (wg [2]- 8,93) m, wysokość- 3,18 (wg [2]- 3,06) m, powierzchnia nośna- 32,37 (wg [2]- 32,33) m2.
Masa własna- 1148 (wg [2]- 1147) kg, masa startowa max- 2065 (wg [2]- 2066) kg.
Prędkość max- 296 km/h, pułap- 6950 (wg [2]- 6500) m, zasięg- 690 (wg [2]- 760) km.

Źródło:

[1] JBG, MF ”Hawker Hart”. Lotnictwo nr 2/2003.
[2] Morgała A. ”Polskie samoloty wojskowe 1939-1945”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1976.
blog comments powered by Disqus