Hawker "Demon", 1930
("Hart Fighter")

Samolot myśliwski. Wielka Brytania.
Samolot myśliwski Hawker ”Demon”. (Źródło: via Konrad Zienkiewicz).

Już pierwsze egzemplarze samolotu Hawker ”Hart”, które weszły do służby RAF w 1930 r. zachwyciły swoimi osiągami, co było wynikiem tak jego czystej linii aerodynamicznej, niewielkiej masy konstrukcji, jak i bardzo dobrych osiągów silnika. Osiągi te przewyższały możliwości ówczesnych myśliwców RAF, a przecież ”Hart” był bombowcem, i w związku z tym zamówiono samolot myśliwski zbudowany w oparciu o samolot ”Hart”. W 1930 r. wydano więc specyfikację 15/30.

Prototyp wersji myśliwskiej, nazywanej wówczas po prostu ”Hart Fighter”, powstał z przebudowy pierwszego seryjnego bombowego ”Harta”, poprzez zabudowę silnika Kestrel IIS ze sprężarką, w którym poprawiono wysokościowe charakterystyki jednostki napędowej. W celu zmniejszenia masy z samolotu usunięto zbędne wyposażenie bombowe i wzmocniono uzbrojenie strzeleckie. W tej postaci samolot oblatano jesienią 1930 r. Równolegle w analogiczny sposób przebudowano wczesnoseryjnego ”Harta”. Oba prototypy ”Hart Fightera” były poddane intensywnym próbom.

Wkrótce na zamówienie RAF powstała niewielka seria doświadczalna- 6 egz. ”Hart Fighterów”, która od marca 1931 r. zasiliła 23. Dywizjon. Wyniki próbnej eksploatacji były zachęcające i w początku 1932 r. zamówiono produkcję seryjną samolotu w zakładach Hawker, w myśl nowej specyfikacji 9/32, wprowadzającej bardzo nieznaczne zmiany. W lipcu 1932 r. nazwę samolotu zmieniono na ”Demon”. Pierwszy seryjny ”Demon” został oblatany 10.02.1933 r. Początkowo samoloty wyposażano w silnik ”Kestrel IIS”, później otrzymały z mocniejszą jednostką napędową ”Kestrel VDR”. W maju 1935 r. wytwórnia Hawker zakończyła produkcję ”Demonów”, która zamknęła się liczbą 126 egz, z których 108 dostarczono RAF, a pozostałe 18 Australii (RAAF). Ponieważ na bazie ”Harta” powstała cała rodzina samolotów, wytwórnia Hawker nie nadążała z ich produkcją. Od 1935 r. produkcję ”Demona” przeniesiono do wytwórni Boulton Paul, która wyprodukowała następne 106 egz., co dało łączną produkcję- 232 egz. Ostatni z nich oblatano w grudniu 1937 r., kiedy samolot był już właściwie przestarzały. Poza RAF, odbiorcą ”Demona” z zakładów Boulton Paul była Australia, która otrzymała jeszcze 46 samolotów.

W marcu 1934 r. Australia, zgodnie ze specyfikacją 1/34, złożyła zamówienie na pierwsze 18 ”Demonów”. Otrzymały one m.in. wzmocnione silniki ”Kestrel VDR”. Rok później przezbrojono w nie 1. Dywizjon RAAF. W 1936 r. dostarczono natomiast maszyny z zakładów Boulton Paul. Były to już samoloty przystosowane do współpracy z armią, m.in. otrzymały wyrzutniki na lekkie bomby. Spośród tej dostawy ostatnie 10 egz. wykonano w wersji szkolnej, przystosowanej do holowania rękawów strzeleckich.

”Demony” weszły do wyposażenia następujących dywizjonów RAF: 23., 29., 41., 64., 65. Później Demony trafiły też do pięciu dywizjonów rezerwowych: 600., 601., 604., 607. i 608. Trafiły też do jednostek zamorskich RAF, głównie na Bliskim Wschodzie: 6. (Ismailia, a następnie Palestyna), 8. (Aden), 74. (Malta) i 208. (Egipt) Dywizjonu. W okresie Kryzysu Monachijskiego (wrzesień 1938 r.) na samolotach ”Demon” latało jeszcze osiem dywizjonów RAF. Wówczas to wzmocniono nimi siły zamorskie, w kraju pozostawiając nowsze typy: 41. Dywizjon trafił do Adenu, a 23. i 29. Dywizjon wysłały klucze odpowiednio na Maltę i do Egiptu. Dołączyły one do 64. Dywizjonu, który nieco wcześniej przebazował się do Heliopolis.

W połowie lat trzydziestych w Wielkiej Brytanii została opracowana koncepcja samolotu wielozadaniowego wyposażonego w wieżyczkę strzelecką. Samolot nie miał mieć uzbrojenia strzeleckiego w skrzydłach. Samoloty tego typu miały eskortować własne bombowce wspierając ich potencjał defensywny oraz atakować samoloty wroga z boku podczas lotu równoległego. Pierwsze próby z tego typu przeprowadzono na samolocie Hawker ”Demon”. (Według tej koncepcji zbudowano później samoloty myśliwskie Boulton Paul ”Defiant” oraz Blackburn ”Roc”). Po raz pierwszy nową wieżyczkę strzelca Frazer-Nash zabudowano w końcu 1934 r. na prototypie ”Hart Fighter”. Seryjne (i przebudowane, wcześniej zbudowane) ”Demony” zaczęły ją otrzymywać od połowy 1936 r.

Do początków II wojny światowej wszystkie samoloty Hawker ”Demon” wycofano ze służby RAF, zastępując je przede wszystkim myśliwską wersją bombowca Bristol ”Blenheim Mk.IF”. ”Demony” wykorzystywane były w jako maszyny przejściowe dla pilotów oraz do celów pomocniczych: holowania rękawów, nauki strzelania w powietrzu itd. Utrzymały się w eksploatacji do 1944 r.

W Polsce.

Polscy piloci w Wielkiej Brytanii latali na samolotach Hawker ”Demon” w 1941 r., m.in. w N°5 Bombing & Gunnery School w Jurby (Isle of Man). Ponadto były rozprowadzane na terenie Wielkiej Brytanii przez Polaków służących w ATA, m.in. w N°2 i N°4 Ferry Pilots Pool.

Konstrukcja:
Dwumiejscowy dwupłat o konstrukcji mieszanej.
Płaty posiadały skrzynkowy dźwigar metalowy, o konstrukcji stalowo-duraluminiowej. Noski skrzydeł i usterzenia pokryte blachą duralową, reszta płótnem.
Kadłub wykonany jako kratownica spawana z rur stalowych, kryta duraluminium w przedniej części oraz płótnem w tylnej części. Kabiny odkryte.
Podwozie klasyczne stałe.

Uzbrojenie- 2 stałe karabiny maszynowe Vickers kal. 7,7 mm pilota i 1 ruchomy karabin maszynowy Lewis kal. 7,7 mm strzelca, później strzelec otrzymał sterowaną hydraulicznie wieżyczką strzelecką Frazer-Nash. W samolotach australijskich dodatkowo 6 podskrzydłowych wyrzutników na lekkie bomby.

Silnik- rzędowy Rolls Royce ”Kestrel IIS” ze sprężarką, o mocy 357 kW (485 KM), później ”Kestrel VDR” o mocy 430 kW (585 KM), w samolotach australijskich silnik silniki Rolls Royce ”Kestrel VDR” o mocy 441 kW (600 KM).

Dane techniczne ”Demon” (wg [2]):
Rozpiętość- 11,36 m, długość- 9,7 (wg [3]- 9,02) m, wysokość- 3,18 m, powierzchnia nośna- 32,37 (wg [3]- 32,33) m2.
Masa własna- 1391 kg, masa startowa max- 2024 (wg [3]- 2025) kg.
Prędkość max- 325 (wg [3]- 293) km/h, pułap- 7450 (wg [3]- 8400) m, zasięg- 750 (wg [3]- 700) km.

Źródło:

[1] Zalewski K. ”Blackburn Skua i Roc”. Nowa Technika Wojskowa nr 9/1995.
[2] JBG, MF ”Hawker Demon”. Lotnictwo nr 2/2003.
[3] Morgała A. ”Polskie samoloty wojskowe 1939-1945”. Wydawnictwo MON. Warszawa 1976.
blog comments powered by Disqus