Schindler Rudolf / Schindler Wincenty
Rudolf Schindler, technik z zawodu. Urodził się w 1884 r., zmarł w 1960 r. W dniu 01.09.1918 r. uzyskał w Austrii dyplom pilota nr 2441. Wraz ze starszym bratem Wincentym budował w 1909- 1910 r. samolot "Aquilla".
Wincenty Schindler, starszy brat Rudolfa, mechanik. Urodził się w 1873 r., zmarł w 1939 r.
Byli synami pochodzącego ze Śląska młynarza i piekarza Wincentego Schindlera.
W 1892 r. podjęła działalność jego pracownia ślusarsko- mechaniczna, urządzona w Krakowie przy ul. Floriańskiej. W drugiej połowie lat 1890- tych zajmowała się również naprawami automobili, motocykli i rowerów. W 1904 r. przeniesiono ją do pomieszczeń przy ulicy Krupniczej.
Wincenty Schindler był sprawcą pierwszego na ziemiach polskich wypadku drogowego odnotowanego przez kroniki policyjne i sądowe. Jadąc 18.03.1903 r. ulicami Krakowa, na zbudowanym przez siebie dwuosobowym automobilu, napędzanym francuskim silnikiem Cottreau 8 HP, z kołami mającymi pneumatyki założone na drewniane obręcze, spłoszył pod krakowskim Barbakanem konia dorożkarskiego. Zwierzę poniosło dorożkę nr 118, należącą do Franciszka Chlipalskiego i łamiąc dyszel uszkodziło też siodło, resory i rozbiło uliczną latarnię. Dorożkarz wycenił swe straty na 40 koron, a jego środowisko żądało publicznego potępienia budzących śmiertelne zagrożenie samochodów, zwanych też wówczas samobiegami, które przelatują szalonym pędem (ok. 40 km/h!) przez ulice, bez względu na ruch w mieście i niebezpieczeństwo przejeżdżania ludzi i dzieci.
W 1906 r. warsztat Wincentego Schindlera, prowadzony już wspólnie z Awitem Szubertem, zyskał modną wówczas francuską nazwę "Garage d’Automobiles" i został przeniesiony do bardziej przestronnego pomieszczenia w jednej z szop nieczynnych już Górnych Młynów Królewskich przy ulicy Łaziennej.
Schindler zajmował się również budową łodzi motorowych, a w 1904 r., wspólnie z inż. Henrykiem Brzeskim, w warszawskiej wytwórni powozów Władysława Romanowskiego, na zamówienie Janowskiego i Dyszyńskiego- operatorów komunikacji międzymiastowej między Trawnikami a Krasnym Stawem- zbudował dwa bliźniacze pojazdy samochodowe ("Automobile") przeznaczone do komunikacji osobowej. Były to pierwsze pojazdy samochodowe zbudowane przez Polaków na terenie ziem polskich. Ośmioosobowe omnibusy, oparte na zagranicznych podwoziach, napędzane francuskimi silnikami spalinowymi Mutel (7,7- ,8 kW), wprowadzono do obsługi ruchu pasażerskiego w guberni lubelskiej, na trasie Trawniki- Krasny Staw- Tomaszów Lubelski.
Na krakowskiej Wystawie Przemysłu Metalowego Schindler otrzymał za swe automobile i łodzie srebrny medal.
Wkrótce Wincenty Schindler podjął pracę w wytwórni powozów Starzyńskiego w Krakowie.
W 1909 r. z pomocą brata Rudolfa, przy współpracy inż. inż. Marka Kautza i Henryka Brzeskiego przystąpił w Krakowie do prac projektowych i doświadczalnych samolotu, z wykonanym dla tego celu modelem. Przedstawiał on aparat jednopłatowy, w układzie górnopłata, o drewnianej konstrukcji. Prostokątny płat umieszczony był na baldachimie. Profil płata był wklęsło- wypukły, statecznik wysokości nośny, a płatowiec posiadał również pojedynczy ster kierunku. Platy i stateczniki pokryto bibułką. Model, wykonany w skali 1: 12, miał napęd gumowy i dwułopatowe śmigło. Bracia, wraz z Henrykiem Brzeskim i Markiem Kautzem zawiązali spółkę dla budowy swego samolotu.
26.10.1909 r. model i plany samolotu prezentowane były na stałej wystawie przemysłowej Krakowskiego Towarzystwa Technicznego. Model po 1,5- metrowym rozbiegu na posadzce wzniósł się na wysokość ok. 2,0 m i przeleciał całą długość pomieszczenia. W październiku- listopadzie Schindlerowie zabiegali o realizację swego projektu. 12.11.1909 r. przedstawili swe plany arcyksięciu Leopoldowi Salvatorowi, który przyjął na audiencji Wincentego Schindlera i inż. Marka Kautza. Model i plany samolotu prezentowane były również w Wiedeńskim Towarzystwie Lotniczym oraz w Towarzystwie Architektów i Inżynierów. Schindler i Kautz prowadzili też w Wiedniu rozmowy na temat wykonania silnika konstrukcji inż. Henryka Brzeskiego.
Stale, z użyciem modelu badali też różne systemy sterowania, w tym przez płat nośny, co też znalazło wyraz w memoriale zgłoszonym 1.01.1910 r. przez Wincentego Schindler do opatentowania w Austrii. Przedmiotem patentu nr 53.272 był samolot, dwupłat charakterystyczny rozwiązaniem systemu sterowania płatem nośnym w płaszczyźnie kierunku lotu. Płat nośny zawieszony jest przegubowo nad kadłubem, w jego osi podłużnej. Analogicznie organizowane jest zawieszenie statecznika ogonowego. Powierzchnie nośne (płata i statecznika) mogą być różnicowo przechylane, przy pomocy cięgni linowych połączonych ze sterownicą, wywołując tym efekt zmiany kierunku lotu. Ten system sterowania, bez steru kierunku, zastosowano na samolocie ”Aquila”. 1.12.1911 r. zgłosił z kolei do opatentowania w Austrii rozwiązanie samolotu jednopłatowego, zapewne i tutaj uwagę koncentrował na problematyce sterowania lotem drogą obrotu płata, a może i zmiany kąta jego skosu, zgłoszenie patentowe jednak oddalono.
Początkowo zamierzali realizować samolot "Aquilla" w Krakowie, planowali zbudowanie go do końca 1910 r., a wzloty próbne miały się odbyć na Błoniach w Krakowie. Ostatecznie jednak budowa samolotu prowadzona była w Wiedniu. Podczas pierwszego lotu (podobno pilotowany przez jednego z braci Schindlerów) samolot po starcie uległ rozbiciu na skraju lotniska. To niepowodzenie przerwało działalność braci Schindlerów na polu techniki lotniczej.
Konstrukcje:
Schindler ”Aquila”, 1910, samolot pionierski.
Galeria
Źródło:
[1] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze do 1939”. Tom 1. Wydawnictwo STRATUS. Sandomierz 2004.[2] Glass A. ”Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1977.
[3] Elsztein P. ”Modelarstwo lotnicze w Polsce”. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. Warszawa 1986.
[4] Januszewski S. "Pionierzy. Polscy pionierzy lotnictwa 1647- 1918. Tom 1". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki. Wrocław 2017.
[5] Tadeusz Wesołowski- informacje.