Warsztaty PLL „Lot”
(Stocznia Linii Lotniczych Aerolot)
W związku z utworzeniem 1 stycznia 1929 r. Polskich Linii Lotniczych ”Lot”, które przejęły majątek Aerolotu, warsztaty te stały się Warsztatami (zwanymi początkowo stocznią) PLL PLL ”Lot”. W warsztatach tych od 1930 r. przeprowadzano modyfikację samolotów Fokker F-VIIA/1m oraz Fokker F-VIIB/3m. W 1930 r opracowano dla tych samolotów metalowe narty. W 1932 r. utworzono biuro techniczne (konstrukcyjne), którego kierownictwo objął Zbigniew Elżanowski, a następnie inż. Wacław Zaremba. W 1933 r. Warsztaty przeniesiono na Okęcie. W latach 1934-1935 według projektu, wykonanego pod kierunkiem dr inż Franciszka Misztala z PZL-WP wykonano przeróbkę 8 samolotów F-VIIB/3m, zastępując silniki Wright silnikami Pratt Whitney ”Wasp Junior TB”. W 1937 r. jeden z tych samolotów (SP-AMH) został przerobiony na dwusilnikowy (F-VIIB/2m), przez usunięcie środkowego silnika.
W 1935 r. według projektu Z. Elżanowskiego z 1934 r., w Warsztatach PLL ”Lot” na 6 samolotach F-VIIA/1m silnik rzędowy Lorraine-Dietrich zastąpiono silnikiem gwiazdowym Skoda-Bristol ”Jupiter VII F”. W latach 1930-1938 Warsztaty przerobiły 3 samoloty F-VIIB/3m oraz 3 egz. PWS-24 bis na samoloty aerofotogrametryczne. W 1931 r. Zbigniew Elżanowski wykonał projekt zabudowy silnika DH ”Gipsy I” na samolocie szkolnym Bartel BM-4a, a następnie zrealizowano samolot w Warsztatach PLL ”Lot”. Tak powstała wersja BM-4g, która została przygotowana jako konkurent samolotów szkolnych RWD-8 i PZL-5 bis.
W latach 1934-1939 biuro konstrukcyjne Warsztatach PLL ”Lot” współpracowało z projektantami wyposażenia samolotów pasażerskich PZL-27, RWD-11 i PZL-44 ”Wicher”.
Konstrukcje:Bartel BM-4g, 1931, samolot szkolny.
Źródło:
[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje Lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004.[2] Morgała A. ”Samoloty wojskowe w Polsce 1924-1939”. Wyd. Bellona. Warszawa 2003.
[3] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[4] Glass A. "Polskie konstrukcje lotnicze do 1939". Tom 3. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2008.