Aérospatiale SA 316 / SA 319 "Alouette III", 1959
(Sud-Aviation SA 316 / SA 319 "Alouette III")
W II połowie lat 1950-tych został opracowany w firmie Sud Aviation projekt śmigłowca "Alouette III". Była to powiększona wersja śmigłowca Sud Aviation SE 313 "Alouette II", posiadająca większą kabinę, lepsze wyposażenie, silnik o zwiększonej mocy i lepsze osiągi. Prototyp SE 3160 został oblatany 28.02.1959 r. Na jego bazie opracowano wersję seryjną SA 316A. W czerwcu 1960 r. z siedmioma osobami na pokładzie "Alouette III" wykonał lądowanie i następnie start na Mont Blanc w Alpach Francuskich (4810 m n.p.m.), pięć miesięcy później ta sama "Alouette III" z dwoma członkami załogi i ładunkiem 250 kg wykonała lądowanie i start na wysokości 6004 m n.p.m. w Himalajach. Śmigłowiec zaprezentował w ten sposób swoje wspaniałe osiągi. Obydwa te wyniki nie miały precedensu w historii rozwoju śmigłowców. SA 316A był budowany zarówno na potrzeby własnego rynku, jak również na eksport.
Kabina "Alouette III" mieści siedem osób. Fotele pasażerskie można łatwo zdemontować, co umożliwia przewóz ładunków. Istnieje możliwość przenoszenia podwieszonych ładunków o masie do 750 kg lub zabudowy wciągarki o udźwigu 150 kG dla zadań ratownictwa morskiego. Śmigłowiec może być przystosowany do ewakuacji rannych, zabiera wówczas dwie pary noszy i dwóch pasażerów w pozycji siedzącej za fotelem pilota.
W I połowie lat 1960-tych została opracowana wersja śmigłowca mogąca wykonywać loty w każdych warunkach meteorologicznych. Pierwszy lot takiego śmigłowca odbył się 27.04.1964 r. Prototyp wersji seryjnej SA 316B, wykonał pierwszy lot 27.06.1968 r. Posiadał wzmocniony napęd wirników nośnego i ogonowego, był nieznacznie cięższy, ale dysponował zwiększonym udźwigiem. Wersja ta stała się podstawowym modelem w produkcji, a jego dostawy zaczęty się w 1970 r. odnosząc również sukces eksportowy. Prototyp "Alouette III" i dwie pierwsze serie produkcyjne wyposażone były w silniki turbinowe Turbomeca "Artouste III B".
Wersja SA 316C otrzymała silnik "Artouste III D". Produkowana w ograniczonej ilości.
Wersja SA 319B "Alouette III Astazou" była w prostej linii rozwinięciem SA 316B. Do napędu zastosowano silnik turbinowy Turbomeca "Astazou". Prototyp został oblatany w 1967 r., produkcja seryjna została uruchomiana w 1973 r.
Śmigłowiec "Alouette III" odniósł nawet większy sukces eksportowy niż "Alouette II". Do 1984 r. dostarczono co najmniej 1453 egz. W czerwcu 1962 r. podpisano z indyjską firmą Hindustan Aeronautics Limited (HAL) umowę na produkcje licencyjną śmigłowców "Alouette III". Pierwszy zmontowany w Indiach śmigłowiec został oblatany 11.06.1965 r. Zbudowano ok. 200 egz. W Rumunii produkcja licencyjna została uruchomiona w firmie ICA-Brasov, gdzie powstało 130 egz. Natomiast w Szwajcarii zbudowano kolejne 60 egz.
Śmigłowce "Alouette III" użytkowane były w ok. 92 krajach.
W Polsce.
W dniu 16.11.2009 r. zbiory Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie wzbogaciły się o kolejny ciekawy eksponat- śmigłowiec Sud-Aviation SA-3160 ”Alouette III”, numer boczny V-257, przekazany przez lotnictwo wojskowe Szwajcarii.
Konstrukcja:
Siedmiomiejscowy śmigłowiec w klasycznym układzie konstrukcyjnym. Konstrukcja metalowa. W wariancie sanitarnym zabiera dwie pary noszy i dwóch pasażerów w pozycji siedzącej za fotelem pilota.
Silnik- turbinowy:
- SA 316B, SA 316B- Turbomeca "Artouste III B" o mocy 649 kW (882 KM) obniżonej do 425 kW (578 KM),
- SA 316C- Turbomeca "Artouste III D",
- SA 316C- Turbomeca "Astazou XIV" o mocy 649 kW (882 KM) obniżona) do 448 kW (609 KM).
Dane techniczne SA 316B (wg [2]):
Średnica wirnika nośnego-11,02 m, długość całkowita ze złożonymi łopatami wirnika- 10,03 m, wysokość- 3,0 m, powierzchnia koła wirnika nośnego- 95,33 m2.
Masa własna- 1143 kg, masa startowa max- 2200 kg.
Prędkość max na poziomie morza- 210 km/h, prędkość przelotowa na poziomie morza-185 km/h, wznoszenie max- 4,3 m/s, pułap- 3200 m, pułap zawisu z wpływem ziemi- 2880 m, pułap zawisu bez wpływu ziemi- 1520 m, zasięg max - 540 krn.
Dane techniczne SA 316C (wg [2]):
Średnica wirnika nośnego-11,02 m, długość ze złożonymi łopatami wirnika- 10,03 m, wysokość- 3,0 m, powierzchnia koła wirnika nośnego- 95,38 m2.
Masa własna- 1146 kg, masa startowa max- 2250 kg.
Prędkość max na poziomie morza- 220 km/h, prędkość przelotowa na poziomie morza- 197 km/h, wznoszenie max- 4,5 m/s, pułap zawisu z wpływem ziemi- 3100 m, pułap zawisu bez wpływu ziemi- 1700 m, zasięg z sześcioma pasażerami- 605 km.
Źródło:
[1] ”Alouette III w Muzeum Lotnictwa Polskiego”. ”Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie”
[2] "Samoloty. Encyklopedia Lotnictwa". Wydawnictwo DeAgostini.