Aérospatiale SE 313 "Alouette II", 1952
(Sud-Aviation SE-313 "Alouette II", SNCASE SE 3130 "Alouette II")
Na początku lat 1950-tych w firmie SNCASE (Société Nationale de Constructions Aéronautiques du Sud Est) został opracowany projekt śmigłowca Sud-Est SE 3120 "Alouette", przeznaczony głównie dla potrzeb agrolotnictwa. Pierwszy prototyp SE 3120 został oblatany 31.07.1952 r. Napędzany był gwiazdowym silnikiem Salmson 9NH o mocy 149 kW. W rok później pobił światowy rekord czasu lotu po obwodzie zamkniętym, osiągając czas 13 h 56 min. Śmigłowiec w tej postaci nie został skierowany do produkcji seryjnej.
Śmigłowiec przekonstruowano i przystosowano do zabudowy turbinowego silnika Turbomeca "Artouste I" o mocy 269 kW. Pierwsze dwa prototypy oznaczone SE 3130 zostały oblatane 12.03.1955 r., a następne 3 egzemplarze serii prototypowej w 1956 r. Śmigłowiec otrzymał nazwę "Alouette II". W maju 1956 r. uzyskał francuski certyfikat i został skierowany do produkcji seryjnej. Był to jeden z pierwszych lekkich śmigłowców wielozadaniowych. Posiadał klasyczny układ konstrukcyjny, prostą i mocną konstrukcję oraz niezawodny silnik turbinowy. Śmigłowiec był łatwy w obsłudze. Podwozie mogło być kołowe, płozowe lub pływakowe. Możliwe było montowanie awaryjnych pływaków dla podwozi lądowych. W 1957 r., po wejściu Sud-Est w skład firmy Sud Aviation, oznaczenie śmigłowca zostało zmienione na SE 313B. W 1970 r. Sud Aviation zostało wchłonięte przez koncern Aérospatiale.
Od początku eksploatacji śmigłowiec "Alouette II" udowodnił swoją wysoką wartość i znalazł szczególne zastosowanie w operacjach na większych wysokościach. W dniach 9-13.06.1958 r. "Alouette II" wyposażony w silnik "Artouste" ustanowił rekordy wysokości: 10 981 m dla wszystkich klas śmigłowców oraz 9583 m w klasie śmigłowców o ciężarze 1000/1750 kg.
Do września 1960 r. wpłynęły zamówienia na ok. 598 egz. "Alouette II" z 22 krajów. Produkcja licencyjna została podjęta w USA w firmie Republic oraz w Szwecji- firma SAAB. Jako pierwszy francuski samolot i pierwszy śmigłowiec na świecie, "Alouette" otrzymał certyfikat amerykańskiego nadzoru lotniczego.
W 1957 r. poinformowano o opracowaniu projektu śmigłowca SE 3140, wyposażonego w silnik Turbomeca "Turmo II" o mocy 298 kW. Do budowy prototypu jednak nie doszło.
W dniu 31.01.1960 r. został oblatany prototyp SA 3180, który został wyposażony w bardziej ekonomiczny silnik turbinowy "Astazou IIA" i sprzęgło odśrodkowe. Po przeprowadzeniu prób uzyskał w lutym 1964 r. rozszerzenie posiadanego przez "Alouette II" francuskiego certyfikatu sprawności. Produkcja śmigłowca rozpoczęła się jeszcze w tym samym roku pod oznaczeniem SA 318C, a pierwsze dostawy miały miejsce w 1965 r. Mając podobny wygląd i uniwersalność jak SE 313B, posiadał większą prędkość poziomą, większy zasięg i możliwość uniesienia większego ciężaru, ale był mniej przydatny do operacji na większych wysokościach.
"Alouette II" odniósł duży sukces. Do wiosny 1975 r., kiedy zaprzestano produkcji tych śmigłowców, dostarczono 1300 egz., które trafiły do użytkowników cywilnych i wojskowych w 46 krajach. W tej liczbie mieści się 450 "Alouette II" dostarczonych dla armii, marynarki i cywilnych odbiorców z Francji.
Dalszym rozwojem konstrukcji był śmigłowiec Aérospatiale SA 316 "Alouette III".
W Polsce.
W 2007 r. znajdował się w Polsce śmigłowiec Aérospatiale ”Alouette II”, który jest eksponatem Muzeum Fort Rogowo w Rogowie.
Konstrukcja:
Czteromiejscowy śmigłowiec w klasycznym układzie konstrukcyjnym. Konstrukcja metalowa.
Kabina zakryta.
Podwozie kołowe, płozowe lub pływakowe.
Uzbrojenie- szeroki wachlarz pocisków rakietowych oraz broni strzeleckiej.
Silnik:
- SE 3120 "Alouette"- gwiazdowy Salmson 9NH o mocy 149 kW (203 KM),
- SE 313B- turbinowy Turbomeca "Artouste II" o mocy 269 kW (366 KM),
- SA 318C- turbinowy Turbomeca "Astazou IIA" o mocy 395 kW (537 KM).
Dane techniczne SE 313B (wg [2]):
Średnica wirnika nośnego- 10,2 m, długość z łopatami złożonymi- 9,7 m, wysokość- 2,75 m, powierzchnia wirnika nośnego- 81,7 m2.
Masa własna- 895 kg, masa startowa max- 1600 kg.
Prędkość max na poziomie morza- 185 km/h, prędkość przelotowa na poziomie morza- 165 km/h, wznoszenie- 4,2 m/s, pułap- 2150 m, pułap zawisu z wpływem ziemi- 1650 m, pułap zawisu bez wpływu ziemi- 920 m, zasięg na poziomie morza z ładunkiem 545 kg- 100 km, zasięg z ładunkiem 390 kg- 300 km, zasięg max - 565 km, czas lotu max- 4 h 6'.
Dane techniczne SA 318C (wg [2]):
Średnica wirnika nośnego- 10,2 m, długość kadłuba z wirnikiem ogonowym (wirującym)- 9,75 m, wysokość- 2.75 m, powierzchnia koła wirnika nośnego- 81,7 m2.
Masa własna- 890 kg, masa startowa max w wersji cywilnej- 1600 kg.
Prędkość max na poziomie morza- 205 km/h, prędkość przelotowa max na poziomie morza- 170 km/h, wznoszenie- 6,6 m/s, pułap- 3300 m, pułap zawisu z wpływem ziemi- 1520 m, pułap zawisu bez wpływu ziemi- 900 m, zasięg z ładunkiem 600 kg- 100 km, zasięg z ładunkiem 480 kg-300 km, zasięg max - 720 km, czas lotu max- 5 h 18'.
Źródło:
[1] ”Preserved Aircraft in Poland - Directory. Wykaz Historycznych Samolotów i Śmigłowców zachowanych w Polsce”. ”Militarne Podróże”
[2] "Samoloty- Encyklopedia Lotnictwa". Wydawnictwo DeAgostini.